Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący sędzia NSA Anna Łukaszewska-Macioch (spr.) Sędziowie: sędzia WSA Elżbieta Lenart sędzia WSA Monika Nowicka Protokolant Ewelina Dębna po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 3 kwietnia 2008 r. sprawy ze skargi E. D. na decyzję Ministra Budownictwa z dnia [...] października 2007 r. nr [...] w przedmiocie zezwolenia na niezwłoczne zajęcie nieruchomości oddala skargę.
Minister Budownictwa decyzją z dnia [...] października 2007 r., nr [...], po rozpatrzeniu odwołania E.D., utrzymał w mocy decyzję Wojewody Mazowieckiego z dnia [...] lipca 2007 r., nr [...] orzekającą o zezwoleniu Generalnemu Dyrektorowi Dróg Krajowych i Autostrad na niezwłoczne zajęcie nieruchomości położonej w R., oznaczonej jako działka nr [...] obręb R., o pow. [...] ha oraz działka nr [...] o pow. [...] ha obręb W., stanowiącej własność E.D. oraz o nadaniu tej decyzji rygoru natychmiastowej wykonalności.
W uzasadnieniu decyzji organ wskazał, że decyzją nr [...] Wojewody Mazowieckiego z dnia [...] lipca 2005 r. ustalono lokalizację dla inwestycji pn. "Budowa obwodnicy R." w ciągu drogi krajowej nr [...] długości 4,95 km wraz z przebudową urządzeń infrastruktury technicznej, w tym urządzeń, których przebudowa wymaga wyjścia poza teren niezbędny dla obiektów budowlanych oraz zatwierdzono projekt podziału nieruchomości na potrzeby tej inwestycji. Na mocy powołanej decyzji nieruchomość położona w R., oznaczona jako działka nr [...] obręb R., o pow. [...] ha oraz działka nr [...] o pow. [...] ha obręb W., stanowiące własność E.D., została przeznaczona pod ww. inwestycję.
Pismem z dnia 23 października 2006 r. Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad zwrócił się do Wojewody Mazowieckiego o wszczęcie postępowania wywłaszczeniowego i wydanie decyzji zezwalającej na niezwłoczne zajęcie działek z równoczesnym nadaniem tej decyzji rygoru natychmiastowej wykonalności. Wojewoda Mazowiecki pismem z dnia 18 czerwca 2007 r. powiadomił strony o wszczęciu postępowania wywłaszczeniowego dotyczącego przedmiotowych działek, a następnie decyzją nr [...] z dnia [...] lipca 2007 r., na podstawie art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowywania i realizacji inwestycji w zakresie dróg krajowych (Dz. U. Nr 80, poz. 721 ze zm.), udzielił Generalnemu Dyrektorowi Dróg Krajowych i Autostrad zezwolenia na niezwłoczne zajęcie opisanej wyżej nieruchomości i nadał tej decyzji rygor natychmiastowej wykonalności.
W odwołaniu od decyzji Wojewody Mazowieckiego E.D. podniosła, iż nie negocjowano z nią wykupu gruntu, a jedynie zaproponowano stawki 8,40 zł i 13 zł za metr kwadratowy, co było formą dyktatu, gdyż brak zgody na zaproponowane stawki za przedmiotowe działki miał skutkować pozbawieniem ich własności. Organ administracji natomiast nie wyznaczył spotkania celem ustalenia warunków odkupienia nieruchomości. Odwołująca się podniosła również, że przedmiotowe działki stanowią jedyne dotychczasowe źródło dochodu jej rodziny.
