Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie w składzie następującym: Przewodniczący sędzia WSA Ryszard Maliszewski, Sędziowie sędzia WSA Przemysław Krzykowski, asesor WSA Katarzyna Górska (sprawozdawca),, Protokolant specjalista Paweł Guziur, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 10 stycznia 2018r. sprawy ze skargi R. W. na decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia "[...]" nr "[...]" w przedmiocie odmowy umorzenia należności z tytułu składek uchyla zaskarżoną decyzję.
I SA/Ol 729/17
Uzasadnienie
Skarżący R. W. (dalej: "strona" lub "skarżący") złożył w dniu "[...]" do Oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (dalej: "ZUS" lub "Zakład") wniosek o umorzenie należności z tytułu składek.
Zakład w dniu "[...]" wydał decyzję nr: "[...]", w której odmówił umorzenia ww. należności. Po rozpatrzeniu wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy Zakład decyzją dnia "[...]" nr: "[...]" utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję. WSA w Olsztynie wyrokiem z dnia 14 kwietnia 2016 r. I SA/Ol 185/16 oddalił skargę. W dniu 30 marca 2017 r. NSA wyrokiem o sygn.: II GSK 5275/16 uznał za zasadną skargę kasacyjną strony i uchylił wyrok WSA w Olsztynie oraz decyzję ZUS.
W uzasadnieniu wyroku NSA wskazano, że ZUS w oparciu o zebrany materiał dowodowy nie był uprawniony do uznania, że skarżący nie wykazał trudnej sytuacji majątkowej uzasadniającej umorzenie należności ze względu na ubóstwo i zagrożenie egzystencji, ani że te trudności mają charakter stały i pogłębiający się, podczas, gdy zebrane dowody wskazują, że skarżący prowadzi gospodarstwo domowe wraz z żoną, która nie pracuje i jest zarejestrowana jako bezrobotna bez prawa do zasiłku, a źródłem wspólnego utrzymania jest dochód skarżącego z umowy zlecenie w wysokości 600 zł. Zdaniem NSA błędem organu było nieocenienie sprawy pod kątem przesłanek z §3 ust.1 pkt 1 i 3 rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 31 lipca 2003 r. w sprawie szczegółowych zasad umarzania należności z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne (DzU Nr 141, poz.1365 ze zm.). ZUS nie wyjaśnił, z czego wywodzi że opłacenie należności z tytułu składek z dochodu w wysokości 600 zł (z którego utrzymują się dwie osoby) nie pozbawiłoby skarżącego i jego rodziny możliwości zaspokojenia niezbędnych potrzeb życiowych. Zdaniem NSA trudna sytuacja majątkowa skarżącego nie ma charakteru incydentalnego, lecz stale się pogłębia, o czym świadczy analiza wydruków deklaracji podatkowych za lata 2012 - 2014. Uznając, że wprawdzie żona skarżącego jest chora, ale jej stan zdrowia nie pozbawia skarżącego całkowicie możliwości uzyskiwania dochodu, bo przecież ustalono, że go uzyskuje - ZUS pominął okoliczności wynikające z dokumentacji szpitalnej załączonej przez skarżącego do pisma z dnia "[...]", a mianowicie, że u żony skarżącego zdiagnozowano m. in. alkoholową marskość wątroby, nadciśnienie, niewydolność oddechową i udar mózgu niedokrwienny. Stwierdzono, że żona skarżącego wymaga opieki innych osób i zalecono podjęcie procedury ubezwłasnowolnienia. Z zaświadczenia lekarskiego wydanego na potrzeby Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności wynika, że żona skarżącego wymaga opieki drugiej osoby ze względu na niemożność samodzielnej egzystencji. Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego, okoliczności te pozwalają na uznanie, że żona skarżącego jest przewlekle chora i wymaga stałej opieki ze strony skarżącego. NSA nie zgodził się przy tym z zaprezentowanym przez ZUS i WSA stanowiskiem, że skoro skarżący uzyskuje dochód ze zlecenia, to oznacza, że stan zdrowia jego żony nie jest do tego przeszkodą, tj. nie uniemożliwia uzyskiwania dochodu pozwalającego na opłacenie należności względem ZUS.