Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Aleksandra Wrzesińska-Nowacka (sprawozdawca), Sędzia NSA Bogusław Dauter, Sędzia del. WSA Marek Olejnik, Protokolant Anna Rembowska, po rozpoznaniu w dniu 27 sierpnia 2014 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej Dyrektora Izby Skarbowej we Wrocławiu od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 18 kwietnia 2012 r. sygn. akt I SA/Wr 128/12 w sprawie ze skargi W. C. na postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej we Wrocławiu z dnia 25 listopada 2011 r. nr [...] w przedmiocie rozłożenia na raty zaległości podatkowej 1) oddala skargę kasacyjną, 2) zasądza od Dyrektora Izby Skarbowej we Wrocławiu na rzecz W. C. kwotę 120 zł (słownie: sto dwadzieścia złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.
Wyrokiem z dnia 18 kwietnia 2012 r., I SA/Wr 128/12, Wojewódzki Sąd Administracyjny w sprawie ze skargi W. C. na postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej we Wrocławiu z dnia 25 listopada 2011 r., nr [...] w przedmiocie pozostawienia bez rozpoznania wniosku o rozłożenie na raty zapłaty zaległości w podatku od towarów i usług za sierpień 2008 r., marzec, kwiecień, lipiec, sierpień, grudzień 2009 r., styczeń, maj, sierpień, październik, grudzień 2010 r., styczeń, marzec, kwiecień i maj 2011 r. wraz z odsetkami za zwłokę uchylił zaskarżone postanowienie oraz poprzedzające je postanowienie Naczelnika Urzędu Skarbowego w W. z dnia 25 sierpnia 2011 r. nr [...], a także stwierdził, że wymienione powyżej postanowienia nie podlegają wykonaniu.
Rozstrzygnięcie to zapadło w następującym, przyjętym przez Sąd pierwszej instancji, stanie faktycznym:
W. C. (dalej: "skarżąca") pismem z dnia 28 lipca 2011 r. wniosła o rozłożenie na 20 miesięcznych rat ciążących na niej zaległości podatkowych wraz z odsetkami za zwłokę i wyjaśniła, że natychmiastowa egzekucja zaległości podatkowych doprowadziłaby do upadku firmy. Ponadto wskazała na pogorszenie się od 2009 r. sytuacji finansowej prowadzonej przez nią firmy, która nie generuje takich dochodów jak w latach poprzednich. Poczynając od 2010 r. firma notuje coraz wyższe spadki sprzedaży, których przyczyną jest globalny kryzys, w szczególności wysoki i niestabilny kurs euro oraz spadek zainteresowania potencjalnych kontrahentów świadczonymi przez stronę usługami w branży elektrycznej, a także nieterminowe regulowanie należności za wykonane usługi. Z tych powodów firma nie może prognozować wartości sprzedaży, tj. planować zysków. Utrudnia to gromadzenie funduszy zapasowych i prowadzi do ograniczenia zamówień. Strona wskazała także na wysokie koszty prowadzonej działalności gospodarczej.
W odpowiedzi na wezwanie do uzupełniania braków formalnych wniosku o rozłożenie na raty przedłożyła pełnomocnictwo dla adw. T. K. i wskazała, że nie korzystała z pomocy de minimis oraz z pomocy innej niż pomoc de minimis lub pomoc de minmis w rolnictwie lub rybołówstwie oraz przesłała częściowo wypełniony, załączony przez organ podatkowy do wezwania, formularz informacji przedstawianych przy ubieganiu się o pomoc de minimis.
Postanowieniem z dnia 25 sierpnia 2011 r. organ pierwszej instancji, powołując przepisy art.168 § 2, art. 169 § 1 i § 4 oraz art. 216 § 1 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. , nr 8. poz. 60 ze zm.), powoływanej dalej jako: "O.p.", pozostawił wniosek bez rozpoznania stwierdzając, że strona nie uzupełniła w terminie braków formalnych wniosku, wymienionych w skierowanym do niej piśmie. W szczególności wskazano, że złożony przez stronę "Formularz informacji przedstawianych przy ubieganiu się o pomoc de minimis" nie zastał wypełniony w całości, gdyż nie wypełniono części D formularza, zawierającej informacje dotyczące pomocy otrzymanej w odniesieniu do tych samych kosztów kwalifikujących się do objęcia pomocą, na podstawie których ma być przeznaczona pomoc de minimis. Na skutek zażalenia wniesionego przez stronę Dyrektor Izby Skarbowej, po ponownym rozpoznaniu sprawy, utrzymał w mocy postanowienie organu pierwszej instancji. Powołując art. 67a § 1 pkt 2 i 67b § 1 pkt. 2 O.p. oraz art. 37 ustawy z 30 kwietnia 2004 r. o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej (tekst jedn. Dz. U. z 2007 r., nr 59, poz. 404 ze zm.) organ odwoławczy wskazał, że co do zasady każda pomoc udzielana przedsiębiorcy przez państwo jest pomocą publiczną. Odstępstwem od tej zasady jest udzielenie pomocy w ramach tzw. optymalizacji ściągania podatków. Dokonując oceny możliwości zastosowania optymalizacji ścigania podatków, bierze się pod uwagę rentowność prowadzonej działalności, terminowe regulowanie zobowiązań innych niż objęte wnioskiem należności publicznoprawne oraz częstotliwość ubiegania się o ulgi w spłacie zobowiązań podatkowych, kwotę zadłużenia i okres, na jaki strona proponuje odroczenie lub rozłożenie na raty zaległości podatkowych. Z uwagi na kwoty zaległości podatkowych oraz zaproponowany przez stronę okres spłaty ratalnej, organ pierwszej instancji na wstępie wykluczył możliwość udzielenia ulgi w ramach optymalizacji ściągania podatków i dlatego wezwał stronę do uzupełnienia braków formalnych wniosku. Ponadto organ podatkowy stwierdził, że wniosek strony spełnia wszystkie warunki, które wskazują, że ulga udzielona przedsiębiorcy podlega przepisom o pomocy publicznej i wyjaśnił, że w przypadku uzyskania ulgi, zgodnie z wnioskiem, strona uzyskałaby uprzywilejowaną pozycję w stosunku do innych podmiotów gospodarczych, które spłacają zobowiązania podatkowe terminowo. W oparciu o orzecznictwo sądów administracyjnych stwierdził, że brak informacji przedkładanych przy ubieganiu się o pomoc de minimis czy inny rodzaj pomocy stanowi brak formalny pisma.