Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący - Sędzia NSA Aleksandra Wrzesińska-Nowacka (sprawozdawca), Sędzia NSA Jolanta Sokołowska, Sędzia NSA Tomasz Zborzyński, Protokolant Joanna Legieć, po rozpoznaniu w dniu 8 sierpnia 2018 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej Dyrektora Izby Skarbowej w Olsztynie od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z dnia 21 kwietnia 2016 r. sygn. akt I SA/Ol 92/16 w sprawie ze skargi E. L. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w Olsztynie z dnia 3 grudnia 2015 r. nr [...] w przedmiocie odmowy umorzenia zaległości podatkowych 1) oddala skargę kasacyjną, 2) zasądza od Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Olsztynie na rzecz E. L. kwotę 360 (słownie: trzysta sześćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.
1. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie wyrokiem z dnia 21 kwietnia 2016 r. , sygn. akt I SA/Ol 92/16, w sprawie ze skargi E. L. uchylił decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w Olsztynie z dnia 3 grudnia 2015 r. w przedmiocie umorzenia zaległości podatkowych.
2. Z uzasadnienia wyroku Sądu wynika, że pismem z dnia 24 lipca 2015 r. podatnik zwrócił się do Naczelnika Urzędu Skarbowego w O. o umorzenie zaległości podatkowych w podatku od towarów i usług za kwiecień 2001r., za miesiące od lutego do maja, lipiec i sierpień 2002 r. oraz za marzec 2005 r. w łącznej kwocie 8.767,31 zł oraz odsetek za zwłokę od tych zaległości w wysokości 11.357 zł. Wnioskodawca nie uzasadnił swojej prośby. Naczelnik Urzędu Skarbowego, decyzją z dnia 7 września 2015 r., odmawiając umorzenia tych zaległości przyznał, że w sprawie wystąpiła przesłanka ważnego interesu podatnika, jednak argumenty podnoszone przez stronę nie są wystarczające do przyznania wnioskowanej ulgi. Organ podkreślił, że aktualny brak środków na zapłatę zaległości podatkowych nie może oznaczać zasadności jej umorzenia. Zauważył, że strona oczekuje na decyzję ZUS w sprawie przyznania emerytury, zatem w najbliższym czasie może dysponować środkami finansowymi pozwalającymi na uregulowanie przedmiotowych zaległości. Ponadto nie stwierdził ważnego interesu publicznego.
W odwołaniu strona zarzuciła decyzji naruszenie przepisów art. 67b § 1 w zw. z art. 67a § 1 pkt 3 , art. 191 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2012r., poz. 749 ze zm., dalej: O.p.). Podniosła, że problemy finansowe wystąpiły z przyczyn od niej niezależnych oraz że posiada wierzytelność, której nie można wyegzekwować. Nie uzyskuje ponadto żadnych dochodów z posiadanego udziału w nieruchomości, który dodatkowo obciążony jest hipoteką na rzecz ZUS w kwocie 9.109,83 zł. Organ nie ustalił, w jakiej wysokości i od kiedy będzie jej przysługiwało ewentualne świadczenie z ZUS. Podała, że do osiągnięcia wieku emerytalnego 65 lat brakuje jej 5 lat. W ocenie strony została spełniona przesłanka ważnego interesu podatnika, gdyż nie ma realnej możliwości uregulowania zaległości, a brak umorzenia zaległości spowoduje pozbawienie jej środków do życia i skrajne ubóstwo. Została również spełniona przesłanka interesu publicznego, gdyż zapłata zaległości podatkowych spowoduje konieczność sięgania przez stronę do środków pomocy państwa, skoro obecnie nie jest w stanie zaspokoić swoich podstawowych potrzeb.
Utrzymując w mocy rozstrzygnięcie organu I instancji, Dyrektor Izby Skarbowej w Olsztynie w decyzji z dnia 3 grudnia 2015 r. wskazał, że wnioskodawca pozostaje we wspólnym pożyciu z J. S., z którą zamieszkuje w jej mieszkaniu. W okresie od 14 września 1999 r. do 31 marca 2005 r. wnioskodawca prowadził działalność gospodarczą w zakresie transportu drogowego pojazdami uniwersalnymi. Postanowieniem Sądu Rejonowego w O. z dnia 11 maja 2011 r. został wpisany do Krajowego Rejestru Sądowego Rejestru Dłużników Niewypłacalnych. Jest zarejestrowany w Urzędzie Pracy jako osoba bezrobotna od dnia 18 marca 2011 r., bez prawa do zasiłku. W okresie od 1 lipca do 30 września 2015 r. opłacono za niego składki na ubezpieczenie zdrowotne w kwocie 58,73 zł miesięcznie. Skarżący utrzymuje się z prac dorywczych, zarabiając około 600 zł miesięcznie, korzysta z pomocy społecznej. Decyzjami z dnia 15 października 2015 r. Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej przyznał mu zasiłek okresowy na zabezpieczenie potrzeb bytowych, w tym leczenie, do dnia 31 grudnia 2015 r., w kwocie 114 zł oraz świadczenie pieniężne na zakup żywności, średnio za miesiące listopad i grudzień 2015 r. w wysokości 122 zł, wypłacane do 31 grudnia 2015 r. Organ ustalił również, że jedynym źródłem dochodu konkubiny (która jest niezdolna do pracy) jest świadczenie z Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej. Z decyzji wydanych przez MOPS, wynika, że dnia 23 października 2015 r. przyznano jej dodatek mieszkaniowy w kwocie 199,60 zł na okres od 1 listopada 2015 r. do 30 kwietnia 2016 r., zaś 4 listopada 2015 r. dodatek energetyczny w wysokości 15,40 zł od 1 listopada 2015 r. do 30 kwietnia 2016 r. Koszty utrzymania mieszkania, tj. energii elektrycznej - ok. 100 zł, gazu 50 zł i czynszu - 370 zł, ponoszone są przez konkubentów po połowie. Wnioskodawca przeznacza na zakup wyżywienia, środków czystości i odzieży kwotę 300 zł zaś na opłatę za telefon 30 zł. Różnicę w przypadku nadwyżki wydatków nad dochodami pokrywa ze środków uzyskanych ze sprzedaży złomu. Strona nie posiada praw majątkowych, kont bankowych, nie zaciągała kredytów i pożyczek. Nie jest rolnikiem. Posiada udział w nieruchomości - 1/16 część we współwłasności nieruchomości gruntowej. Nieruchomość ta zabezpieczona jest w pierwszej kolejności hipoteką na rzecz ZUS, na sumę 9.109,83 zł, następnie na rzecz Skarbu Państwa - Naczelnika Urzędu Skarbowego w O., na kwotę 8.767,31 zł. Strona nie uzyskuje żadnych dochodów z tytułu posiadanego udziału. Wnioskodawca na początku 2015 r. złożył do ZUS-u wniosek o restrukturyzację należności i dokonał wpłaty w wysokości 1.058,56 zł, stanowiącej warunek restrukturyzacji.