Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Monika Sawa (spr.) Sędzia WSA Anna Falkiewicz-Kluj Asesor WSA Iwona Ścieszka Protokolant referent Aleksandra Cymerska po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 1 czerwca 2022 r. sprawy ze skargi W. R. na decyzję Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z dnia [...] lutego 2022 r. nr [...] w przedmiocie ustalenia i zobowiązania do zwrotu nienależnie pobranych świadczeń rodzinnych 1. uchyla zaskarżoną decyzję oraz decyzję Wojewody [...] z dnia [...] lipca 2021 r. nr [...]; 2. umarza postępowanie administracyjne w całości; 3. zasądza od Ministra Rodziny i Polityki Społecznej na rzecz W. R. kwotę 480 (czterysta osiemdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.
Decyzją 8 lutego 2022 r. nr DSZ.V.5321.1.696.2021.MD Minister Rodziny i Polityki Społecznej (Minister/organ) po rozpatrzeniu odwołania W. R. (skarżąca) od decyzji Wojewody Podkarpackiego nr PUW/001509/N/2021 z dnia 6 lipca 2021 r. w sprawie nienależnie pobranych świadczeń rodzinnych za okres od 1 listopada 2015 r. do 31 października 2016 r., utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję
Decyzja została wydana w następującym stanie faktycznym i prawnym:
Organ wskazał, że pismem z dnia 26 sierpnia 2020 r. W. R. została wezwana przez Burmistrza R., do przedłożenia w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania, dokumentów koniecznych do rozpatrzenia jej wniosku o ustalenie prawa do zasiłku rodzinnego i dodatków do zasiłku rodzinnego z dnia 15 września 2015 r. tj. oświadczenia dotyczącego wysokości dochodu osiągniętego przez L. R. na terytorium N. (dalej: N.) uzyskanego za miesiąc październik 2015 r. oraz osiągniętego w okresie od 7 września 2015 r. do 31 grudnia 2015 r. Organ wskazał, że powyższe wezwanie zostało prawidłowo doręczone dorosłemu domownikowi w dniu 27 sierpnia 2020 r., co wynika ze zwrotnego potwierdzenia odbioru. W odpowiedzi na powyższe wezwanie skarżąca złożyła oświadczenie, w którym wskazała, że nie posiada informacji odnośnie dochodu byłego męża. Organ podał, że w związku z brakiem przedstawienia przez skarżącą powyższych dokumentów, Wojewoda Podkarpacki pismem z dnia 13 stycznia 2021 r. zawiadomił ją o pozostawieniu jej wniosku o ustalenie prawa do zasiłku rodzinnego i dodatków do zasiłku rodzinnego bez rozpoznania za okres od 1 listopada 2015 r. do 31 października 2016 r. W konsekwencji Wojewoda Podkarpacki decyzją nr PUW/001509/N/2021 z dnia 6 lipca 2021 r. uznał, iż świadczenia rodzinne w wysokości 3 032 zł wypłacone skarżącej na dzieci R. R. i N. R. w formie zasiłku rodzinnego za okres od 1 listopada 2015 r. do 31 października 2016 r. oraz w formie dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego 2016/2017, są świadczeniami nienależnie pobranymi i zobowiązał ją do zwrotu ww. kwoty wraz odsetkami ustawowymi za opóźnienie naliczonymi od pierwszego dnia miesiąca następującego po dniu wypłaty świadczeń do dnia spłaty. W uzasadnieniu ww. decyzji Wojewoda Podkarpacki wskazał, że w związku z koniecznością ustalenia prawa do świadczeń rodzinnych w dniu 26 sierpnia 2020 r. skierowano do skarżącej pismo z prośbą o dostarczenie wymaganych dokumentów wraz z pouczeniem, że w przypadku niedostarczenia wymaganych dokumentów w wyznaczonym terminie przedmiotowy wniosek może pozostać bez rozpatrzenia. Wojewoda Podkarpacki podkreślił przy tym, że w odpowiedzi wpłynęło oświadczenie skarżącej, że nie posiada informacji na temat dochodów byłego męża. Wojewoda Podkarpacki podniósł jednocześnie, iż fakt pozostawienia