Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Bożena Marciniak (spr.) Sędziowie: WSA Małgorzata Boniecka-Płaczkowska WSA Emilia Lewandowska Protokolant starszy sekretarz sądowy Aleksandra Borkowska po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 2 października 2015 r. sprawy ze skargi A. J. na postanowienie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia [...] grudnia 2014 r. nr [...] w przedmiocie odmowy wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji 1. stwierdza nieważność zaskarżonego postanowienia oraz postanowienia Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia [...] marca 2014 r. nr [...]; 2. przyznaje ze środków budżetowych Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie na rzecz adwokata P. H., tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu kwotę 295,20 (dwieście dziewięćdziesiąt pięć 20/100) złotych, w tym: tytułem opłaty kwotę 240 (dwieście czterdzieści) złotych, tytułem 23% podatku od towarów i usług kwotę 55,20 (pięćdziesiąt pięć 20/100) złotych.
Postanowieniem z dnia [...] grudnia 2014 r., nr [...], po rozpatrzeniu wniosku A. J. z dnia 11 marca 2005 r., Minister Administracji i Cyfryzacji utrzymał w mocy swoje postanowienie z dnia [...] marca 2014 r., nr [...], o odmowie wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji Wojewody [...] z dnia 24 stycznia 1991 r. w sprawie poręczenia Parafii Katolickiej p.w. [...] w L. nieruchomości ziemskich położonych w L. o łącznej powierzchni [...] ha.
Na powyższe postanowienie skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie złożył A. J.
Skarga została złożona w następującym stanie faktycznym i prawnym:
Decyzją z dnia [...] stycznia 1991 r., na podstawie art. 1 ust. 2 i art. 4 ust. 2 ustawy z dnia 20 marca 1950 r. o przejęciu przez Państwo dóbr martwej ręki, poręczeniu proboszczom posiadania gospodarstw rolnych i utworzeniu Funduszu Kościelnego (Dz. U. Nr 9, poz. 87, z późn. zm.), Wojewoda [...] poręczył Parafii Katolickiej p.w. [...] w L. posiadanie nieruchomości ziemskiej położonej w L., gmina M., o łącznej powierzchni [...] ha, W skład której wchodziły działki ewidencyjne nr [...], nie posiadającymi urządzonej księgi wieczystej.
Wnioskiem z dnia [...] marca 2005 r. A. J. zwrócił się o stwierdzenie nieważności ww. decyzji podnosząc, że ww. nieruchomości nabyły osoby fizyczne na podstawie dekretu PKWN z dnia 6 września 1944 r. o reformie rolnej, co potwierdza księga wieczysta KW nr [...] Podniósł, że Kościół Katolicki rozpoczął użytkowanie nieruchomości spornych w 1944 r. bez podstawy prawnej, w złej wierze, ze świadomością, że nieruchomości tych nie kupił i nie otrzymał w ramach darowizny oraz, że nieruchomości te nie były gruntem niczyim. Wskazał także, że swoje prawa jako strony postępowania administracyjnego wywodzi z okoliczności, że nieruchomości te stanowiły część nieruchomości objętych wyżej wymienioną księgą wieczystą [...] prowadzoną przez X Wydział Ksiąg Wieczystych Sądu Rejonowego w L., będących wcześniej własnością M. S . Z postanowienia Sądu Rejonowego w L. z dnia 15 maja 1992 r. wynika, że spadek po M. S. nabyła, między innymi, P. J. Następnie Sąd Rejonowy w L. postanowieniem z dnia [...] lipca 1992 r. stwierdził, że spadek po P. J. nabył w całości Pan A. J.
Decyzją z dnia [...] stycznia 2006 r. Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji uznał, że A. J. nie jest stroną w postępowaniu zakończonym decyzją Wojewody [...] z dnia [...] stycznia 1991 r. i umorzył postępowanie administracyjne. Na skutek wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy Minister decyzją z dnia [...] października 2006 r. utrzymał w mocy swoją decyzję. Na skutek skargi A. J., Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 18 września 2007 r., sygn. akt I SA/Wa 2130/06, uchylił zaskarżoną decyzję i poprzedzającą ją decyzję Ministra z dnia [...] stycznia 2006 r.
W uzasadnieniu wyroku Sąd podniósł m.in., że "umorzenie postępowania należało uznać za przedwczesne, skoro postępowanie to nie zostało skutecznie wszczęte (...) Nie można uznać za udowodnione twierdzenie Ministra, że nieruchomości o pow. [...] ha (...) zostały przejęte przez Skarb Państwa w trybie dekretu PKWN o przeprowadzeniu reformy rolnej od spadkodawcy A. J., skoro w aktach brak jakichkolwiek dokumentów dotyczących stanu prawnego tychże nieruchomości (...). Brak w. aktach sprawy dokumentów potwierdzających stan prawny działek o pow. [...] ha świadczy również o tym, że Minister (...) prowadził postępowanie nadzorcze i wydał decyzję bez ustalenia kręgu uczestników tego postępowania (...) Kwestia ustalenia dla przedmiotowych nieruchomości, w obu przypadkach, ma istotne znaczenie dla sprawy, ponieważ z pism skarżącego wynika, że dla przedmiotowych nieruchomości prowadzone są dwie księgi wieczyste (KW nr [...] i [...]), jedna w której wpisane są osoby fizyczne (zdaniem skarżącego parcelanci) oraz druga, w której uprawniona figuruje Parafia (...). W ponownym prowadzonym postępowaniu organ winien wyjaśnić aspekt podmiotowy sprawy w oparciu o dokumenty potwierdzające stan prawny nieruchomości o pow. [...]i z tego punktu widzenia ocenić istnienie uprawnień A. J. do bycia stroną postępowania".