Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący - Sędzia NSA Stanisław Bogucki, Sędzia NSA Tomasz Zborzyński, Sędzia WSA (del.) Alicja Polańska (sprawozdawca), Protokolant Piotr Stępień, po rozpoznaniu w dniu 28 września 2018 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie, działającego z upoważnienia Ministra Finansów od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 8 kwietnia 2016 r. sygn. akt III SA/Wa 837/15 w sprawie ze skargi P. S.A. z siedzibą w W. na interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie, działającego z upoważnienia Ministra Finansów z dnia 17 listopada 2014 r. nr IPPB3/423-832/14-2/JBB w przedmiocie podatku dochodowego od osób prawnych 1) oddala skargę kasacyjną, 2) zasądza od Szefa Krajowej Administracji Skarbowej na rzecz P. S.A. z siedzibą w W. kwotę 360 (słownie: trzysta sześćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.
Wyrokiem z dnia 8 kwietnia 2016 r. sygn. akt III SA/Wa 837/15 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uchylił interpretację indywidualną Ministra Finansów z dnia 17 listopada 2014 r. nr IPPB3/423-832/14-2/JBB w przedmiocie podatku dochodowego od osób prawnych. Podstawą prawną orzeczenia był art. 134 § 1 i 146 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r. poz. 270 ze zm.); dalej: "p.p.s.a.".
Z wyroku sądu pierwszej instancji wynika, że P. S.A. z siedzibą w W. złożyła wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie określenia, wysokości przychodów i kosztów w odniesieniu do transakcji zbycia udziałów w celu umorzenia.
We wniosku spółka przedstawiła następujący stan faktyczny:
Spółka (dawniej: [...] S.A.) prowadzi działalność ubezpieczeniową w zakresie ubezpieczeń na życie sklasyfikowanych w Dziale I, zgodnie z ustawą z dnia 22 maja 2003 r. o działalności ubezpieczeniowej (Dz.U. z 2013 r. poz. 950 ze zm.). W 2007 r. spółka nabyła od podmiotów niepowiązanych 100 udziałów o wartości nominalnej 500 zł każdy, o łącznej wartości nominalnej 50 000 zł, stanowiących 49% udziałów w E. sp. z o.o. Celem inwestycji miało być pełnienie przez E. funkcji podmiotu pośredniczącego w sprzedaży produktów oferowanych przez wnioskodawcę, a także inne podmioty z Grupy Kapitałowej N., do której wnioskodawca wówczas należał. W 2013 r. jedyny akcjonariusz spółki - [...] AB, podjął decyzję o sprzedaży wszystkich akcji spółki (a także innych, wybranych spółek z G.) do zewnętrznego inwestora.
W konsekwencji przeprowadzanej zmiany właścicielskiej wnioskodawcy, konieczne okazało się zbycie przez spółkę udziałów E.. W dniu 29 stycznia 2014 r. spółka zawarła z E. umowę sprzedaży wszystkich posiadanych udziałów w celu umorzenia. Wynagrodzenie otrzymane przez spółkę z tytułu zbycia udziałów w celu ich umorzenia zostało ustalone na poziomie rynkowym.
Przeprowadzona transakcja sprzedaży udziałów w celu umorzenia skutkowała powstaniem straty po stronie spółki, ponieważ przychód ze zbycia udziałów był niższy od kosztu ich nabycia. Przyczyną straty był sukcesywny spadek wartości udziałów E. przez lata, wynikający ze znaczącego spadku przychodów E., m.in. w związku ze zmianą otoczenia prawnego dla działalności E., zmierzającego ku ograniczeniu możliwości dystrybucji produktów oferowanych przez niektóre podmioty z G..
W związku z tak przedstawionym stanem faktycznym, spółka zadała pytania:
1. Czy wynagrodzenie otrzymane przez spółkę z tytułu zbycia udziałów w celu ich umorzenia stanowi w całości przychód podatkowy w momencie, w którym staje się należne?
2. Czy wydatki poniesione przez spółkę na objęcie udziałów zbytych w celu ich umorzenia stanowią w całości koszty uzyskania przychodów w momencie zbycia tych udziałów w celu umorzenia?
Zdaniem spółki, wynagrodzenie otrzymane przez spółkę z tytułu zbycia udziałów w celu ich umorzenia, stanowi w całości przychód podatkowy w momencie, w którym staje się należne. Spółka powołała brzmienie art. 12 ust. 3, art. 12 ust. 3a oraz art. 10 ust. 1 pkt 1 i pkt 2 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2011 r. Nr 74, poz. 397 ze zm.); dalej: "u.p.d.o.p." i podniosła, że ustawą z dnia 25 listopada 2010 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz.U. z 2010 r. Nr 226 poz.1478 ze zm.) zmieniającą między innymi u.p.d.o.p., począwszy od 1 stycznia 2011 r. uchylony został art. 10 ust. 1 pkt 2 u.p.d.o.p. W ocenie spółki, wynika to z faktu, że intencją ustawodawcy było zrównanie podatkowego traktowania odpłatnego zbycia udziałów (akcji) w celu ich umorzenia z każdym innym odpłatnym zbyciem udziałów (akcji). Zostało to potwierdzone w trakcie prac na posiedzeniu Senatu, gdyż stwierdzono, że w zmianach "chodzi też o zakwalifikowanie dochodów uzyskanych z odpłatnego zbycia udziałów akcji na rzecz spółki w celu umorzenia do dochodów z tytułu zbycia udziałów lub akcji zamiast dochodu z tytułu udziału w zyskach osób prawnych".