1. Wśród czynności cywilnoprawnych wymienionych w przepisie art. 3 ust. 1 pkt 5 lit. "a" ustawy z dnia 31 stycznia 1989 r. o opłacie skarbowej /Dz.U. nr 4 poz. 23 ze zm./ nie została wymieniona umowa pożyczki zawieranej w związku z wykonywaniem działalności gospodarczej.
2. Spółka prawa handlowego działająca bez zezwolenia Prezesa NBP, zgodnie z art. 11 ust. 5 i art. 11[1] ustawy z dnia 31 stycznia 1989 r. - Prawo bankowe /Dz.U. 1992 nr 72 poz. 359 ze zm./ nie może być uznana za podmiot prowadzący działalność gospodarczą w zakresie udzielania pożyczek, bowiem działalność ta nie odpowiada wymogom ustawy z dnia 23 grudnia 1988 r. o działalności gospodarczej /Dz.U. nr 41 poz. 324 ze zm./ w zakresie uzyskania zezwolenia na te czynności.
Naczelny Sąd Administracyjny po rozpoznaniu sprawy ze skargi Przedsiębiorstwa Przemysłu Fermentacyjnego "A." w L. na decyzję Izby Skarbowej w L. z dnia 16 lutego 1998 r. (...) w przedmiocie opłaty skarbowej - oddala skargę.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Regulacja prawna obowiązująca w 1994 r., w którym skarżący zawarł z Towarzystwem "S." umowę pożyczki, pozwala stwierdzić, że dwa przepisy pozwalały stronom takiej umowy /o ile nie miał do nich zastosowania art. 8 ustawy z dnia 31 stycznia 1989 r. o opłacie skarbowej/ uniknąć opodatkowania w zakresie opłaty skarbowej.
Jednym z nich jest przepis art. 3 ust. 1 pkt 5 lit. "a" tejże ustawy o opłacie skarbowej /Dz.U. nr 4 poz. 23 ze zm./ określający jakie czynności cywilnoprawne zawarte przez określone podmioty nie podlegają tej opłacie. Wyłączenie to ma charakter przedmiotowo-podmiotowy i wynika bezpośrednio z ustawy.
Również drugi przepis wydany z upoważnienia ustawowego zawartego w art. 8 ust. 3 omawianej ustawy zawarty w par. 68 ust. 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 26 czerwca 1992 r. w sprawie opłaty skarbowej /Dz.U. nr 53 poz. 253/ przewiduje zwolnienie o podobnym przedmiotowo-podmiotowym charakterze.
Ustosunkowując się do argumentów skargi dotyczących naruszenia przez organy podatkowe pierwszego z powołanych przepisów rozważyć należy, czy w rozpatrywanej sprawie zaistniały określone w art. 3 ust. 1 pkt 5 lit. "a" ww. ustawy przesłanki uzasadniające wyłączenie zawartej przez "A." umowy pożyczki spod opłaty skarbowej.
Powołany przepis odnosi się do taksatywnie wymienionych czynności cywilnoprawnych tj. umów sprzedaży, dzierżawy, poddzierżawy, najmu i podnajmu zawieranych przez określone grono osób tj. będących podatnikami podatku od towarów i usług w rozumieniu art. 5 ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym /Dz.U. nr 11 poz. 50 ze zm./, a ponadto pozwała na wyłączenie spod opłaty skarbowej innych tego rodzaju, co poprzednio wymienione, umów - o ile są one objęte zwolnieniem od podatku od towarów i usług na podstawie art. 7 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy o podatku od towarów i usług. Wspomnianemu wyłączeniu podlegają nadto umowy sprzedaży zawierane przez podatników, o których mowa w art. 14 ww. ustawy, a więc korzystających ze zwolnienia od podatku VAT, w zakresie czynności zwolnionych od podatku.
Wśród czynności cywilnoprawnych wymienionych w omawianym przepisie art. 3 ust. 1 pkt 5 lit. "a" ustawy o opłacie skarbowej nie została wymieniona umowa pożyczki zawieranej w związku z wykonywaniem działalności gospodarczej. Wobec tego strony umowy pożyczki mogłyby skorzystać z dobrodziejstwa tego przepisu jedynie w sytuacji, gdyby umowa ta mogła być zaliczona do tego rodzaju umów co sprzedaż, dzierżawa lub najem, o których mowa we wspomnianym przepisie, o ile ta czynność cywilnoprawna podlegałaby zwolnieniu od podatku od towarów i usług na podstawie art. 7 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r.