Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie w składzie następującym: Przewodniczący sędzia WSA Andrzej Błesiński, Sędziowie sędzia WSA Wiesława Pierechod, sędzia WSA Zofia Skrzynecka (spr.), Protokolant Lidia Wachowska, po rozpoznaniu w Olsztynie na rozprawie w dniu 3 lipca 2008 r. sprawy ze skargi W.O. na postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej z dnia "[...]". nr "[...]" w przedmiocie odmowy umorzenia postępowania egzekucyjnego oddala skargę.
Dyrektor Oddziału Wojewódzkiego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych na podstawie tytułów wykonawczych z dnia "[...]" o nr "[...]" - "[...]", wszczął postępowanie egzekucyjne wobec majątku W.O. celem przymusowego wyegzekwowania należności z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne za okres od czerwca do października 1999 r. i od stycznia do czerwca 2001 r., należności z tytułu składek na ubezpieczenie zdrowotne za okres od maja do października 2000 r. i od grudnia 2000 r. do czerwca 2001 r., a także należności z tytułu składek na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za okres od stycznia do czerwca 2001 r.
Pismem z dnia 21 września 2007 r. zobowiązany wniósł o umorzenie postępowania egzekucyjnego z uwagi na krytyczną sytuację materialną. Wskazał, iż przysługuje mu zasiłek przedemerytalny w kwocie 504 zł netto. Jego stan zdrowia z racji starszego wieku jest niezadowalający. Ponadto żona skarżącego przebyła zawał serca. Uzupełniając wniosek w dniu 24 listopada 2007 r. skarżący wniósł również o umorzenie odsetek od zaległych składek oraz zobowiązał się do spłaty należności głównej w ratach.
Postanowieniem z dnia "[...]" Dyrektor Oddziału Wojewódzkiego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, działając na podstawie art. 59 § 3 w zw. z art. 59 § 1 i 2 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2005 r. Nr 229, poz. 1954 ze zm.), powoływanej dalej jako u.p.e.a., odmówił umorzenia postępowania egzekucyjnego. W uzasadnieniu podniósł, że art. 59 § 1 u.p.e.a. wymienia enumeratywnie przesłanki umorzenia postępowania egzekucyjnego. W ocenie organu powołana przez skarżącego trudna sytuacja materialna nie stanowi żadnej z wymienionych w przytoczonym przepisie przesłanki.
W złożonym na powyższe postanowienie zażaleniu strona podniosła zarzut przedawnienia dochodzonych przez organ egzekucyjny należności. W jej ocenie do składek powstałych za lata 1999, 2000 i 2001 mają zastosowanie przepisy art. 24 ust. 4 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych w brzmieniu obowiązującym przed dniem 1 stycznia 2003 r., według których gdy nie został przerwany bieg terminu przedawnienia, składki na ubezpieczenie społeczne przedawniają się z upływem 5 lat. Zdaniem strony, zgodnie z zasadą "lex retro non agit" przepisy wydłużające możliwość dochodzenia składek na ubezpieczenie społeczne z 5 do 10 lat, które weszły w życie z dniem 1 stycznia 2003 r., nie mogą mieć zastosowania w niniejszej sprawie, gdyż należności powstały przed dniem wejścia w życie nowelizacji. Na potwierdzenie zajętego stanowiska skarżący powołał wyrok Sądu Najwyższego w z dnia 21 września 2004 r., sygn. akt II UK 448/03 (OSNP z 2005r. Nr 9, poz. 129).
Rozpatrując sprawę w związku ze złożonym zażaleniem Dyrektor Izby Skarbowej utrzymał w mocy postanowienie organu I instancji. Wskazał, iż przedmiotem sporu w niniejszej sprawie jest ustalenie, czy przedmiotowe należności uległy przedawnieniu, a więc czy istnieje przesłanka umorzenia postępowania egzekucyjnego, o której mowa w art. 59 § 1 pkt 2 u.p.e.a. Zgodnie z tym przepisem postępowanie egzekucyjne podlega umorzeniu, jeżeli obowiązek nie jest wymagalny, został umorzony lub wygasł z innego powodu albo, jeżeli obowiązek nie istniał.