1. Ustawodawca w ramach normy art. 25 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym /Dz.U. nr 11 poz. 50 ze zm./ postanowił, że nie można obniżać podatku należnego o podatek naliczony w wyniku czynności mających charakter rozporządzenia towarami i usługami w sposób nie pozwalający nabywcy na zaliczenie poniesionych na te cele wydatków do kosztów uzyskania przychodów w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym. Termin "rozporządzono" w rozumieniu powyższego przepisu określa jednocześnie sposób /czynność prawną/ nabycia towaru /usługi/ od zbywcy oraz cel, z jakim tenże towar /usługa/ jest nabywany.
2. W świetle art. 25 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. ważne jest, aby forma rozporządzenia towarem /usługą/ przez zbywcę, a jednocześnie nabycia przez podatnika-nabywcę, oceniana w momencie realizacji tego rozporządzania na podstawie przepisów ustaw o podatkach dochodowych, nie mogła być uznana za niepozwalającą na zaliczenie wydatków poniesionych na to nabycie do kosztów uzyskania przychodów. Ustawodawca bowiem ustalając normę w cytowanym artykule jako wyjątek od zasady obniżania podatku należnego o podatek naliczony na podstawie art. 19 ust. 1 tej ustawy, zwęził jej zastosowanie jedynie do oceny sposobu rozporządzenia towarem /usługą/ przez zbywcę w okresie jego realizacji.
Naczelny Sąd Administracyjny po rozpoznaniu sprawy ze skargi Przedsiębiorstwa Wielobranżowego "P." spółki z o.o. w O. na decyzję Izby Skarbowej w O. z dnia 30 listopada 1998 r. (...) w przedmiocie podatku od towarów i usług za poszczególne miesiące od stycznia do kwietnia 1996 r., kwiecień i czerwiec 1996 r. oraz za sierpień do października 1996 r. oddala skargę.
Przedmiotem skargi Przedsiębiorstwa Wielobranżowego "P." spółki z o.o. w O. jest decyzja Izby Skarbowej w O. z dnia 30 listopada 1998 r. (...), którą utrzymano w mocy decyzję Inspektora Kontroli Skarbowej w Urzędzie Kontroli Skarbowej w O. z dnia 30 maja 1998 r. (...) w sprawie podatku od towarów i usług za poszczególne miesiące 1996 r.
W uzasadnieniu tej decyzji podano, że w wyniku kontroli skarbowej stwierdzono, że podatnik pomniejszył podatek VAT należny o VAT naliczony zawarty w fakturach dokumentujących zakupy, których nie zaliczono do kosztów uzyskania przychodu zgodnie z przepisami art. 15 i art. 16 ustawy o podatku dochodowym. Spółka dokonała odliczenia podatku VAT naliczonego za miesiąc październik 1996 r. zawartego w fakturach (...) i (...), które zostały wystawione dopiero 2.11.1996, czym naruszono przepisy art. 19 ust. 3 ustawy o podatku VAT. W trakcie kontroli stwierdzono ponadto, iż spółka kilkakrotnie w ciągu 1996 r. dokonała odliczenia VAT naliczonego zawartego w rachunkach uproszczonych, tym samym naruszając art. 25 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku od towarów i usług. Stwierdzono także, że spółka dokonała odliczenia podatku VAT z tytułu zakupu kas fiskalnych niezgodnie z zapisem par. 7 ust. rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 27 maja 1994 r. w sprawie kas rejestrujących /Dz.U. nr 65 poz. 278/, gdyż nie użytkowała ich zgodnie z ww. rozporządzeniem, tj. nie prowadziła ewidencji i obrotu kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących. W tej sytuacji Inspektor Kontroli Skarbowej w Urzędzie Kontroli Skarbowej w O. określił spółce zaległości podatkowe w podatku od towarów i usług za poszczególne miesiące 1996 r. wraz z odsetkami za zwłokę.
Izba Skarbowa rozpatrując odwołanie od tej decyzji podzieliła trafność zaskarżonego rozstrzygnięcia. W decyzji tej stwierdzono, że zgodnie z par. 1 ust. 1 i 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 27 maja 1994 r. w sprawie kas rejestrujących /Dz.U. nr 65 poz. 278 ze zm./ podatnicy, u których wysokość obrotów w ciągu pierwszych 3 kwartałów 1994 r. przekroczyła 10 mld zł, mieli obowiązek rozpoczęcia ewidencji obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących. Ponieważ wysokość obrotów w spółce za pierwsze 3 kwartały 1994 r. wynosiła 15.319.679.350 starych zł spółka powinna była rozpocząć ewidencję za pomocą kas rejestrujących począwszy od dnia 1.09.1995 r.
Pierwszą kasę Spółka zainstalowała 30.06.1995 r., natomiast drugą dopiero 14.11.1995 r., jednakże do końca 1995 r. nie prowadziła ewidencji sprzedaży za pomocą kas rejestrujących. Zgodnie z par. 6 ust. 1 ww. rozporządzenia podatnicy, którzy rozpoczną prowadzenie ewidencji obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących w obowiązującym ich terminie, mogą odliczyć od podatku należnego kwotę wydatkowaną na zakup każdej z kas rejestrujących. Natomiast w przypadku, gdy podatnicy nie zainstalowali kas rejestrujących w obowiązujących terminach lub zainstalowali kasy, lecz ich nie użytkują, tracą prawo do odliczenia kwot wydatkowanych na zakup kas. Wobec powyższego Spółka nie miała prawa do odliczenia od podatku kwot wydatkowanych na zakup kas rejestrujących.