wniosku bez rozpoznania nie tamuje postępowania w sprawie nienależnie pobranych świadczeń rodzinnych oraz ich dochodzenia. Minister podał, że jako podstawę prawną ustalenia i zobowiązania do zwrotu nienależnie pobranych świadczeń rodzinnych, organ I instancji wskazał art. 30 ust. 2 pkt. 1 ustawy o świadczeniach rodzinnych. Minister wskazał, że powyższe świadczenia zostały przyznane skarżącej na podstawie decyzji Burmistrza R. nr 8128/XII/ZR/115/2015 z dnia 15 września 2015 r., w której przyznano skarżącej prawo do świadczeń rodzinnych w postaci zasiłku rodzinnego w wysokości po 118 zł miesięcznie oraz dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego w wysokości po 100 zł, na dzieci N. R. i R. R., uchylonej następnie decyzją Burmistrza R. nr ZM/387.1/XLZR/2020 z dnia 8 grudnia 2020 r. w związku z zastosowaniem przepisów o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego. Minister podkreślił, że w okresie objętym zaskarżoną decyzją, jak wynika z dokumentów znajdujących się w aktach sprawy, świadczenia rodzinne zostały wypłacone skarżącej w formie zasiłku rodzinnego w wysokości 236 zł miesięcznie, za okres 1 listopada 2015 r. do 31 października 2016 r. oraz dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego we wrześniu 2016 r. w wysokości 200 zł r., w łącznej kwocie 3 032 zł. Organ wskazał, że od powyższej decyzji skarżąca złożyła w przewidzianym terminie odwołanie, w którym zarzuciła naruszenie przepisów prawa materialnego tj. art. 21, art. 23a ust. 5 i ust. 9, art. 24a ust. 2, art. 30 ust. 1, ust. 2 pkt 1, ust.6-8, art. 32 ust. 2 ustawy o świadczeniach rodzinnych poprzez ich niewłaściwe zastosowanie i w konsekwencji ustalenie, że świadczenia rodzinnego, które pobrała są świadczeniami nienależnie pobranymi. Podkreśliła, że współpracowała z organami administracji i w toku prowadzonego postępowania podała organom szereg okoliczności faktycznych, z których jednoznacznie wynikało, że była w trakcie postępowania o rozwód, które zakończyło się wydaniem wyroku w dniu 11 kwietnia 2016 r. Wskazała także, że z pisemnych wyjaśnień jednoznacznie wynika, że nie miała wiedzy od kiedy ojciec dzieci przebywał poza granicami kraju tj. na terenie N. oraz jaki osiągał dochód. Podała, że nie zamieszkuje wspólnie z ojcem dzieci od 2015 r., tj. od czasu gdy opuścił on rodzinę nie informując gdzie będzie przebywał i zerwał wszelkie kontakty z rodziną. Wskazała jednocześnie, że potwierdzeniem nagannego zachowania ojca dzieci, które świadczy o jej prawdomówności jest orzeczenie rozwodu z wyłącznej winy L. R.. Podała również, że wiedzę o przebywaniu ojca dzieci poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej (dalej: Polska) w N. od 2017 r. uzyskała dopiero po złożeniu przez niego oświadczenia w Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej w R. . Wskazała przy tym, że niezrozumiałym jest ustalenie organu nienależnie pobranych świadczeń rodzinnych za ww. okres, podczas gdy organ jako datę początkową pobytu L. R. na terytorium N. ustalił datę 1 stycznia 2017 r. Zarzuciła także naruszenie art. 28 ustawy o świadczeniach rodzinnych poprzez błędne uznanie, że nie wywiązała się z nałożonego na nią obowiązku powiadomienia organu, o tym, że wystąpiły zmiany mające wpływ na prawo do świadczenia rodzinnego, dotyczące wyjazdu L. R. poza granice kraju i podjęcia przez niego zatrudnienia, podczas gdy wykazywała, że nie ma wiedzy w zakresie tego gdzie przebywa i jakie osiąga dochody ojciec dzieci. Skarżąca wniosła jednocześnie o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z dokumentów: