Odmawiając przywrócenia terminu do wniesienia odwołania, izba skarbowa powołała się jedynie na ustalenie, iż prośba w tym przedmiocie złożona została po upływie terminu określonego w art. 58 par. 2 Kpa, nie podjęła zaś żadnych czynności w celu jednoznacznego ustalenia, jaka była przyczyna uchybienia terminu ani kiedy przyczyna ta ustała, w szczególności - nie wezwała podatnika, aby okoliczności te wykazał.
Bez tych zaś ustaleń nie jest możliwe stwierdzenie, czy istotnie prośba została, czy nie została wniesiona w terminie 7 dni od dnia ustania przyczyny uchybienia terminu.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Dokonując kontroli zaskarżonego postanowienia pod względem jego zgodności z prawem /art. 21 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym - Dz.U. nr 74 poz. 368 ze zm./ stwierdzić należy, że zarzutom skargi nie można odmówić słuszności.
Wobec bezspornego między stronami faktu uchybienia przez skarżącego określonego w art. 129 par. 2 Kpa terminu do wniesienia odwołania od decyzji organu I instancji, do rozważenia pozostaje kwestia, czy organ odwoławczy zgodnie z prawem rozpoznał wniosek skarżącego o przywrócenie tego uchybionego terminu.
Zgodnie z art. 58 Kpa w razie uchybienia terminu należy przywrócić termin na prośbę zainteresowanego, jeżeli uprawdopodobni, że uchybienie nastąpiło bez jego winy, przy czym prośbę o przywrócenie terminu należy wnieść w ciągu siedmiu dni od dnia ustania przyczyny uchybienia terminu, a jednocześnie z wniesieniem prośby należy dopełnić czynność, dla której określony był termin.
Jak wskazano wyżej, a skarżący tego nie kwestionuje, w niniejszej sprawie termin do wniesienia odwołania od decyzji organu I instancji upłynął z dniem 11 czerwca 1997 r., odwołanie wniesiono w dniu 12 czerwca 1997 r., zaś prośbę o przywrócenie terminu do wniesienia odwołania złożono w dniu 30 lipca 1997 r.
Odmawiając przywrócenia terminu do wniesienia odwołania Izba Skarbowa powołała się jedynie na ustalenie, iż prośba w tym przedmiocie złożona została po upływie terminu określonego w art. 58 par. 2 Kpa, bowiem skarżący przebywał na zwolnieniu lekarskim do dnia 11 czerwca 1997 r. Jednakże rozpoznając tę prośbę nie podjęła żadnych czynności w celu jednoznacznego ustalenia, jaka była przyczyna uchybienia terminu ani kiedy przyczyna ta ustała, w szczególności zaś - nie wezwała podatnika, aby okoliczności te wykazał. Bez tych zaś ustaleń nie jest możliwe stwierdzenie, czy istotnie prośba została, czy nie została wniesiona w terminie 7 dni od dnia ustania przyczyny uchybienia terminu.
Postępowanie takie narusza art. 7 i art. 77 par. 1 Kpa, a w konsekwencji może doprowadzić do naruszenia art. 58 Kpa. Pozbawia też podatnika możliwości przedstawienia posiadanych na te okoliczności dowodów, które wcześniej uważał za nieistotne lub których przedstawienie uznał za zbędne.
Dopiero po wyjaśnieniu wszystkich okoliczności, dotyczących przyczyny uchybienia terminu i okresu jej trwania, należy dokonać oceny, czy w ogóle istniała przyczyna usprawiedliwiająca uchybienie terminu, kiedy przyczyna ta ustała oraz czy prośba o przywrócenie terminu wniesiona została w ciągu 7 dni od dnia jej ustania.
Na marginesie powyższego, a w świetle treści punktu 1 zaskarżonego postanowienia zauważyć należy, że wprawdzie odwołanie od decyzji organu I instancji wnieśli /i podpisali/ oboje małżonkowie N., to jednak prośbę z dnia 30 lipca 1997 r. o przywrócenie terminu do wniesienia tego odwołania złożył /i podpisał/ wyłącznie Krzysztof N.
Wobec powyższego, skoro zaskarżone postanowienie narusza przepisy postępowania w sposób mogący mieć istotny wpływ na wynik sprawy, należało je uchylić na zasadzie art. 22 ust. 1 pkt 1 i ust. 2 pkt 3 powołanej wyżej ustawy o Naczelnym Sądzie Administracyjnym i orzec o kosztach postępowania zgodnie z art. 55 ust. 1 tej ustawy.