Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Anna Wójcik Sędziowie Sędzia WSA Krzysztof Bogusz Sędzia WSA Marzena Łozowska (spr.) Protokolant Starszy inspektor sądowy Iwona Bergiel po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 24 lutego 2016 r. sprawy ze skargi G. D. na decyzję Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 10 sierpnia 2015 r., nr [...] w przedmiocie odmowy umorzenia należności z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne uchyla zaskarżoną decyzję.
Przedmiotem skargi G. D. (dalej: wnioskodawca, skarżący, strona) jest decyzja Zakładu Ubezpieczeń Społecznych( dalej: Zakład , organ) z 10.08.2015 r., którą uchylono decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 29.08.2014 r. nr [...] w części dotyczącej należności za czerwiec 1996 r. i w tym zakresie umorzono postępowanie w I instancji, a w pozostałym zakresie utrzymano w mocy decyzję organu I instancji.
Zaskarżona decyzja zapadła w następującym stanie faktycznym:
Wnioskiem z dnia 3.07.2014 r. skarżący zwrócił się z prośbą o umorzenie zaległych składek na rzecz ZUS.
Uzasadniając wniosek wskazał, że postępowanie w sprawie wymiaru składek zostało oparte na domniemaniu prowadzenia przez niego działalności gospodarczej, a nie na rzeczywistych faktach. Podkreślił, że prowadzona jest egzekucja z nieruchomości, która stanowi podstawę jego egzystencji. Wnioskodawca podniósł także, że od kilku lat żyje poniżej granicy ubóstwa, a jedynym jego dochodem jest zasiłek z Ośrodka Pomocy Społecznej w wysokości 271 zł. W ocenie strony odmowa umorzenia zaległości przez organ pozbawi go możliwości jakiejkolwiek egzystencji, co byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.
Decyzją z dnia 29.08.2014 r., wydaną na podstawie art. 83 ust. 1 pkt 3 w związku z art. 28 oraz art. 32 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 1442 ze zm.; dalej: u.s.u.s.), Zakład odmówił umorzenia należności na ubezpieczenie społeczne w łącznej kwocie 12.740,52 zł za okres: 02.1995 r. - 06.1996 r., w tym z tytułu: składek - 2.878,52 zł i odsetek za zwłokę naliczonych na dzień przedawnienia - 9.862,00 zł.
Uzasadniając rozstrzygnięcie organ wskazał, że w przedmiotowej sprawie nie zaistniała żadna z przesłanek określonych w przepisie art. 28 ust. 3 u.s.u.s., która skutkowałaby stwierdzeniem całkowitej nieściągalności. Jednocześnie zdaniem organu, zebrany materiał dowodowy nie dawał podstaw do stwierdzenia spełnienia przesłanek wskazanych w § 3 ust. 1 Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 31 lipca 2003 r. w sprawie szczegółowych zasad umarzania należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne (Dz. U. Nr 141, poz. 1365) - (dalej Rozporządzenie).
Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, po rozpoznaniu wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy, decyzją z 5.11.2014 r. utrzymał w mocy decyzję wydaną w I instancji.
G. D. wniósł skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu, w której żądał uchylenia decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 05.11.2014 r.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu wyrokiem z dnia 11.03.2015 r., sygn. akt I SA/Op 13/15, uchylił zaskarżoną decyzję.
W motywach rozstrzygnięcia Sąd wyjaśnił, że postępowanie w przedmiocie umorzenia należności z tytułu składek unormowane w art. 28 u.s.u.s., dotyczyć może tylko i wyłącznie należności istniejących, do których uiszczenia płatnik jest zobowiązany. Niedopuszczalne jest objęcie postępowaniem należności, które nie istniały bądź wygasły na skutek przedawnienia. Zatem w każdym przypadku wniosku o umorzenie zaległych składek niezbędne jest ustalenie ich wymagalności na dzień wydania decyzji. Ustalenia takie powinny być dokonane w pierwszej kolejności, jeszcze przed analizą wystąpienia przesłanek warunkujących dopuszczalność umorzenia zaległych składek.