W sytuacji, gdy dziecko nie jest samodzielne ekonomicznie, kwoty pieniężne przekazane przez rodzica na dziecko pozostające na utrzymaniu rodzica w związku z nauką dziecka, nie stanowią darowizny w rozumieniu art. 26 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych /Dz.U. 1993 nr 90 poz. 416 ze zm./, lecz są jedynie wykonaniem obowiązku alimentacyjnego.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Stosownie do przepisu art. 26 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych /t.j. Dz.U. 1993 nr 90 poz. 416 ze zm./ podstawę obliczenia podatku, z zastrzeżeniem przepisów wskazanych, stanowi dochód ustalony zgodnie z art. 9, art. 24 lub art. 25 po odliczeniu darowizn na cele w tym przepisie wymienione, w tym również na cele naukowe, oświatowe i oświatowo-wychowawcze.
W cyt. ustawie podatkowej ustawodawca nie definiuje pojęcia darowizny. Nie oznacza to jednak, że darowiznę można definiować dowolnie, jest to bowiem czynność prawna zdefiniowana w kodeksie cywilnym i tylko w tym znaczeniu może być stosowana w prawie podatkowym.
Zgodnie do treści art. 888 par. 1 kodeksu cywilnego darowizna jest umową polegającą na zobowiązaniu się darczyńcy do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku. Dokonywane w ten sposób świadczenia pod tytułem darmym jest przy tym dobrowolne, nie wynika więc ani z żadnego stosunku zobowiązaniowego ani też z ustawy.
Jeżeli istnieje tytuł nakładający obowiązek świadczenia /umowny lub ustawowy/, nie można uznać dobrowolności wykonania świadczenia. Stąd też świadczenie spełnione w wykonaniu obowiązku umownego lub ustawowego nie może być uznane za świadczenie w wykonaniu umowy darowizny.
W rozpoznawanej sprawie jest niesporne, że skarżący dokonał darowizny na rzecz swojego syna.
W związku z powyższym, prawidłowo organy podatkowe dokonały oceny prawa podatnika do odliczenia dokonanej darowizny od dochodu przed opodatkowaniem od ustaleń czy świadczący jest, czy też nie jest obciążony obowiązkiem alimentacyjnym względem obdarowanego.
Przepisy Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego w art. 128 i art. 133 par. 1 określają nie tylko obowiązek alimentacyjny ale także przesłanki, od których zależy powstanie i ustanie obowiązku alimentacyjnego. Zgodnie z powołanymi przepisami, rodzice są obowiązani do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania. Oznacza to, że z wyjątkiem sytuacji gdy dochody z majątku dziecka i dochody z innych źródeł /stypendia, praca zarobkowa/ wystarczają do jego prawidłowego rozwoju fizycznego i intelektualnego, rodzice są obowiązani dostarczać mu odpowiednie środki. Zakres świadczeń alimentacyjnych należnych dziecku od rodziców z tytułu obowiązku alimentacyjnego obejmuje także wydatki o charakterze naukowym i oświatowo-wychowawczym, a więc między innymi środki na uzyskanie wykształcenia średniego i studiów wyższych.
Trudno uznać, aby stypendium w kwocie 160 zł miesięcznie otrzymywane przez syna skarżącego wystarczało do jego samodzielnego utrzymania się.
Nie zostało więc spełnione podstawowe kryterium charakteryzujące umowę darowizny w stosunku rodzice-dzieci a mianowicie zdolność do samodzielności ekonomicznej.
W takiej zaś sytuacji kwota przekazana przez skarżącego na dziecko, które pozostaje na jego utrzymaniu w związku z dalszą nauką, nie stanowi darowizny, lecz jest jedynie wykonaniem obowiązku alimentacyjnego.
W związku z tym nie istniały podstawy do odliczenia przez skarżącego od dochodu kwoty 4.000 zł świadczonej na rzecz syna. Decyzja organów podatkowych korygująca wysokość odliczeń o tę kwotę należało uznać za zgodne z prawem, co przesądza o bezzasadności skargi. Naczelny Sąd Administracyjny zatem skargę oddalił po myśli przepisu art. 27 ust. 1 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym /Dz.U. nr 74 poz. 368/.