Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Anna Dumas (sprawozdawca), Sędziowie: NSA Antoni Hanusz, del. WSA Marek Olejnik, Protokolant Szymon Mackiewicz, po rozpoznaniu w dniu 21 kwietnia 2015 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej E.K. i K.K. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 15 kwietnia 2014 r. sygn. akt VII SA/Wa 2468/13 w sprawie ze skargi E.K. i K.K. na decyzję Ministra Finansów z dnia 3 września 2013 r. nr [...] w przedmiocie umorzenia opłaty legalizacyjnej 1) oddala skargę kasacyjną, 2) zasądza od E.K. i K.K. na rzecz Ministra Finansów kwotę 120 (sto dwadzieścia) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.
Wyrokiem z dnia 15 kwietnia 2014 r., sygn. akt VII SA/Wa 2468/13, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił skargę E. K. i K. K. na decyzję Ministra Finansów z dnia 3 września 2013 r. w przedmiocie umorzenia postępowania administracyjnego.
Z uzasadnienia wyroku Sądu pierwszej instancji wynika, że decyzją z dnia 4 lipca 2013 r. Wojewoda M., po rozpatrzeniu wniosku skarżących, umorzył postępowanie administracyjne jako bezprzedmiotowe w zakresie umorzenia opłaty legalizacyjnej w wysokości 125.000 zł z tytułu budowy muru oporowego. W uzasadnieniu organ wskazał, że w świetle aktualnego orzecznictwa sądów administracyjnych brak jest w niniejszej sprawie możliwości zastosowania w stosunku do opłaty legalizacyjnej instytucji umorzenia należności, o której mowa w art. 67a ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm. - powoływanej dalej jako "O.p."). Z kolei niemożność rozpatrywania przedmiotowego wniosku o udzielenie ulgi w spłacie opłaty legalizacyjnej powoduje konieczność umorzenia postępowania z uwagi na jego bezprzedmiotowość.
Decyzją z dnia 3 września 2013 r. Minister Finansów utrzymał w mocy ww. decyzję. W uzasadnieniu rozstrzygnięcia organ odwoławczy podzielił stanowisko organu pierwszej instancji i wskazał, że w obecnym stanie prawnym brak jest podstaw prawnych do udzielenia ulg w spłacie opłat legalizacyjnych. W przypadku legalizacji strona uzyskuje bowiem uprawnienie (legalizacja samowoli budowlanej), którego realizacja zależy od dobrowolnego wniesienia takiej opłaty. Uiszczenie opłaty legalizacyjnej w pełnej wysokości jest wyłącznym warunkiem legalizacji obiektu budowlanego wzniesionego bez pozwolenia na budowę. Minister Finansów stwierdził, że inwestor realizujący projekt budowlany bez wymaganej ostatecznej decyzji o pozwoleniu na budowę musi być świadom, iż albo uiści w pełni stosowną opłatę, czego następstwem będzie legalizacja popełnionej samowoli budowlanej (przywrócenie stanu zgodności z prawem), albo też dojdzie do uruchomienia procedury i sankcji w postaci nakazu rozbiórki wybudowanego obiektu. Na koniec organ wskazał, że umorzenie postępowania, z uwagi na brak przedmiotu, stanowi wyjątek od zasady merytorycznego załatwienia sprawy.
W skardze na ww. decyzję skarżący wnieśli o jej uchylenie oraz o uchylenie poprzedzającej ją decyzji organu pierwszej instancji, podnosząc, że podejmowane przez Wojewodę działania jednoznacznie wskazywały, iż organ dąży do załatwienia sprawy poprzez wydanie decyzji merytorycznej. Postępowanie Wojewody cechowała niekonsekwencja, przez co skarżący utracili zaufanie do organów władzy publicznej. Uznali, że bezpodstawnie organ nie zastosował przepisów prawa materialnego, które wyraźnie wskazują na zastosowanie do kar odpowiednio przepisów działu III Ordynacji podatkowej. W związku z czym dział ten ma zastosowalnie również do opłat legalizacyjnych.