Sprawa ze skargi na postanowienie Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii w przedmiocie odmowy wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji
Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Monika Sawa (spr.) Sędziowie WSA Dorota Apostolidis WSA Gabriela Nowak po rozpoznaniu w dniu 25 lutego 2021 r. na posiedzeniu niejawnym w trybie uproszczonym sprawy ze skargi [...] Klubu [...] "[...]" w W. na postanowienie Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii z dnia [...] października 2020 r. nr [...] w przedmiocie odmowy wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji oddala skargę.

Uzasadnienie strona 1/4

Postanowieniem z [...] października 2020 r. nr [...] Minister Rozwoju, Pracy i Technologii po rozpatrzeniu wniosku [...] Klubu [...], o ponowne rozpatrzenie sprawy utrzymał w mocy postanowienie Ministra Rozwoju z dnia [...] września 2020 r., znak: [...], którym odmówiono wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji Wojewody [...] nr [...] z dnia [...] maja 1995 r., stwierdzającej nabycie z mocy prawa z dniem [...] grudnia 1990 r. przez [...] z siedzibą w [...], prawa użytkowania wieczystego gruntu, stanowiącego własność Skarbu Państwa, położonego w [...] przy ul. [...] o pow. [...] m2, oznaczonego w ewidencji gruntów jako działka nr [...] w obrębie [...].

Postanowienie zostało wydane w następującym stanie faktycznym i prawnym:

Postanowieniem z dnia [...] września 2020 r., znak: [...], Minister Rozwoju odmówił wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji Wojewody [...] nr [...] z dnia [...] maja 1995 r., znak: [...], stwierdzającej nabycie z mocy prawa z dniem [...] grudnia 1990 r. przez [...] z siedzibą w [...], prawa użytkowania wieczystego gruntu, stanowiącego własność Skarbu Państwa, położonego w [...] przy ul. [...] o pow. [...] m2, oznaczonego w ewidencji gruntów jako działka nr [...] w obrębie [...]. Po rozpatrzeniu wniosku [...] Klubu [...] o ponowne rozpatrzenie sprawy oraz zbadaniu akt sprawy Minister wskazał, że zgodnie z art. 61 § 1 Kpa, postępowanie administracyjne wszczyna się na żądanie strony lub z urzędu. Stosownie zaś do art. 61a § 1 Kpa, gdy żądanie, o którym mowa w art. 61, zostało wniesione przez osobę nie będącą stroną lub z innych uzasadnionych przyczyn postępowanie nie może być wszczęte, organ administracji publicznej wydaje postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania. Minister podniósł, że ustawodawca wprowadził w powołanej regulacji prawnej dwie samodzielne i niezależne przesłanki wydania postanowienia o odmowie wszczęcia postępowania. Jedną z ich jest wniesienie podania przez osobę, która nie jest stroną w danej sprawie, natomiast drugą przesłanką jest zaistnienie innych uzasadnionych przyczyn uniemożliwiających wszczęcie postępowania. Organ podniósł, że przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego nie wymieniają przesłanek stanowiących przeszkodę we wszczęciu postępowania w sprawie nieważności decyzji skutkujących odmową jego wszczęcia. W szczególności art. 61a §1 Kpa nie zawiera katalogu przyczyn uzasadniających odmowę wszczęcia takiego postępowania. Organ wskazał, że analiza orzecznictwa sądów administracyjnych pozwala jednak przyjąć, iż jako przyczyny stanowiące podstawę odmowy wszczęcia postępowania należy rozumieć takie sytuacje, które w sposób oczywisty stanowią przeszkodę do wszczęcia postępowania, tj. gdy np. w tej samej sprawie postępowanie administracyjne już się toczy albo w sprawie takiej zapadło już rozstrzygniecie lub, gdy w przepisach prawa brak jest podstawy materialno- prawnej do rozpatrzenia żądania w trybie administracyjnym. Organ zauważył, że zarówno w doktrynie (B. Adamiak, J. Borkowski - Kodeks postępowania administracyjnego - Komentarz, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2006 r., str. 759), jak i w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego (wyrok NSA z dnia 9.01.1996 r., SA/Wr 1541/95 - niepubl.), prezentowany jest pogląd, że odmowa wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji może mieć miejsce, gdy wystąpi niedopuszczalność wszczęcia takiego postępowania z przyczyn podmiotowych bądź z przyczyn przedmiotowych. Organ wskazał, że niedopuszczalność z przyczyn podmiotowych oznacza, że wniesienie żądania przez dany podmiot nie może wywołać skutku w postaci wszczęcia postępowania administracyjnego. W większości przypadków będzie to oznaczać, że podmiot żądający stwierdzenia nieważności decyzji nie jest stroną w rozumieniu art. 28 Kpa lub wprawdzie jest stroną, ale nie ma zdolności do czynności prawnych (por. teza pierwsza wyroku NSA z dnia 8.07.1999 r. sygn. IV SA 2152/97 - LEX nr 47902, wyrok NSA z dnia 04.12.1998 r. sygn. I SA 382/98 - LEX nr 44550, wyrok NSA z dnia 27.05.1998 r. sygn. IV SA 1167/96 - LEX nr 43287; teza druga wyroku NSA z dnia 8.11.1995 r. sygn. Ml SA 182/95 - ONSA 1996, nr 4, poz. 167). Wskazując na powyższe organ wskazał, że w niniejszej sprawie rozważenia wymagało, czy wnioskodawca może powołać się skutecznie na przepis prawa materialnego, stwarzający uprawnienie do zainicjowania postępowania nadzorczego wobec ww. decyzji Wojewody [...] nr [...] z dnia [...] maja 1995 r., która została wydana na podstawie art. 2 ust. 1, 2 i 3 ustawy z dnia 29 września 1990 r. o zmianie ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości (Dz. U. nr 79, poz. 464 ze zm.), zgodnie z którym grunty stanowiące własność Skarbu Państwa lub własność gminy (związku międzygminnego), z wyłączeniem gruntów Państwowego Funduszu Ziemi, będące w dniu [...] grudnia 1990 r. w zarządzie państwowych osób prawnych innych niż Skarb Państwa stawały się z tym dniem z mocy prawa przedmiotem użytkowania wieczystego, o ile nie naruszało to praw osób trzecich. Zdaniem organu oznacza to, że stroną postępowania uwłaszczeniowego jest podmiot reprezentujący Skarb Państwa jako właściciel gruntu oraz przedsiębiorstwo państwowe, które jest uwłaszczone lub jego następca prawny. Osoba trzecia w tym postępowaniu może uczestniczyć tylko wówczas, gdy wykaże, że przysługują jej prawa, które uwłaszczenie mogło naruszyć. Organ podniósł także, że zasadą jest w postępowaniu nieważnościowym, że stronami postępowania są strony biorące udział w postępowaniu zwykłym lub ich następcy prawni (por. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 15 czerwca 2010 r., sygn. akt IV SA/Wa 744/10). Ponadto, stroną postępowania nieważnościowego może być podmiot, któremu przysługują obecnie prawa rzeczowe do nieruchomości, która była przedmiotem postępowania uwłaszczeniowego, a która nie była stroną tego postępowania. Organ wskazał, że z akt uwłaszczeniowych przedmiotowej sprawy zakończonej decyzją Wojewody nie wynika aby skarżący - [...] Klub [...] legitymował się przymiotem strony postępowania uwłaszczeniowego. W ocenie Ministra wnioskodawca nie wykazał także istnienia jakichkolwiek praw rzeczowych do nieruchomości stanowiącej przedmiot niniejszego postępowania uwłaszczeniowego. Zgodnie bowiem z treścią księgi wieczystej nr [...], prowadzonej dla działek nr [...], nr [...], które stanowią część działki nr [...], jako właściciel ww. działek jest wskazany Skarb Państwa, na podstawie umowy darowizny (złożonej pod numerem [...] w zbiorze dowodów księgi wieczystej "nieruchomości" [...] nr [...]) oraz na podstawie postanowienia Sądu Powiatowego dla [...] z dnia [...] maja 1965 r., sygn. akt I NS [...] w przedmiocie stwierdzenia zasiedzenia nieruchomości opuszczonej. Natomiast z treści księgi wieczystej nr [...], prowadzonej dla działki nr [...] (stanowiącej część działki nr [...]), prawo własności ww. nieruchomości zostało wpisane na rzecz Skarbu Państwa, na podstawie postanowienia Sądu Rejonowego dla [...] w [...] z dnia [...] kwietnia 2015 r., sygn. akt II Ns [...]. Organ podniósł, że skarżący wskazał, iż legitymuje się tytułem prawnym do nieruchomości objętych kwestionowaną decyzją uwłaszczeniową Wojewody [...] nr [...] z dnia [...] maja 1995 r., ponieważ wnioskiem o wznowienie postępowania zakończonego postanowieniem Sądu Rejonowego dla [...] z dnia [...] kwietnia 2015 r., sygn. akt II Ns [...] o stwierdzeniu zasiedzenia nieruchomości przez Skarb Państwa, zostało zainicjowane postępowanie mające na celu potwierdzenie tytułu własności przez wnioskodawcę oraz uchylenie postanowienia o stwierdzeniu zasiedzenia przez Skarb Państwa. Minister wskazał, że według art. 365 § 1 kpc orzeczenie prawomocne wiąże nie tylko strony i sąd, który je wydał, lecz również inne sądy oraz inne organy państwowe oraz organy administracji publicznej a w wypadkach w ustawie przewidzianych także inne osoby. Mając to na uwadze organ wskazał, że Minister Rozwoju prawidłowo stwierdził w zaskarżonym postanowieniu z dnia [...] września 2020 r., znak: [...], że związany jest postanowieniem Sądu Rejonowego dla [...] w [...] z dnia [...] kwietnia 2015 r., sygn. akt II Ns [...], funkcjonującym w chwili obecnej w obrocie prawnym. Organ nie może odmiennie ocenić kwestii posiadania prawa własności przedmiotowego gruntu. Organ uznał, zważywszy na powyższe, że Minister Rozwoju w zaskarżonym postanowieniu z dnia [...] września 2020 r., znak: [...], słusznie wskazał, iż wnioskodawca nie legitymuje się interesem prawnym w rozumieniu art. 28 Kpa, który mógłby stanowić podstawę do uznania go za stronę w postępowaniu nadzorczym dotyczącym decyzji Wojewody [...] nr [...] z dnia [...] maja 1995 r., znak: [...]. Organ podniósł, że zgodnie z aktualnym orzecznictwem sądowo - administracyjnym w postępowaniu uwłaszczeniowym, prowadzonym w oparciu o art. 2 ust. 1-3 ustawy z dnia 29 września 1990 r. może także uczestniczyć osoba trzecia wówczas, gdy wykaże, iż przysługują jej prawa rzeczowe do gruntu, lub też inne prawa oparte na przepisach powszechnie obowiązujących, a które uwłaszczenie mogłoby naruszać. Organ podkreślił, że prawa osób trzecich, do jakich odwołuje się zdanie drugie art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 29 września 1990 r., należy wiązać z prawami osób mających bądź prawa rzeczowe do nieruchomości, bądź roszczenia o przyznanie praw rzeczowych. Materiał dowodowy zgromadzony w przedmiotowym postępowaniu administracyjnym, zdaniem organu, nie dowodzi posiadania przez wnioskodawcę jakiegokolwiek prawa rzeczowego bądź roszczenia o przyznanie praw rzeczowych w stosunku do nieruchomości uwłaszczonych decyzją Wojewody [...] nr [...] z dnia [...] maja 1995 r. Z tego powodu zdaniem organu należało odmówić wszczęcia postępowania nadzorczego w stosunku do ww. decyzji, na podstawie art. 61a § 1 Kpa. Odnosząc się zaś do wniosku o zawieszenie postępowania, w ślad za Ministrem Rozwoju organ wskazał, iż brak jest podstaw do zawieszenia przedmiotowego postępowania administracyjnego z urzędu do czasu prawomocnego zakończenia postępowania przed sądem cywilnym i wskazał równocześnie, że po “prawomocnym stwierdzeniu prawa własności ww. gruntu w drodze zasiedzenia na rzecz, [...]-Klubu [...] - przed sądem cywilnym wnioskodawca będzie mógł wystąpić z wnioskiem o stwierdzenie nieważności decyzji Wojewody [...] nr [...] z dnia [...] maja 1995 r.

Strona 1/4