Minister Budownictwa, po rozpatrzeniu odwołania, utrzymał w mocy decyzję Wojewody Mazowieckiego. W uzasadnieniu decyzji organ odwoławczy wskazał, że przepis art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. stanowi, iż po wszczęciu postępowania wywłaszczeniowego wojewoda, na wniosek Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad, udziela w uzasadnionych przypadkach, w drodze decyzji, zezwolenia na niezwłoczne zajęcie nieruchomości przeznaczonych na pasy drogowe. Zgodnie zaś z art. 17 ust. 2 powołanej ustawy decyzji tej nadaje się rygor natychmiastowej wykonalności, jeżeli jest to niezbędne do wykazania prawa do dysponowania nieruchomością na cele budowlane. Organ wskazał także, iż - jak wynika z akt sprawy - postępowanie wywłaszczeniowe dotyczące przedmiotowej nieruchomości zostało wszczęte na wniosek Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad i nie zostało dotychczas zakończone decyzją ostateczną, co oznacza że spełniona została pierwsza z przesłanek warunkujących możliwość wydania decyzji zezwalającej na niezwłoczne zajęcie nieruchomości. We wniosku z dnia 23 października 2006 r. Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad wskazał, że nieruchomość została przeznaczona na realizację celu publicznego, jakim jest budowa obwodnicy R., która ma istotne znaczenie dla społeczności lokalnej, stanowi odciążenie od ruchu tranzytowego, a także poprawę płynności i bezpieczeństwa ruchu. Ponadto decyzja o niezwłocznym zajęciu nieruchomości stanowi tytuł do rozpoczęcia tej inwestycji przewidzianej do realizacji w latach 2006-2008. Następnie przy piśmie z dnia 5 czerwca 2007 r. Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad uzupełniając wniosek wskazał, iż nowy korytarz drogi krajowej nr [...] ma priorytetowe znaczenie w koncepcji polityki przestrzennego zagospodarowania miasta R. ze względu na odciążenie centrum miasta poprzez wyprowadzenie ciężkiego ruchu tranzytowego. Obecny przebieg drogi jest bardzo niekorzystny dla uczestników ruchu kołowego i pieszych ze względu na wyczerpanie przepustowości obecnie użytkowanych dróg miejskich. Przeniesienie ruchu kołowego na obwodnicę miasta polepszy komfort jazdy, odciąży miasto, ułatwi dostępność transportową przyległej zabudowy oraz będzie miało istotny wpływ na poprawę warunków środowiska w mieście przez redukcję uciążliwości powodowanych przez intensywny ruch. Powyższa inwestycja ma więc ogromne znaczenie dla społeczności lokalnej w zakresie poprawy bezpieczeństwa i płynności ruchu. Ponadto wnioskodawca przedłożył kartę projektu budowy obwodnicy R., projekt budowlany oraz program inwestycyjny tej budowy. W ocenie organu odwoławczego, spełnione zostały przesłanki uzasadniające wydanie decyzji o niezwłocznym zajęciu przedmiotowych nieruchomości. Do rozpoczęcia prac budowlanych brakuje inwestorowi jedynie decyzji o pozwoleniu na budowę, do uzyskania której niezbędne jest posiadanie tytułu do władania nieruchomością na cele budowlane. Decyzja o niezwłocznym zajęciu nieruchomości taki tytuł stanowi. Wydanie zezwolenia na niezwłoczne zajęcie nieruchomości z nadaniem decyzji rygoru natychmiastowej wykonalności jest zatem niezbędne. Odnosząc się do zarzutów odwołania Minister Budownictwa stwierdził, że decyzja o niezwłocznym zajęciu nieruchomości wydawana jest po wszczęciu postępowania wywłaszczeniowego, które następuje po bezskutecznym upływie terminu do zawarcia umowy przeniesienia własności. W niniejszej sprawie wobec braku porozumienia w zakresie warunków nabycia nieruchomości zostało wszczęte postępowanie wywłaszczeniowe. Zawarcie umowy o przeniesieniu własności jest również możliwe w trakcie toczącego się postępowania wywłaszczeniowego. Możliwość zawarcia umowy oraz jej warunki pozostają jednak bez związku z zaistnieniem przesłanek wydania zezwolenia na niezwłoczne zajęcie nieruchomości.