Istotą usług polegających na doradztwie podatkowym oraz prowadzeniu ksiąg podatkowych jest ich odpłatność. Fakt prowadzenia tych ksiąg nieodpłatnie z uwagi na stosunki rodzinne między świadczącym usługę a usługobiorcą nie zmienia istoty charakteru odpłatnego tego rodzaju usług.
Żona jako podatnik podatku od towarów i usług w zakresie prowadzenia doradztwa podatkowego i prowadzenia ksiąg podatkowych miała obowiązek, wynikający z art. 2 ust. 3 pkt 5 ww. ustawy opodatkować świadczone usługi na rzecz firmy męża.
Naczelny Sąd Administracyjny po rozpoznaniu sprawy ze skargi Aliny K. na decyzję Izby Skarbowej w L. z dnia 9 października 2000 r. (...) w przedmiocie podatku od towarów i usług za miesiące styczeń, luty, marzec 1999 r. - skargę oddala.
Zaskarżoną decyzją Izba Skarbowa w L., na podstawie art. 233 par. 1 pkt 1 ordynacji podatkowej, po rozpatrzeniu odwołania Aliny K., od decyzji Pierwszego Urzędu Skarbowego w L. w przedmiocie określenia za miesiące: styczeń, luty i marzec 1999 r. zobowiązania podatkowego w podatku od towarów i usług, zaległości podatkowej i odsetek za zwłokę - utrzymała w mocy decyzję organu I instancji.
W uzasadnieniu swojej decyzji Izba Skarbowa podała, że przeprowadzona przez pracowników Urzędu Skarbowego kontrola w firmie Biuro Usług Rachunkowych - Alina K. w zakresie podatku od towarów i usług od stycznia do marca 1999 r. wykazała, że w kontrolowanym okresie przedmiotem działalności podatniczki było prowadzenie ksiąg podatkowych przychodu i rozchodu oraz doradztwo podatkowe. Podatniczka świadczyła usługi m.in. na rzecz firm "S." s.c. oraz "U Zbyszka", za które nie pobierano żadnych należności. Stwierdzając, że zgodnie z art. 2 ust. 3 pkt 5 ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym /Dz.U. nr 11 poz. 50 ze zm. zm./ nieodpłatne świadczenie usług przez Biuro Usług Rachunkowych - Alina K. podlegało opodatkowaniu podatkiem VAT według stawki 22 procent, Urząd Skarbowy ustalił podstawę opodatkowania na podstawie art. 15 ust. 3 tej ustawy i w konsekwencji określił zobowiązanie podatkowe za styczeń, luty, marzec 1999 r. w zmienionej od deklarowanej wysokości.
Nie zgadzając się z tą decyzją podatniczka wniosła odwołanie, w którym zarzucała wydanie decyzji z naruszeniem art. 180, art. 187, art. 139 ordynacji podatkowej i wnosiła o jej uchylenie.
Zarzucała, że Urząd Skarbowy nie ustosunkował się do jej wyjaśnień złożonych zarówno do protokołu jak i przed wydaniem decyzji, zaś przepis art. 2 ust. 1 i ust. 3 pkt 5 ustawy o VAT nie będzie miał w sprawie zastosowania, gdyż nie świadczyła usług w firmie "U Zbyszka" jako Biuro Usług Rachunkowych, a jedynie prowadziła dokumentację firmy rodzinnej jako osoba współpracująca. To co nie może być kosztem w firmie "U Zbyszka" nie może stanowić przychodu jej firmy. Odnosi się to także do s.c. "S." należącej w 50 procent do jej syna i męża - art. 23 ust. 1 pkt 10 ustawy o podatku dochodowym, a nadto w obu ww. firmach jest pełnomocnikiem.
Izba Skarbowa rozpatrując sprawę wskazała, że zgodnie z art. 2 ust. 3 ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym opodatkowaniu podatkiem VAT podlegają także czynności w nim wymienione. W przepisie tym w pkt 5 wymienione są jako opodatkowane usługi bez pobrania należności. Usługą według KWiU jest świadczenie na rzecz jednostek gospodarczych oraz na rzecz ludności, przeznaczone dla celów konsumpcji indywidualnej, zbiorowej i ogólnospołecznej, niezależnie od tego czy zostało wykonane odpłatnie czy nieodpłatnie. Istotą usług polegających na doradztwie podatkowym oraz prowadzeniu ksiąg podatkowych przychodu i rozchodu, które świadczyła podatniczka, jest ich odpłatność. Fakt, że podatniczka nie pobierała należności od firm należących do męża i syna nie zmienia charakteru odpłatnego świadczonych usług. Tylko bezpłatność jako istota danej czynności np. umowa użyczenia, kwalifikuje usługę do czynności nie podlegających opodatkowaniu. Tym samym podatniczka podatku VAT w zakresie prowadzenia doradztwa podatkowego i ksiąg podatkowych winna dodać do podstawy opodatkowania wartość nieodpłatnie świadczonych usług. Podatniczka tego obowiązku nie wykonała, wobec czego organ podatkowy uprawniony był do ustalenia podstawy opodatkowania z tego tytułu na podstawie art. 15 ust. 3 cytowanej ustawy o VAT.