Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Anna Łukaszewska-Macioch (spr.) Sędziowie Asesor WSA Iwona Kosińska Asesor WSA Przemysław Żmich Protokolant Jolanta Dominiak po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 13 maja 2008 r. sprawy ze skargi I. Z. na decyzję Wojewody Mazowieckiego z dnia [...] czerwca 2007 r., nr [...] w przedmiocie odmowy wypłaty odszkodowania za nieruchomość [...] 1. uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Prezydenta W. z dnia [...] czerwca 2005 r., nr [...], 2. stwierdza, że zaskarżona decyzja nie podlega wykonaniu, 3. zasądza od Wojewody Mazowieckiego na rzecz skarżącej I. Z. kwotę 200 (dwieście) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego, 4. przyznaje ze środków budżetowych Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie na rzecz adwokata M. Ol. prowadzącego Kancelarię Adwokacką w W., przy ul. [...], tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej kwotę 292,80 (dwieście dziewięćdziesiąt dwa 80/100) złotych, w tym: tytułem opłaty kwotę 240 (dwieście czterdzieści) złotych, tytułem 22% podatku od towarów i usług kwotę 52,80 (pięćdziesiąt dwa 80/100) złotych, oraz kwotę 17 (siedemnaście) złotych tytułem innych udokumentowanych wydatków strony.
Wojewoda Mazowiecki decyzją nr [...] z dnia [...] czerwca 2007 r., po rozpatrzeniu odwołania I. L.-Z. (prawidłowe brzmienie nazwiska: "Z", co ustalono na podstawie odpisu dowodu osobistego), utrzymał w mocy decyzję Prezydenta W. z dnia [...] czerwca 2005 r. nr [...] odmawiającą wypłaty odszkodowania za nieruchomość położoną w W. przy ul. [...] ozn. hip. "[...]" dz. nr [...].
Powołane decyzje zapadły w oparciu o następujący stan faktyczny:
Przedmiotowa nieruchomość znajduje się na terenie objętym działaniem dekretu z dnia 26 października 1945 r. o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze m. st. Warszawy (Dz. U. Nr 50, poz. 279 ze zm.). Na mocy art. 1 dekretu grunt przedmiotowej nieruchomości przeszedł na własność Gminy W., a następnie, stosownie do art. 32 ust. 2 ustawy z dnia 20 marca 1950 r. o terenowych organach jednolitej władzy państwowej (Dz. U. Nr 14, poz. 130), stał się własnością Skarbu Państwa. Tytuł własności uregulowany był na F. i E. małż. L., co wynika ze świadectwa Sądu Okręgowego w W. nr [...] z dnia [...] sierpnia 1946 r. Zgodnie z postanowieniem Sądu Rejonowego w O. z dnia [...] marca 1967 r. sygn. akt [...] spadek po F. i E. małż. L. nabyła w całości I. Z. Wniosek o przyznanie prawa własności czasowej do gruntu przedmiotowej nieruchomości nie został złożony. Obecnie nieruchomość znajduje się w obrębie
[...] i stanowi część działek ewidencyjnych nr: [..] będących własnością miasta W.
Wnioskiem z dnia 1 marca 1990 r. I. Z. wystąpiła o odszkodowanie za ww. nieruchomość.
W postępowaniu administracyjnym ustalono, że przedmiotowa nieruchomość spełnia przesłanki zawarte w art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości (Dz. U. z 1991 r. Nr 30, poz. 127 z późn. zm.), w związku z czym Kierownik Urzędu Rejonowego w W. decyzją z dnia [...] listopada 1996 r. przyznał I. Z. odszkodowanie w kwocie [...] zł, która następnie została przekazana na konto I. Z. w dniu 13 grudnia 1996 r.
Decyzją z dnia [...] lipca 1997 r. nr [...] Wojewoda Warszawski stwierdził nieważność decyzji Kierownika Urzędu Rejonowego w W. z [...] listopada
1996 r. ustalającej odszkodowanie. Następnie decyzją z dnia [...] sierpnia 1999 r.
nr [...] Starosta W. odmówił przyznania odszkodowania za przedmiotową nieruchomość. Decyzję tę Wojewoda Mazowiecki uchylił decyzją z dnia
[...] kwietnia 2000 r. nr [...] i przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia przez organ pierwszej instancji.
Rozpoznając ponownie sprawę Prezydent W. decyzją z dnia
[...] czerwca 2005 r. odmówił wypłaty odszkodowania wskazując w uzasadnieniu decyzji, iż skoro odszkodowanie za nieruchomość zostało wypłacone, to brak jest podstaw do ponownego jego ustalenia. Roszczenia następcy prawnego dawnych właścicieli w stosunku do przedmiotowej nieruchomości zostały już bowiem zaspokojone.
