Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Jacek Brolik, Sędzia NSA Tomasz Zborzyński, Sędzia WSA (del.) Bogusław Woźniak (sprawozdawca), Protokolant Justyna Papiernik, po rozpoznaniu w dniu 19 grudnia 2019 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej S. [...] S.A. z siedzibą w B. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 8 listopada 2017 r. sygn. akt I SA/Gl 675/17 w sprawie ze skargi S. [...] S.A. z siedzibą w B. na postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Katowicach z dnia 11 kwietnia 2017 r. nr [...] w przedmiocie odmowy wznowienia postępowania egzekucyjnego 1) uchyla zaskarżony wyrok w całości, 2) uchyla w całości postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Katowicach z dnia 11 kwietnia 2017 r. nr [...] oraz poprzedzające je postanowienie Prezydenta B. z dnia 10 października 2016r. nr. [...], 3) zasądza od Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Katowicach na rzecz S. [...] S.A. z siedzibą w B. kwotę 777 (słownie: siedemset siedemdziesiąt siedem) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.
Sygnatura akt II FSK 475/18
U z a s a d n i e n i e
Zaskarżonym wyrokiem Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach oddalił skargę S. A. S. [...] z siedzibą w B. na postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Katowicach w przedmiocie odmowy wznowienia postępowania egzekucyjnego.
Stan sprawy Sąd przedstawił w sposób następujący:
Prezydent Miasta B. na podstawie wystawionych dnia 12.12.2011 r. tytułów wykonawczych przez zajęcie wierzytelności z rachunku bankowego wyegzekwował od skarżącej podatek od nieruchomości za rok 2006 wraz z kosztami egzekucyjnymi, których wysokości nie określono postanowieniem.
Wnioskiem z dnia 16.09.2016 r. skarżąca zażądała wznowienia postępowania egzekucyjnego, podnosząc, że wyegzekwowano od niej także koszty egzekucyjne, a Trybunał Konstytucyjny wyrokiem z dnia 28.06.2016 r. (SK 31/14) stwierdził niezgodność z Konstytucją przepisów ustawy z dnia 17.06.1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2016 r., poz. 599, dalej: u.p.e.a.) w zakresie, w jakim nie określają maksymalnej wysokości opłaty egzekucyjnej oraz opłaty manipulacyjnej.
Prezydent Miasta B. postanowieniem z dnia 10.10.2016 r. odmówił wznowienia postępowania, powołując się na wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 18.04.2012 r. (I SA/Kr 188/12) i wywodząc, że możliwe jest wznowienie tylko postępowań zakończonych decyzją lub postanowieniem, a postępowanie egzekucyjne zakończono na skutek wyegzekwowania należności.
Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Katowicach postanowieniem z dnia 11.04.2017 r. postanowienie Prezydenta Miasta B. utrzymało w mocy. Podzielono zapatrywanie, że jeżeli sprawa nie była rozstrzygnięta w formie decyzji lub zaskarżalnego postanowienia, wznowienie postępowania nie jest możliwe ze względów przedmiotowych, toteż weryfikacja wysokości pobranych opłat egzekucyjnych w drodze wznowienia postępowania egzekucyjnego jest niedopuszczalna.
W skardze na to postanowienie zarzucono naruszenie art. 145a § 1 ustawy z dnia 14.06.1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2016 r., poz. 23, dalej: K.p.a.) w związku z art. 18 u.p.e.a. i art. 190 ust. 4 Konstytucji przez pozbawienie skarżącej konstytucyjnego prawa do ponownego rozpoznania sprawy w stanie prawnym powstałym w następstwie wyroku Trybunału Konstytucyjnego, podnosząc, że zgodnie z art. 190 ust. 4 Konstytucji orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego o niezgodności z Konstytucją aktu normatywnego, na podstawie którego zostało wydane rozstrzygnięcie, stanowi podstawę do wznowienia postępowania na zasadach i w trybie określonych w przepisach właściwych dla danego postępowania, toteż norma ta ma także zastosowanie do przypadku, kiedy kwota kosztów egzekucyjnych nie została określona postanowieniem, ale innym rozstrzygnięciem, za które należy uznać tytuł wykonawczy.
Uzasadniając oddalenie skargi na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30.08.2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2017 r., poz. 1369, dalej: P.p.s.a.) Wojewódzki Sąd Administracyjny stwierdził, że wobec niewydania postanowienia w sprawie kosztów egzekucyjnych na podstawie art. 64c § 7 u.p.e.a. występuje negatywna przesłanka przedmiotowa wznowienia postępowania w postaci niezakończenia tego postępowania ostatecznym postanowieniem. Za akt analogiczny do decyzji lub postanowienia kończącego sprawę nie może być uznany tytuł wykonawczy, który jest dokumentem urzędowym, nie będąc jednak ani decyzją, ani postanowieniem (wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 18.07.2017 r., II FSK 1779/15), gdyż nie kształtuje praw i obowiązków strony, a jedynie stanowi podstawę egzekwowania obowiązków wynikających z decyzji lub bezpośrednio z przepisu prawa; nie jest więc rozstrzygnięciem, do którego odnosi się art. 190 ust. 4 Konstytucji. Właściwym środkiem ochrony przed skutkiem zastosowania niekonstytucyjnego przepisu jest wystąpienie o zwrot niezasadnie pobranych kosztów egzekucyjnych, które winno być uznane za "inny środek" w rozumieniu art. 190 ust. 4 Konstytucji; stanowisko to znajduje oparcie w orzecznictwie sądów administracyjnych odnoszącym się do nienależnego pobrania opłaty za kartę pojazdu (wyroki: Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 24.02.2009 r., I OSK 418/08 oraz Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 19.01.2017 r., II SA/Go 936/16).