Świadczenie spełnione przez osobę prawną na rzecz cudzoziemca z tytułu umowy zawartej z naruszeniem art. 50 ust. 1 ustawy z dnia 14 grudnia 1994 r. o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu /Dz.U. 1997 nr 25 poz. 128 ze zm./, a więc odpowiadającej kryteriom "nielegalnego zatrudnienia lub innej nielegalnej pracy zarobkowej" w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 9 tej ustawy, nie może stanowić kosztu uzyskania przychodu w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych /Dz.U. 1993 nr 106 poz. 482 ze zm./.
Naczelny Sąd Administracyjny oddalił na podstawie art. 27 ust. 1 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym /Dz.U. nr 74 poz. 368 ze zm./ skargę Kopalni Surowców Skalnych spółki z o.o. w B. na decyzję Izby Skarbowej w (...) z dnia 3 listopada 2000 r. w przedmiocie określenia straty za 1997 r.
Kontrola przeprowadzona przez inspektora kontroli skarbowej w Kopalniach Surowców Skalnych spółka z o.o. z siedzibą w B. w zakresie rzetelności deklarowanych podstaw opodatkowania i prawidłowości rozliczeń z budżetem za 1997 r. wykazała nieprawidłowości w sposobie określenia wielkości poniesionej straty. Kontrolujący ustalił, że koszty uzyskania przychodów wynikające z zeznania CIT-8 w wysokości 17.379.251,49 zł były zawyżone o 75.351,68 zł, w tym 7.300 zł z tytułu darowizn gotówkowych na rzecz Klubu Sportowego "O." w M., Święta Dni Ziemi (...), Górskiego Pogotowia Ratunkowego w G. i Studia Tańca w G. oraz 68.051,68 zł z tytułu wynagrodzeń wraz z pochodnymi, poniesionych na rzecz Heinza K. - wiceprezesa Zarządu. Po korekcie koszty uzyskania przychodu inspektor ustalił w wysokości 17.303.899,81 zł /17.379.251,49 - 75.351,68/, natomiast przychody zadeklarowane przez Spółkę w wysokości 15.931.238,39 zł nie zostały zakwestionowane.
W dniu 28 lipca 2000 r. spółka wniosła zastrzeżenia do protokołu z przeprowadzonej kontroli z dnia 26 lipca 2000 r. Inspektor kontroli skarbowej w dniu 1 sierpnia 2000 r. ustosunkował się do wniesionych zastrzeżeń, uznając je za bezzasadne, podtrzymał ustalenia zawarte w protokole i zapoznał Spółkę z treścią zgromadzonego materiału dowodowego. Następnie w dniu 8 sierpnia 2000 r. wydał na podstawie art. 207 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa /Dz.U. nr 137 poz. 926 ze zm./, w związku z art. 24 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 28 września 1991 r. o kontroli skarbowej /Dz.U. 1999 nr 54 poz. 572 ze zm./ i art. 7 ust. 4, art. 15 ust. 1 oraz art. 16 ust. 1 pkt 14 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych /Dz.U. 1993 nr 106 poz. 482 ze zm./, decyzję, w której określił wielkość straty w wysokości 1.372.661,42 zł, przy kwocie 1.448.013,10 zł zadeklarowanej przez Spółkę (...).
W odwołaniu Spółka zarzuciła decyzji inspektora naruszenie prawa proceduralnego w zakresie właściwości rzeczowej /art. 24 ust. 2 pkt 1 ustawy o kontroli skarbowej/ oraz zakwestionowała wyłączenie z kosztów uzyskania przychodów kwoty 68.051,68 zł, to jest wypłaconych wynagrodzeń wiceprezesowi Zarządu oraz składek ZUS i składek na Fundusz Pracy. Do wyłączenia z kosztów kwot darowizn Spółka nie wniosła zastrzeżeń.
Po przeprowadzeniu postępowania odwoławczego, Izba Skarbowa w (...) decyzją z dnia 3 listopada 2000 r. utrzymała w mocy zaskarżoną decyzję (...). Jak wynika ze zgromadzonego materiału dowodowego, Heinz K. jest obywatelem austriackim zamieszkałym w Niemczech. Pomiędzy nim a Kopalniami Surowców Skalnych spółka z o.o. została zawarta w dniu 20 czerwca 1996 r. umowa o pracę, zgodnie z którą Heinzowi K. powierzono, za odpowiednim wynagrodzeniem, obowiązki wiceprezesa Zarządu. Za świadczoną pracę Spółka przez cały 1997 r. wypłacała Heinzowi K. wynagrodzenie oraz ponosiła dodatkowe koszty w postaci składek na ubezpieczenie społeczne i składek na Fundusz Pracy. W stanie prawnym obowiązującym w 1997 r. zatrudnienie cudzoziemca na terenie Rzeczypospolitej Polskiej było regulowane przez ustawę z dnia 14 grudnia 1994 r. o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu /Dz.U. 1997 nr 25 poz. 128 ze zm./. Zgodnie z art. 50 ust. 1 tej ustawy pracodawca może zatrudnić lub powierzyć inną pracę zarobkową na terenie Polski cudzoziemcowi nieposiadającemu karty stałego pobytu lub statusu uchodźcy w Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli uzyska na to zezwolenie dyrektora właściwego terytorialnie dla swojej siedziby wojewódzkiego urzędu pracy, a cudzoziemiec uzyskał prawo pobytu na terytorium RP oraz zgodę na zatrudnienie lub wykonywanie innej pracy zarobkowej u tego pracodawcy. A zatem warunkiem legalnego zatrudnienia cudzoziemca na terenie Polski było uzyskanie dwóch wymaganych dokumentów: zezwolenia i zgody. W trakcie postępowania kontrolnego i odwoławczego Spółka przedstawiła organom podatkowym tylko jeden z wymaganych dokumentów: wydane przez Dyrektora Wojewódzkiego Urzędu Pracy w (...) w dniu 7 listopada 1997 r. zezwolenie nr 63/11/97 dla Kopalni Surowców Skalnych w B. na zatrudnienie Heinza K. na czas określony od 1 grudnia 1997 r. do 30 listopada 1998 r. W 1997 r. zatem Heinz K. był zatrudniony bez zgody, a zezwolenie dotyczyło tylko grudnia. Dlatego umowa o pracę podpisana 20 czerwca 1996 r. przy braku zezwolenia na zatrudnienie i zgody na podjęcie pracy nie korzystała z ochrony, gdyż została zawarta wbrew prawu /art. 8 Kodeksu pracy/.