W odwołaniu od decyzji Prezydenta W. wnioskodawczyni podniosła zarzut naruszenia art. art. 7, 75 § 1, 77 § 1, 78 § 1, 79 § 1, 80, 89 i 107 kpa. Odwołująca się wskazała, iż uzasadnienie decyzji jest sprzeczne z sentencją. W uzasadnieniu decyzji stwierdzono, że nieruchomość spełnia przesłanki z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości, a obecnie art. 215 ust. 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami, a mimo to odmawia się wypłaty odszkodowania powołując się na zaspokojenie roszczeń na mocy nieważnej decyzji z [...] listopada 1996 r. Zdaniem odwołującej się, wysokość odszkodowania ustalona tą nieważną decyzją nie może być podstawą ustalenia wysokości odszkodowania w decyzji z [...] czerwca 2005 r., ponieważ operat szacunkowy sporządzony w dniu 30 września 1996 r. przez D. S. nie może być podstawą wypłaty odszkodowania. Operat ten w opinii Komisji Arbitrażowej przy Polskiej Federacji Stowarzyszeń Rzeczoznawców Majątkowych nie spełnia warunku rzetelności opracowania, a co za tym idzie otrzymany wynik nie może być wiarygodny. Odwołująca się wniosła o uchylenie decyzji organu pierwszej instancji. Wojewoda Mazowiecki decyzją z dnia [...] czerwca 2007 r. nr [...] utrzymał w mocy decyzję Prezydenta W. z dnia [...] czerwca 2005 r. W uzasadnieniu decyzji Wojewoda Mazowiecki stwierdził, że wprawdzie Prezydent W. winien orzec o odmowie ponownego ustalenia odszkodowania, a nie o odmowie jego wypłaty, ale - zdaniem organu odwoławczego - jest to uchybienie, które nie miało wpływu na wynik sprawy, gdyż odmowa ponownego ustalenia odszkodowania wynika jednoznacznie z uzasadnienia zaskarżonej decyzji. Wojewoda Mazowiecki zgodził się ze stanowiskiem organu pierwszej instancji, że w związku z wypłaceniem I. Z. odszkodowania na mocy decyzji z dnia [...] listopada 1996 r. brak jest obecnie podstaw prawnych do ponownego jego ustalenia, gdyż jej roszczenia odszkodowawcze zostały już zaspokojone. Stanowisko takie jest zgodne z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 5 października 1995 r. sygn. akt III ARN 30/95 (OSNAP 1996/9/125) oraz z uchwałą siedmiu sędziów NSA z dnia 9 października 2000 r. sygn. akt OPS 12/00 (ONSA 2001/1/10). W wyroku z 5 października 1995 r. Sąd Najwyższy stwierdził, że "ustalane ponownie odszkodowanie może dotyczyć tylko tej części szkody, która nie została jeszcze wyrównana, gdy zaś wypłacone wcześniej odszkodowanie stanowi równowartość szkody lub ją przewyższa, to o istnieniu szkody nie może być mowy i wobec tego nie może być tym samym mowy o ponownym ustaleniu odszkodowania, które miałoby być wypłacone stronie". Pogląd ten podzielił również NSA w uchwale z dnia 9 października 2000 r. W przedmiotowej sprawie jest bezsporne, że wyeliminowaną z obrotu prawnego decyzja Kierownika Urzędu Rejonowego w W. z dnia [...] listopada 1996 r. ustalono odszkodowanie, które I. Z. zostało wypłacone. Faktu tego strona nie kwestionowała, nie określiła też innych elementów szkód związanych z utratą własności nieruchomości, za które - w jej ocenie - odszkodowanie nie zostało wypłacone i należałoby je ustalić zgodnie z obowiązującymi przepisami. W związku z tym, że szkoda została zrekompensowana w całości, ponowne ustalenie i wypłata odszkodowania doprowadziłyby do sytuacji nieuzasadnionego uprzywilejowania wierzyciela. Uprawniona osoba otrzymałaby bowiem z tego samego zdarzenia prawnego - utraty własności nieruchomości - ponowną rekompensatę, czego nie przewidują obowiązujące przepisy prawa. Odnosząc się natomiast do zawartego w odwołaniu zarzutu dotyczącego operatu szacunkowego jako podstawy ustalonej wysokości odszkodowania, Wojewoda stwierdził, że przedmiotem niniejszego postępowania jest wyłącznie ocena zasadności odmowy ponownego ustalenia odszkodowania. Nie ma natomiast podstaw do badania w tym postępowaniu prawidłowości operatu szacunkowego. Był on przedmiotem oceny w postępowaniu nadzorczym Wojewody Warszawskiego zakończonym decyzją z dnia