Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący sędzia WSA Łukasz Trochym, sędzia WSA Małgorzata Boniecka-Płaczkowska, sędzia WSA Przemysław Żmich (spr.), po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 8 czerwca 2022 r. sprawy ze skargi G. O. na decyzję Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia [...] listopada 2020 r. nr [...] w przedmiocie odmowy stwierdzenia nieważności decyzji oddala skargę.
Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi, po rozpatrzeniu wniosku G. O., decyzją z 6 listopada 2020 r. nr GZ.gn.624.127.2017 odmówił stwierdzenia nieważności decyzji Naczelnika Gminy M. z 4 grudnia 1989 r. nr G-9260/30/89.
Zaskarżona decyzja została wydana w następującym stanie sprawy.
Naczelnik Gminy w M. decyzją z 4 grudnia 1989 r. orzekł o przejęciu w zamian za rentę na własność Państwa z gospodarstwa rolnego o pow. 1,83 ha, stanowiącego własność Z. O., działki oznaczonej nr [...] o pow. 1,57 ha, położonej we wsi M. (obecnie w województwie [...], w powiecie [...], w gminie M.).
Z przekazanego gospodarstwa wyłączona została, na podstawie art. 57 ust. 1 ustawy z dnia 14 grudnia 1982 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin, działka nr [...] o pow. 0,26 ha wraz z zabudowaniami.
Wnioskiem z 25 września 2017 r. G. O., będąca następcą prawnym Z. O., wystąpiła do Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi o stwierdzenie nieważności decyzji Naczelnika Gminy w M. z 4 grudnia 1989 r. Skarżąca podniosła, że kwestionowana decyzja wydana została z rażącym naruszeniem prawa bowiem wydano ją wbrew woli byłej właścicielki, która nigdy nie występowała z wnioskiem o przekazanie gospodarstwa na własność Państwa. Ponadto w ocenie wnioskodawczyni kwestionowana decyzja Naczelnika Gminy w M. nigdy nie została doręczona Z.O., co spowodowane było zmianą miejsca jej zamieszkania, dlatego też decyzja ta nie została zakwestionowana przez byłą właścicielkę.
Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi decyzją z 6 listopada 2020 r. odmówił stwierdzenia nieważności decyzji Naczelnika Gminy M. z 4 grudnia 1989 r. W uzasadnieniu wskazał, że legitymacja procesowa wnioskodawczym została ustalona na podstawie prawomocnego postanowienia Sądu Rejonowego dla Krakowa-Krowodrzy z 10 grudnia 2014 r. sygn. akt [...] stwierdzającego nabycie spadku po Z. O..
Dalej organ podał, że instytucja stwierdzenia nieważności uregulowana w art. 156-159 Kodeksu postępowania administracyjnego (kpa) pozwala na wyeliminowanie z obrotu prawnego decyzji administracyjnych dotkniętych ciężkimi wadami, wymienionymi w art. 156 § 1 kpa. Art. 156 § 1 pkt 2 kpa stanowi, że stwierdza się nieważność decyzji, która m.in. wydana została z rażącym naruszeniem prawa. Cechą rażącego naruszenia prawa jest to, że treść decyzji pozostaje w oczywistej sprzeczności z treścią zastosowanego w niej przepisu. Nie chodzi przy tym o błędy w wykładni prawa, ale o przekroczenie prawa w sposób jasny i niedwuznaczny. Instytucja stwierdzenia nieważności stanowi odstępstwo od zasady trwałości ostatecznych decyzji administracyjnych, wyrażonej w art. 16 § 1 kpa.
Minister zauważył, że w prowadzonej sprawie nie udało się odnaleźć wszystkich dokumentów źródłowych będących podstawą wydania decyzji Naczelnika Gminy w M. z 4 grudnia 1989 r. (wystąpienia Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi do: Urzędu Gminy M., Starostwa Powiatowego w K., Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego w Krakowie, Archiwum Narodowego w K., Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Inspektorat K.oraz Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego Oddział Regionalny w K. z: 12 października 2017 r., 20 stycznia 2020 r., 8 czerwca 2020 r., 30 września 2020 r.).