Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Jolanta Zdanowicz Sędziowie NSA Anna Łukaszewska-Macioch (spr.) asesor WSA Maria Tarnowska Protokolant Piotr Kabała po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 14 lutego 2006 r. sprawy ze skargi H. M. na decyzję Ministra Kultury z dnia [...] marca 2005 r. nr [...] w przedmiocie ochrony zabytków 1. uchyla zaskarżoną decyzję oraz decyzję [...] Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków z dnia [...] października 2004r., nr [...]; 2. stwierdza, że zaskarżona decyzja nie podlega wykonaniu; 3. zasądza od Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego na rzecz H. M. kwotę 200 (dwieście) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.
Minister Kultury decyzją z dnia [...] marca 2005 r. nr [...], po rozpatrzeniu odwołania H. M., uchylił decyzję [...] Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków z dnia [...] października 2004 r. nr [...] nakazującą H. M. niezwłoczne wykonanie, w terminie do 31 grudnia 2004 r., prac zabezpieczających w budynku administracyjnym dawnej Fabryki [...] "R.", położonym w T. przy ul. [...], w części dotyczącej terminu wykonania prac i określił termin ich wykonania na dzień 30 czerwca 2005 r., a w pozostałej części utrzymał decyzję w mocy.
Decyzja została wydana w następującym stanie faktycznym:
[...] Wojewódzki Konserwator Zabytków wszczął z urzędu postępowanie administracyjne w sprawie złego stanu zachowania budynku położonego w T. przy ul. [...] wpisanego do rejestru zabytków województwa [...] pod nr [...] na mocy decyzji Wojewody [...] z dnia [...] grudnia 1997 r. nr [...] i na podstawie ustaleń wynikających z przeprowadzonych oględzin budynku, w dniu [...] października 2004 r. wydał, na podstawie art. 49 ust. 1 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. Nr 162, poz. 1568), decyzję nakazującą właścicielce H. M. niezwłoczne wykonanie, w terminie do 31 grudnia 2004 r. prac zabezpieczających przy w/w budynku, polegających na:
"- zabezpieczeniu zabytku przed dostępem osób postronnych poprzez zamknięcie otworów okiennych i drzwiowych;
- zabezpieczeniu zabytku przed negatywnym wpływem warunków atmosferycznych m. in. poprzez uzupełnienie nieszczelności dachu i naprawę systemu odwodnienia dachu w terminie do 31 grudnia 2004 r.".
Decyzję powyższą organ uzasadnił tym, że z oględzin budynku wynika, że jest on ogólnie dostępny, mimo zamkniętej bramy wjazdowej i ogrodzenia znajdującego się na posesji. Osoby postronne mogą dostać się do budynku przez otwory okienne i drzwiowe, które są otwarte. Stwierdzono znaczną degradację wnętrz, m. in. ślady podpalenia na poddaszu, brak części poręczy na klatce schodowej, niekompletność stolarki drzwiowej, zdewastowanie stolarki okiennej (brak większości oszklenia i części skrzydeł okiennych) oraz demontaż części instalacji elektrycznej, c.o. i wod.-kan., ubytki w pokryciu dachowym powodujące zawilgocenie wnętrza budynku, zawilgocenie i ugięcie miejscowe stropów. Zły stan obróbki blacharskiej rynien i rur spustowych powoduje lokalne odspojenie murów i tynków. Z zebranych dowodów wynika, że właścicielka budynku nie opiekuje się nim w odpowiedni sposób i nie podejmuje dostatecznych działań zmierzających do utrzymania budynku w jak najlepszym stanie, do czego obliguje ją art. 5 ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. W świetle art. 49 powołanej ustawy wydanie decyzji nakazującej wykonanie określonych prac i robót było uzasadnione. Decyzji nadano rygor natychmiastowej wykonalności.
W odwołaniu wniesionym do Ministra Kultury H. M. zarzuciła rażące naruszenie prawa i wniosła o stwierdzenie nieważności zaskarżonej decyzji. Wskazała, że przy wydaniu decyzji nie uwzględniono okoliczności faktycznych i prawnych mających wpływ na prawidłowe zabezpieczenie zabytku, a mianowicie faktu, iż, za zezwoleniem władz Gminy T., w pomieszczeniu dawnej portierni będącej częścią zespołu zabytkowego, prowadzony jest sklep monopolowy, którego klienci spożywają alkohol pod sklepem i na pobliskim przystanku PKS. W tej sprawie skarżąca podejmowała działania i uzyskała orzeczenie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w sprawie zmiany sposobu użytkowania lokalu dawnej portierni. Nie jest prawdą, że nie wykonuje opieki nad budynkiem, gdyż od jego nabycia w 1996 r. przeprowadziła kapitalny remont dachu oraz inne prace zabezpieczające przed dewastacją. Zwróciła uwagę, że nie tylko właściciel jest obowiązany, w myśl ustawy do podejmowania działań mających na celu ochronę zabytków, lecz także organy administracji państwowej, które w tym wypadku nie poczuwają się do obowiązku przestrzegania prawa. Inwestycja, która obecnie miałaby być podjęta, w celu zabezpieczenia budynku, przekracza możliwości skarżącej.