Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Zofia Przegalińska, Sędziowie Sędzia WSA Alicja Polańska (spr.), Sędzia NSA Kazimiera Sobocińska, Protokolant Edyta Wójtowicz, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 5 grudnia 2007 r. sprawy ze skargi A. i K. A. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej z dnia [...] nr [...] w przedmiocie podatku od towarów i usług za lipiec 2001 r. oraz odpowiedzialności osób trzecich za zobowiązania podatkowe w tym podatku I. oddala skargę, II przyznaje od Skarbu Państwa - Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie na rzecz radcy prawnego kwotę [...] powiększoną o kwotę należnego podatku od towarów i usług z tytułu nieopłaconej pomocy prawnej oraz kwotę [...] tytułem zwrotu poniesionych wydatków.
W dniach od 9 września 2002 r. do 7 kwietnia 2003 r. inspektorzy z Urzędu Kontroli Skarbowej w S. przeprowadzili postępowanie kontrolne w Firmie Handlowej A S.C. K. A., A. A. w K., m.in. w zakresie rzetelności deklarowanych podstaw opodatkowania oraz prawidłowości obliczania i wpłacania podatku od towarów i usług za poszczególne miesiące 2001 roku.
W wyniku kontroli inspektorzy ujawnili nieprawidłowości mające wpływ na sposób rozliczenia podatku od towarów i usług. W szczególności, w odniesieniu do rozliczenia miesiąca lipca 2001 r. ustalili, że Spółka w deklaracji VAT-7 za miesiąc lipiec 2001 r. wykazała: podatek naliczony do odliczenia w wysokości [...] zł, podatek należny w wysokości [...] zł. Konfrontacja zapisów rejestrów zakupu VAT z dowodami źródłowymi wykazała brak trzech oryginałów faktur VAT za miesiąc lipiec 2001 r. wystawionych przez Firmę Handlowo-Usługową R. Ż. z K., które to faktury dokumentowały czynności przez podmiot nieistniejący, jak też czynności niedokonane. W następstwie tych ustaleń kontrolujący stwierdzili, że - na podstawie przepisu § 50 ust. 4 pkt 5 a rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 grudnia 1999 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz.U. Nr 109, poz. 1245 ze zm.) - faktury te nie mogły stanowić podstawy do obniżenia podatku należnego o wynikający z nich podatek naliczony VAT za miesiąc lipiec 2001 r. W związku z powyższym, Urząd Kontroli Skarbowej dokonał prawidłowego rozliczenia podatku VAT za miesiąc lipiec 2001 r., w wyniku którego określił zaniżenie kwoty zobowiązania w wysokości [...] zł.
Powyższe ustalenia stanowiły podstawę do wydania przez Dyrektora Urzędu Kontroli Skarbowej w S. decyzji z dnia [...] określającej Firmie Handlowej A S.C. K. A., A. A. za miesiąc lipiec 2001 r. należne zobowiązanie w podatku od towarów i usług w wysokości [...] zł, tj. o [...] zł wyższe od zadeklarowanego w deklaracji VAT-7 oraz orzekającej o odpowiedzialności podatkowej K. A. i A. A., jako osób trzecich za zaległość w podatku od towarów i usług za lipiec 2001 r., w wysokości [...] zł wraz z należnymi odsetkami za zwłokę rozwiązanej w dniu 31 marca 2002 r. spółki cywilnej A K. A., A. A. w K.
Nie zgadzając się z powyższą decyzją organu podatkowego, A. A. i K. A. wnieśli od niej odwołanie do Dyrektora Izby Skarbowej w S., podnosząc w nim, że nie mogą ponosić odpowiedzialności za nierzetelnych sprzedawców i zarzucili, iż obciążenie ich tak dużą kwotą jest wielce krzywdzące i niesprawiedliwe. Ponadto, odwołujący się podatnicy uzasadnili odwołanie tym, że jako podmiot gospodarczy zachowali wszelkie zasady kupieckiej rzetelności i dokonywali jak najbardziej uczciwych transakcji w dobrej wierze, a w wyniku kontroli skarbowej dowiedzieli się, że ich kontrahent był nierzetelny, kopie faktur umieszczał bezkarnie w koszu, nie płacił podatku, a na dodatek podał, że nie prowadził z nimi transakcji i nie dostarczał towaru. Podatnicy podnieśli także, iż nieuwzględnienie przez organy podatkowe naliczonego podatku na skutek braku w ich aktach oryginałów faktur jest dla nich bardzo krzywdzące oraz, że zabranie ich dokumentów przez organ kontroli mogło spowodować również zagubienie części dokumentacji. Podatnicy zapytują się także, dlaczego Urząd Kontroli Skarbowej skutecznie nie wyegzekwował brakujących w ich ewidencji faktur i, dlaczego nie wystąpił o potwierdzenie transakcji handlowych do wszystkich firm - ich kontrahentów, gdyż dokumenty księgowe ewidencjonowane były na bieżąco i zawsze w oryginale.