1. Tylko wzajemna umowa cywilnoprawna wykonywana przez osobę fizyczną, poza pozarolniczą działalnością gospodarczą w rozumieniu ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych /Dz.U. 2000 nr 14 poz. 176 ze zm./, spełnia warunki do tego, aby uznać ją za kreującą stosunek prawny, o którym mowa w art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług /Dz.U. nr 54 poz. 535 ze zm./. W konsekwencji tylko czynności wykonywane poza pozarolniczą działalnością gospodarczą w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym nie mogą być uznane za wykonane samodzielnie. Brak jest podstaw do uznania, że usługi prawnicze wykonywane przez adwokata z tytułu pomocy prawnej z urzędu, nie są świadczone w ramach działalności gospodarczej /w rozumieniu ustawy VAT/, a tylko wtedy wykonujący te czynności nie działa w charakterze podatnika podatku VAT w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług /Dz.U. nr 54 poz. 535/.
Usługi adwokata udzielającego na zlecenie Sądu pomocy prawnej z urzędu, jako wykonywane w ramach samodzielnej działalności gospodarczej, nie podlegają wyłączeniu z opodatkowania podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 15 ust. 3 pkt 3 cytowanej ustawy.
2. Wprowadzone ustawą z dnia 21 kwietnia 2005 r., o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług /Dz.U. nr 90 poz. 756/ nowe brzmienie ust. 3 art. 15 poprzez uchylenie pkt 2 i dodaniu do pkt 3 "i odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności wobec osób trzecich" nie tworzy nowego stanu prawnego, a tylko usuwa pojawiające się wątpliwości dotyczące tego przepisu. Zmiana tego przepisu miała charakter redakcyjny, a nie - merytoryczny.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Wiesława Pierechod Sędziowie Sędzia WSA Ryszard Maliszewski (spr.) Asesor WSA Wojciech Czajkowski Protokolant Anna Fic po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 30 czerwca 2005r. sprawy ze skargi D. W. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej z dnia "[...]", Nr "[...]" w przedmiocie udzielenia pisemnej interpretacji w przedmiocie opodatkowania podatkiem od towarów i usług czynności adwokata wykonywanych z urzędu oddala skargę.
1 SA/OI 181/05
Uzasadnienie
Zaskarżoną decyzją Dyrektor Izby Skarbowej działając na podstawie art. 14b§5 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. - Ordynacja podatkowa (j.t. Dz.U. z 2005r., Nr 8, poz. 60), po rozpatrzeniu zażalenia z dnia 7.02.2005r. na postanowienie Naczelnika Urzędu Skarbowego z dnia 28.01.2005r., znak: "[...]" w sprawie udzielenia pisemnej interpretacji w przedmiocie opodatkowania podatkiem od towarów i usług czynności adwokata wykonywanych z urzędu odmówił zmiany przedmiotowego postanowienia.
W uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia Naczelnik Urzędu Skarbowego działając na podstawie art. 14a§l i §4 Ordynacji podatkowej nie podzielił poglądu Strony, iż czynności wykonywane przez adwokata na zlecenie sądu w zakresie udzielania pomocy prawnej z urzędu podlegają na podstawie art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. Nr 54, poz. 535 ze zm.) wyłączeniu z opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
W złożonym zażaleniu Strona wnosiła o zmianę zaskarżonego postanowienia i uwzględnienie poglądu, że czynności wykonywane przez adwokata na zlecenie sądu w zakresie udzielania pomocy prawnej z urzędu podlegają wyłączeniu z opodatkowania podatkiem od towarów i usług.
W uzasadnieniu powyższego Strona podnosiła, że art. 15 ust.3 pkt 3 in fine ustawy o podatku od towarów i usług zawiera wymóg "odpowiedzialności zlecającego wykonywanie czynności".
Odpowiedzialność tę należy traktować kompleksowo, a wynika ona z szeregu przepisów regulujących kwestie związane z udziałem obrońcy czy też pełnomocnika w procesie.
Strona podnosi również, iż świadcząc jako adwokat pomoc prawną z urzędu na zlecenie sądu nie jest podatnikiem podatku VAT, ponieważ nie prowadzi w tym zakresie samodzielnie działalności gospodarczej, o której mowa w art. 15 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług.
Dodatkowo Strona wskazała, iż stanowisko w przedmiotowej sprawie zajęła Izba Skarbowa w G. w piśmie z dnia 28 lipca 2004r., znak: "[...]", stwierdzając, że wobec wyłączenia zawartego w art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy o podatku od towarów i usług, świadczenie przez adwokata na zlecenie sądu usług w zakresie pomocy prawnej z urzędu nie jest działalnością gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 tej ustawy i nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, co oznacza, że świadczący w/w usługi adwokat nie jest w tym zakresie podatnikiem podatku od towarów i usług w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług.
Dyrektor Izby Skarbowej rozpatrując przedmiotowe zażalenie, zważył co następuje.
Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. Nr 54, poz. 535 ze zm.) opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów oraz odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Przez świadczenie usług, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 w/w ustawy rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również świadczenia usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa, co wynika z brzmienia art. 8 ust. 1 pkt 3 tej ustawy. Tym samym sam fakt wykonywania pewnych czynności z nakazu władzy, np. sądu nie jest kryterium do uznania, że świadczenie nie jest wykonywane niezależnie.