Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia WSA - Katarzyna Borońska, Sędziowie: Sędzia WSA - Dagmara Dominik-Ogińska (sprawozdawca), Sędzia WSA - Katarzyna Radom, Protokolant: Marek Sosnowski, po rozpoznaniu w Wydziale I na rozprawie w dniu 12 września 2013 r. przy udziale - sprawy ze skargi A. S. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej we W. z dnia [...] sierpnia 2012 r. nr [...] w przedmiocie: odmowy umorzenia zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę w zryczałtowanym podatku dochodowym z tytułu sprzedaży nieruchomości. I) oddala skargę; II) przyznaje od Skarbu Państwa - Wojewódzkiego Sadu Administracyjnego we Wrocławiu na rzecz pełnomocnika skarżącej - radcy prawego T. S. kwotę 240 zł (słownie: dwieście czterdzieści złotych) powiększoną o należny VAT (23%) - łącznie 295,20 (słownie: dwieście dziewięćdziesiąt pięć złotych 20/100), tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej skarżącej z urzędu.
1. Postępowanie podatkowe przed organami podatkowymi.
1.1. Pismem z dnia 12 lutego 2012 r. A.S. (dalej: skarżąca) zwróciła się do Naczelnika Urzędu Skarbowego W. (dalej: organ podatkowy pierwszej instancji) o umorzenie zaległości podatkowej w zryczałtowanym podatku dochodowym z tytułu sprzedaży nieruchomości w 2009 r. z uwagi na trudną sytuację finansową, wywołaną pozostawaniem bez pracy przez okres 30 miesięcy, począwszy od listopada 2007 r., kiedy to straciła pracę w D. Urzędzie Wojewódzkim. Uszczegółowiając uzasadnienie wniosku skarżąca podniosła, że jest samotną matką wychowującą dwoje, uczących się dzieci i we wskazanym okresie utrzymywała się wraz z dziećmi z zasiłku dla bezrobotnych (pobieranym przez kilka miesięcy), alimentów z Funduszu Alimentacyjnego (dalej: FA), zasiłków celowych (w tym na lekarstwa dla dziecka chorującego przewlekle na astmę oskrzelową) otrzymywanych z Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej (dalej: MOPS), a także z wielu pożyczek. Zaznaczyła, że sytuacja w jakiej znalazła się po stracie pracy, doprowadziła jej rodzinę do zapaści finansowej. Wyjaśniła, że kwotę uzyskaną ze sprzedaży nieruchomości (działka na wsi z drewnianym domkiem) podzieliła na spłatę wielu zobowiązań i zaległości finansowych, przeznaczając pozostałą kwotę na codzienne utrzymanie. Wskazała, że pracę znalazła dopiero w 2010 r. i aktualnie utrzymuje się z pensji wynoszącej około 1.500 zł oraz alimentów z FA w kwocie 500 zł.
Skarżąca złożyła wraz z wnioskiem szereg dokumentów, w tym oświadczenie majątkowe, w którym wskazała wysokość następujących dochodów netto: 1.400 zł z tytułu wynagrodzenia za pracę oraz 500 zł z tytułu alimentów z FA; ponadto na jej utrzymaniu pozostają dwie córki w wieku 18 i 12 lat, pobierające naukę - odpowiednio - w Liceum [...] we W. i w Szkole Podstawowej nr [...] we W.; posiada mieszkanie kwaterunkowe wykupione na własność o powierzchni 34,67 m2 oraz samochód osobowy marki [...] z 2010 r.; ponosi wydatki miesięczne na: czynsz - 152 zł, podatek od nieruchomości - 4,66 zł, energię elektryczną - 347,49 zł, gaz - 18,83 zł, Internet i telewizję - 115 zł, utrzymanie - 1.200 zł, lekarstwa na astmę oskrzelową jednej z córek - około 100 zł, inne wydatki - 50 zł, kredyt - 529 zł; dodała, że na jej sytuację materialną duży wpływ ma choroba dzieci.
1.2. W piśmie z dnia 10 kwietnia 2012 r. skarżąca ponowiła wniosek o umorzenie ww. zaległości podatkowej wskazując dodatkowo, że w wyniku planowanej redukcji etatów grozi jej utrata pracy, a po zapłacie miesięcznej raty kredytowej (około 600 zł) pozostaje jej 900 zł, które wystarcza jedynie na wyżywienie dzieci, ich dojazdy do szkoły i dojazdy do pracy. Oznajmiła, że w nikim nie ma wsparcia, a od września 2011 r. zalega z opłatami czynszowymi oraz z rachunkami za energię za okres 3 miesięcy. Z kolei postępowanie egzekucyjne pozbawi ją środków do życia.
1.3. Decyzją z dnia 16 maja 2012 r. nr [...] organ podatkowy pierwszej instancji odmówił skarżącej umorzenia zaległości podatkowej w kwocie 7.287 zł wraz z odsetkami za zwłokę w zryczałtowanym podatku dochodowym z tytułu sprzedaży nieruchomości w 2009 r. W uzasadnieniu podjętego rozstrzygnięcia powołał treść art. 67a § 1 pkt 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. nr 8, poz. 60 ze zm.), określającego przesłanki umorzenia zaległości podatkowych na wniosek podatnika (ważnego interesu podatnika lub interesu publicznego) i wskazał, że decyzja wydana na podstawie tego przepisu ma charakter uznaniowy. Wyjaśnił, odwołując się do poglądów judykatury, jak należy rozumieć pojęcia "ważnego interesu podatnika" i "interesu publicznego". Podkreślił, że ulgi i zwolnienia podatkowe są odstępstwem od zasady równouprawnienia wszystkich podatników wobec prawa, dlatego też ich przyznanie musi wynikać ze szczególnych przesłanek, a więc zaistnienia okoliczności, na które podatnik nie miał wpływu. Zdaniem organu podatkowego pierwszej instancji zebrany w sprawie materiał dowodowy nie potwierdza, by w sprawie wystąpiła przesłanka ważnego interesu podatnika, gdyż do powstania przedmiotowej zaległości podatkowej przyczyniła się sama skarżąca, przeznaczając środki uzyskane ze sprzedaży nieruchomości na cele inne (w tym na zakup samochodu), niż zadeklarowane w oświadczeniu z dnia 8 czerwca 2009 r. (data wpływu). Skarżąca miała tym samym świadomość, że niedotrzymanie warunków złożonego oświadczenia, spowoduje konieczność uiszczenia zryczałtowanego podatku dochodowego. Organ podatkowy pierwszej instancji uznał zatem, że okoliczności powstania przedmiotowej zaległości podatkowej nie miały charakteru losowego, nadzwyczajnego czy nieprzewidywalnego. W odniesieniu do przesłanki interesu publicznego organ podatkowy pierwszej instancji stwierdził, że skarżąca nie podniosła żadnego argumentu w tym zakresie, zaś sam organ nie dysponuje dowodami potwierdzającymi wystąpienie owej przesłanki.