Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Bożena Marciniak Sędziowie Sędzia WSA Iwona Kosińska Sędzia WSA Małgorzata Boniecka - Płaczkowska (spr.) po rozpoznaniu w dniu 5 czerwca 2018 r. na posiedzeniu niejawnym, w trybie uproszczonym sprawy ze skargi J. A. na postanowienie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia [...] października 2017 r., nr [...] w przedmiocie odmowy wszczęcia postępowania administracyjnego oddala skargę. WSA/wyr. 1 - sentencja wyroku
Zaskarżonym postanowieniem z [...] października 2017 r., nr [...] Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji po rozpatrzeniu wniosku J. A. o ponowne rozpatrzenie sprawy rozstrzygniętej postanowieniem tego organu z [...] lipca 2017 r., nr [...]- utrzymał w mocy postanowienie z [...] lipca 2017 r.
W uzasadnieniu Minister wskazał, że postanowieniem z [...] lipca 2017 r. wydanym, m.in. na podstawie art. 36 ustawy z 1 kwietnia 1936 r. o stosunku Państwa do Muzułmańskiego Związku Religijnego w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. ni 30, poz. 240, z późn. zm.) w zw. z art. 14 ust. 2 ustawy z 17 maja 1989 r. o gwarancjach wolności sumienia i wyznania (Dz. U. z 2017 r. poz. 1153), po rozpatrzeniu powiadomienia J. A. z [...] kwietnia 2017 r., uzupełnionego pismami z [...] maja, [...] czerwca i [...] lipca 2017 r. dotyczącym zmiany osoby pełniącej funkcję Muftiego Muzułmańskiego Związku Religijnego w Rzeczypospolitej Polskiej, odmówił wszczęcia postępowania w sprawie przyjęcia powiadomienia.
Organ wyjaśnił, że Muzułmański Związek Religijny w Rzeczypospolitej Polskiej, Gmina [...], przy piśmie z [...] marca 2017 r., skierowanym do Prezesa Rady Ministrów oraz Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji, przedstawiła akt notarialny (repertorium [...]) z [...] października 2016 r. W ocenie Gminy [...] wspomnianym aktem notarialnym działając, między innymi, na podstawie ustawy z 1 kwietnia 1936 r. o stosunku Państwa do Muzułmańskiego Związku Religijnego w Rzeczypospolitej Polskiej oraz rozporządzenia Rady Ministrów z 26 sierpnia 1936 r. o uznaniu statutu Muzułmańskiego Związku Religijnego w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 72, poz. 517) Najwyższe Kolegium Muzułmańskiego Związku Religijnego w Rzeczypospolitej Polskiej wraz z delegatami muzułmańskich gmin wyznaniowych, dokonało unieważnienia wyboru z [...] marca 2004 r. dotychczasowego Muftiego T. M., z powodu prawnej i formalnej niezgodności wspomnianego wyboru z zapisami ustawy i statutu. W swoim piśmie Gmina [...] podniosła także, iż unieważnienie wyboru T. M. na funkcję Muftiego nastąpiło, między innymi, na podstawie postanowienia Sądu Najwyższego z 12 maja 2016 r. (sygn. akt: IV CSK 529/15), natomiast zgodnie z ustawą i statutem w formie wzmiankowanego aktu notarialnego dokonano wyboru nowego Muftiego RP J. A.
Odpowiadając na pismo Gminy [...], pismem z [...] kwietnia 2017 r. organ przedstawił wyjaśnienia, wskazując, m.in., że zgodnie z art. 25 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, stosunki między państwem a kościołami i innymi związkami wyznaniowymi są kształtowane na zasadach poszanowania ich autonomii oraz wzajemnej niezależności każdego w swoim zakresie, jak również współdziałania dla dobra człowieka i dobra wspólnego. Autonomia związków wyznaniowych, czyli ich zdolność do tworzenia i rządzenia się własnym prawem wewnętrznym, jest istotnym przejawem kolektywnej wolności sumienia i wyznania. Konstytucja potwierdza prawo kościołów i innych związków wyznaniowych do tworzenia własnego prawa wewnętrznego, dotyczącego spraw immanentnie związanych z ich działalnością bez ingerencji państwa. Szczególnymi konstytucyjnymi gwarancjami proceduralnymi respektowania przez państwo autonomii kościołów i innych związków wyznaniowych są: zasada regulacji stosunków między państwem a poszczególnymi wspólnotami religijnymi w formie dwustronnej - w oparciu o umowy (art. 25 ust. 4 i 5 Konstytucji) oraz prawo do występowania do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskami o zbadanie konstytucyjności lub legalności aktów normatywnych dotyczących spraw objętych zakresem działania kościołów i innych związków wyznaniowych (art. 191 ust. 1 i 2 w związku z art. 188 Konstytucji). Organy państwowe, co do zasady, nie powinny ingerować w proces tworzenia prawa wewnętrznego kościołów i innych związków wyznaniowych poprzez np. wpływ na skład organów prawodawczych, zatwierdzanie, przyjmowanie do wiadomości, czy uznawanie aktów tego prawa, traktowanych jako przesłanki ich obowiązywania. Z art. 25 Konstytucji wynika ponadto dla organów władzy publicznej obowiązek poszukiwania w sferze stosunków z kościołami i związkami wyznaniowymi rozwiązań prawodawczych o charakterze konsensualnym, które znajdują akceptację adresatów.