Obciążenie zobowiązanego kosztami postępowania egzekucyjnego nie pozbawia banku, będącego wierzycielem, prawa do żądania wydania postanowienia w sprawie kosztów egzekucyjnych /art. 64 par. 4 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji - Dz.U. 1991 nr 36 poz. 161 ze zm./.
uchyla zaskarżone postanowienie.
Bank Z. w W. Oddział w B. jako wierzyciel spółki z o.o. H. w N. wystawił 24 sierpnia 1994 r. tytuł wykonawczy i złożył go w Urzędzie Skarbowym w celu przeprowadzenia egzekucji.
29 grudnia 1995 r. Urząd Skarbowy umorzył postępowanie egzekucyjne. Na podstawie art. 64 par. 4 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji wierzyciel wystąpił z wnioskiem o wydanie postanowienia o kosztach egzekucyjnych. Postanowieniem z dnia 20 lutego 1996 r. Urząd Skarbowy odmówił wydania żądanego rozstrzygnięcia. W uzasadnieniu orzeczenia podniesiono, iż w sprawie nie zachodzi potrzeba wydania postanowienia w trybie art. 64 par. 4 powołanej ustawy, gdyż koszty egzekucyjne pokrył zobowiązany.
Powyższe uzasadnienie zaskarżył wierzyciel podnosząc, iż w jego interesie leży, aby organ administracyjny zrealizował swój obowiązek, podając w jakiej wysokości zostały naliczone koszty egzekucyjne, gdyż naruszenie przepisów w powyższym zakresie w przypadku zawyżenia kosztów narazi wierzyciela na stratę w postaci nieodzyskania choćby części egzekwowanej należności.
Izba Skarbowa w J. G. postanowieniem z 29 marca 1996 r. utrzymała w mocy zaskarżone postanowienie, podzielając w całości argumentację prawną zawartą w jego uzasadnieniu. Organ drugiej instancji wskazał, że żadne przepisy ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji nie upoważniają wierzyciela do kontroli organu egzekucyjnego w zakresie naliczania i pobierania kosztów egzekucyjnych, gdy ponosi je zobowiązany.
Na powyższe postanowienie skarżący wniósł skargę do Naczelnego Sądu Administracyjnego podnosząc zarzut naruszenia przez organy podatkowe przepisów art. 64 par. 4 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.
Izba Skarbowa w J. G. w odpowiedzi na skargę wniosła o jej oddalenie, podtrzymując stanowisko wyrażone w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Skarga zasługuje na uwzględnienie. Z art. 64 par. 1 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji /Dz.U. 1991 nr 36 poz. 161 ze zm./ wynika, że na koszty egzekucyjne składają się opłaty i wydatki. Opłaty za czynności egzekucyjne oraz wydatki związane z postępowaniem egzekucyjnym obciążają zobowiązanego. Zasada ponoszenia przez zobowiązanego kosztów egzekucyjnych jest jednak w pewnych przypadkach ograniczona. Ograniczenia te wynikają wprost z przepisów ustawy dotyczących kosztów egzekucyjnych /art. 64 par. 2/, a także z przepisów rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 4 lipca 1990 r. w sprawie opłat za czynności egzekucyjne oraz sposobu przeprowadzania publicznej licytacji (...).
Ponadto należy pamiętać, że także co do kosztów egzekucyjnych mają zastosowanie przepisy ustawy mówiące o zasadach ogólnych postępowania egzekucyjnego. Chodzi tu szczególnie o zasadę celowości i zasadę gospodarnego prowadzenia egzekucji. Z powyższych zasad wynika, że zobowiązany będzie ponosił koszty celowe niezbędne do przeprowadzenia egzekucji. Nieuzasadnione wydatki egzekucyjne, koszty powstałe w wyniku nieprawidłowego działania organu egzekucyjnego lub pracowników tego organu nie mogą obciążać zobowiązanego. Będą one obciążały organ egzekucyjny, a niekiedy wierzyciela. Z art. 64 par. 2 cyt. wyżej ustawy wynika, że zobowiązanego nie obciążają koszty egzekucyjne, gdy spowodowane one zostały niezgodnym z prawem wszczęciem lub prowadzeniem postępowania egzekucyjnego. Koszty te będą obciążały wierzyciela bądź organ egzekucyjny. Ustawa o postępowaniu egzekucyjnym w administracji nie wprowadza reguły, że koszty egzekucyjne ustalone są w formie postanowienia. Z treści art. 64 par. 4 ustawy, o której wyżej mowa, wynika iż organ egzekucyjny wydaje na żądanie zobowiązanego lub wierzyciela postanowienie w sprawie kosztów egzekucyjnych.
Z przepisu tego nie wynika, aby wydanie takiego postanowienia było uzależnione od pokrycia kosztów egzekucyjnych przez wierzyciela. Wierzyciel, wbrew temu co twierdzi organ podatkowy, ma prawo znać wysokość kosztów egzekucyjnych, którymi obciążono zobowiązanego. Wierzyciel bowiem może w zażaleniu na postanowienie w przedmiocie kosztów postępowania egzekucyjnego kwestionować fakt obciążenia tymi kosztami zobowiązanego w sytuacji, gdy twierdzi, że koszty winien pokryć organ egzekucyjny, np. w przypadku, o którym mowa w art. 59 par. 1 ust. 9 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.
Mając zatem na uwadze, że przepis art. 64 par. 4 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji nie uzależnia wydania przez organ egzekucyjny postanowienia o kosztach egzekucyjnych od spełnienia dodatkowych warunków w postaci pokrycia tych kosztów przez wierzyciela, należało zaskarżone postanowienie uchylić, jako że wydane zostało z naruszeniem przepisów prawa materialnego - art. 64 par. 4 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.
Powyższe orzeczenie zostało wydane na podstawie art. 22 ust. 1 pkt 1 i ust. 2 pkt 1 oraz art. 55 ust. 1 ustawy o Naczelnym Sądzie Administracyjnym z dnia 11 maja 1995 r. /Dz.U. nr 74 poz. 368 ze zm./.