W celu zapewnienia realizacji wyżej wspomnianej odpowiedzialności osoby posiadającej koncesję na prowadzenie agencji celnej w par. 3 art. 258 Kodeksu celnego ustawodawca przewidział wymóg złożenia przez nią kaucji gwarancyjnej na zabezpieczenie roszczeń organów celnych, o których mowa w par. 1.
Skoro więc Agencja Celna "O." zgodnie z pełnomocnictwem udzielonym jej w umowie przez firmę "P." oraz w myśl art. 256 par. 1 pkt 2 i 3 Kodeksu celnego dokonała zgłoszenia sprowadzonego towaru i winna uiścić od niego należności celne przywozowe i inne opłaty, a obowiązku tego nie dokonała w części dotyczącej uregulowania przekazanych jej przez stronę skarżącą ww. należności, to w sprawie niniejszej organy celne winny zastosować wyżej omówiony przepis art. 258 par. 1 Kodeksu celnego. Innymi słowy "pełną odpowiedzialność majątkową" za pokrycie długu celnego związanego ze sprowadzeniem przez "P." oleju opałowego winna ponieść wspomniana Agencja Celna "O.".
W niniejszej sprawie nie ulega bowiem wątpliwości, że "O." nie wywiązał się z czynności, do których został powołany m.in. z tej, o której mowa w art. 256 par. 1 pkt 3 Kodeksu celnego, co skutkuje zastosowanie szczególnej regulacji prawnej, stanowiącej wyjątek od reguły odpowiedzialności dłużnika za dług celny, przewidzianej w art. 258 par. 1 Kodeksu celnego.
W rozpatrywanej sprawie organy celne pominęły omawianą regulację szczególną /art. 258 par. 1/, odnosząc niewykonanie przez Agencję "O." obowiązku uiszczenia należności celnych i podatkowych do kwestii zwolnienia strony skarżącej z obowiązku zapłaty odsetek, co przemawia za brakiem konsekwencji organów celnych w zakresie stosowania ww. przepisu.
Zauważyć nadto należy, że nie istotna z punktu widzenia strony jest kwestia uregulowania przez organy celne sprawy zabezpieczenia w celu gwarancji pokrycia przez Agencję Celną "O." kwot długu celnego /art. 258 par. 3 Kodeksu celnego/ i wybór /art. 199 par. 1 pkt 1 i 2 Kodeksu celnego/ zamiast depozytu w gotówce gwarancji udzielonej przez powiązane personalnie z właścicielem tej agencji Towarzystwo Ubezpieczeń i Reasekuracji "G.", co spowodowało trudności w uzyskaniu zapłaty wspomnianego długu od zobowiązanego podmiotu.
Mając powyższe względy na uwadze uznać należy, że wydane przez organy celne obu instancji decyzje nie odpowiadają prawu, wobec czego na podstawie art. 22 ust. 1 pkt 1 i ust. 2 pkt 3 oraz art. 55 ust. 1 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym orzeczono jak w sentencji.
Komentarz Pawła Hanclicha
Kompleksową analizę przedstawionego problemu można sprowadzić do odpowiedzi na następujące pytania:
- czy w przypadku upoważnienia agencji celnej do uiszczenia należności celnych, będzie miał zastosowanie art. 258 par. 1 kodeksu, który wyłączy odpowiedzialność dłużnika /importera towaru/?
- czy powstanie długu celnego wskutek prawidłowego dokonania zgłoszenia celnego przez agencję celną, zgodnie z art. 256 par. 1 pkt 2 kodeksu, można rozpatrywać w oderwaniu od tego faktu, biorąc jedynie pod uwagę kwestię przyjęcia zgłoszenia?