Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Marzena Łozowska Sędziowie Sędzia WSA Marta Wojciechowska (spr.) Sędzia WSA Anna Wójcik Protokolant starszy sekretarz sądowy Iwona Dąbrowska po rozpoznaniu w Wydziale I na rozprawie w dniu 22 września 2010 r. sprawy ze skargi M. S. na decyzję Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego z dnia [...], nr [...] w przedmiocie odmowy umorzenia zaległości z tytułu składek na ubezpieczenie społecznie rolników 1. uchyla zaskarżoną decyzję, 2. określa, że zaskarżona decyzja nie może być wykonana.
Wnioskiem z dnia 15 grudnia 2009 r. M. S., zwróciła się do Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego o umorzenie zaległości zmarłego męża J. S., które powstały z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenie społeczne rolników. Uzasadniając wniosek, podniosła, iż nie ma żadnego źródła dochodu ani środków do życia, w tym także brakuje jej opału na zimę.
Decyzją z dnia [...] Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, działając na podstawie art. 36 ust. 1 pkt 10 oraz art. 41a ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 roku o ubezpieczeniu społecznym rolników (t. jedn. Dz.U. z 2008 r. nr 50, poz. 291 ze zm. - dalej jako u.u.s.r.) odmówił umorzenia należności z tytułu zaległych składek na ubezpieczenie społeczne rolników za okres od II kwartału 2006 r. do IV kwartału 2008 r. w łącznej kwocie 2.811,20 zł.
W motywach rozstrzygnięcia organ, powołując się na art. 41a ust. 1 pkt 1 u.u.s.r., stwierdził, że umorzenie całości lub części zadłużenia jest możliwe, gdy w gospodarstwie rolnika nastąpiło znaczne obniżenie zdolności płatniczej rolnika i gdy brak jest źródeł dochodu, z których można dochodzić zaległości. W ocenie organu, ustalenia z prowadzonego postępowania wyjaśniającego wskazują, że istnieją realne możliwości zaspokojenia roszczeń Kasy w przypadku sprzedaży nieruchomości, zatem brak jest podstaw do umorzenia wnioskowanych zaległości.
M. S. zwróciła się o ponowne rozpatrzenie sprawy po raz kolejny powołując się na trudną sytuację materialną. Wskazała, iż w jej gospodarstwie rolnym nastąpiło całkowite obniżenie zdolności płatniczej i brak źródeł dochodu, nie ma środków do życia i pieniędzy na opał.
Prezes KRUS decyzją z dnia [...], po rozpoznaniu wniosku Skarżącej, utrzymał w mocy decyzję z dnia 16 lutego 2010 r. W uzasadnieniu decyzji organ stwierdził, iż zgodnie z art. 41a ust. 1 pkt 1 u.u.s.r. w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem zainteresowanego, na jego wniosek Kasa może umorzyć część lub całość zadłużenia, jeżeli przyczyną powstania zadłużenia było wystąpienie w gospodarstwie zdarzeń losowych mających niekorzystny wpływ na sytuację finansową rolnika lub, gdy stwierdzono u dłużnika brak źródeł dochodu oraz majątku, z którego można by dochodzić zaległości w drodze postępowania egzekucyjnego lub gdy właściwy Urząd Skarbowy prowadzący egzekucję stwierdził nieściągalność zadłużenia. Uzasadniając wydaną decyzję organ stwierdził, iż w rozpatrywanej sprawie nie zachodzą wyjątkowe okoliczności ani zdarzenia losowe, niezależne od Wnioskodawczyni, które przemawiałyby za umorzeniem spornych składek. Organ podkreślił również, że zaległe składki są objęte ulgą w spłacie zadłużenia w postaci układu ratalnego realizowanego na bieżąco.
W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu Skarżąca powtórzyła argumentację zawartą we wnioskach o umorzenie i ponowne rozpatrzenie sprawy. Wskazała, iż brakuje jej środków do życia, m. in. na zakup lekarstw i opału.
W odpowiedzi na skargę Prezes KRUS wniósł o jej oddalenie. W uzasadnieniu wyjaśnił, iż M. S. będąc właścicielem gospodarstwa rolnego na terenie gminy K. o pow. 1,35 ha przeliczeniowych, podlegała ubezpieczeniu społecznemu rolników z mocy ustawy w okresach od 01.01.1978 r. do 31.12.1988 r. oraz od 22.11.1995 do chwili wydania decyzji. Także zmarły mąż wnioskodawczyni - J.S. będąc właścicielem gospodarstwa rolnego na terenie wsi K. o pow. 1,35 ha przeliczeniowych, podlegał ubezpieczeniu społecznemu rolników z mocy ustawy od 01.01.1985 r. do 01.01.2009 r. Dalej organ wskazał, iż od I kwartału 2004 r. J.S. przestał opłacać obowiązkowe składki na ubezpieczenie społeczne rolników, w związku z czym w dniu 16.05.2007 r. wszczęto wobec niego postępowanie egzekucyjne. Należności te zostały zabezpieczone hipoteką przymusową ustanowioną w kwocie 3.276,80 zł na nieruchomości należącej do J. S.. W dniu 28 listopada 2008 r. ubezpieczony zmarł.