Sprawa ze skargi na decyzję Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w przedmiocie nadpłaty w podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu odpłatnego zbycia nieruchomości w 2012 r.
Uzasadnienie strona 13/13

Niewątpliwie opisane wyżej regulacje wskazują na znaczny stopień skomplikowania rozliczania tego podatku, odnoszącego się do dochodu niezwiązanego z działalnością gospodarczą, a więc osiąganego przez osoby, które zwykle nie są profesjonalistami w obrocie gospodarczym, a tym bardziej w zakresie podatków.

W związku z tym szczególnego znaczenia nabiera taka interpretacja prawa, która nie szkodzi podatnikom, w sytuacji, kiedy ustawodawca nie sprostał nakazowi czytelności regulacji podatkowych dla ich adresatów, sprawiając, że regulacja ulgi meldunkowej nie zachowuje standardów przyzwoitej legislacji.

Ulga meldunkowa obowiązująca przez dwa lata i stosowana przez kolejne pięć lat miała trudną do odczytania, niepotrzebnie skomplikowaną przez ustawodawcę, konstrukcję. Spełnienie przez ulgę swojej roli dla podatnika, zgodnej z celem wprowadzenia ulgi wymaga, aby zwolnienie podatkowe było czytelne a obowiązki wymagane dla skorzystania z niego zrozumiałe i jasno sformułowane w przepisach. Omawiana ulga została zbudowana w taki sposób, że jej konstrukcja stwarzała dla podatników barierę w odczytaniu ciążących na nich obowiązków, których wypełnienie umożliwiało skorzystanie z ulgi. W stanie prawnym obowiązującym od 2009 r. przepis art. 21 ust. 21 u.p.d.o.f., przewidujący zwolnienie przychodów podatnika, który, w terminie 14 dni od dnia dokonania odpłatnego zbycia nieruchomości lub prawa majątkowego, złoży oświadczenie, że spełnia warunki do zwolnienia, w urzędzie skarbowym, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika, nie obowiązywał. Szczegółowe reguły złożenia oświadczenia o spełnieniu warunków do zwolnienia wynikały z art. 8 ust. 3 ustawy zmieniającej, który stanowi, że oświadczenie, o którym mowa w art. 21 ust. 21 u.p.d.o.f., podatnicy składają w terminie złożenia zeznania, o którym mowa w art. 45 ust. 1 u.p.d.o.f., za rok podatkowy, w którym nastąpiło odpłatne zbycie nieruchomości i praw określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c u.p.d.o.f. W tym przypadku 14-dniowy termin określony w art. 21 ust. 21 u.p.d.o.f. nie ma zastosowania. W takiej sytuacji podatnik dla uzyskania wiedzy o zakresie ulgi i o sposobie dopełnienia warunków do skorzystania z niej, musiał sięgać nie do właściwej ustawy (ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych), lecz do ustawy zmieniającej. Przepis zawarty w tej ustawie wymagał złożenia oświadczenia, o którym mowa w art. 21 ust. 21 u.p.d.o.f. w terminie na złożenie zeznania, nie wprowadzając na tę okoliczność ani odrębnego formularza, ani odrębnej pozycji w składanym zeznaniu. Obowiązek złożenia w terminie na złożenie zeznania takiego oświadczenia wynikający z przepisu przejściowego art. 8 ust. 3 ustawy zmieniającej nie został opatrzony odpowiednią pozycją na formularzu zeznania ani innym instrumentem służącym pomocą w dopełnieniu tego warunku. Na okoliczność ulgi meldunkowej ustawodawca nie przewidział też stosownego formularza na oświadczenie, że podatnik spełnia warunki do zastosowania tej ulgi, mimo że wymagał złożenia oświadczenia. Ustawa nawiązując do dopełnienia przez podatnika przez okres co najmniej 12 miesięcy obowiązku meldunkowego rejestrowanego w urzędowej istniejącej od wielu lat bazie PESEL nie nakładała na organy podatkowe obowiązku sięgania do właściwych, urzędowych zasobów informatycznych, lecz wskazywała na złożenie przez podatnika odpowiedniej informacji. Tak skonstruowana ulga stwarzała w praktyce problemy a obowiązujące regulacje prawne, mające nieść odpowiednio czytelny dla podatników komunikat o ich prawach i obowiązkach nie spełniły swojej roli.

Należy również zauważyć, że unormowanie, które obowiązywało dla nieruchomości nabywanych w latach 2007 i 2008 w porównaniu z przepisami regulującymi analizowane zagadnienie do końca 2006 r. wprowadziło istotną różnicę. O ile bowiem w przypadku przepisów obowiązujących do końca 2006 r. złożenie oświadczenia nie było warunkiem zwolnienia z opodatkowania, to przy uldze meldunkowej jest warunkiem tego zwolnienia. Pogląd ten oparty jest na wykładni językowej art. 21 ust. 21 u.p.d.o.f. i założeniu, że przewidziany w art. 21 ust. 21 u.p.d.o.f. termin do złożenia oświadczenia o spełnieniu warunków do zwolnienia od podatku jest terminem prawa materialnego, niepodlegającym przedłużeniu ani przywróceniu przez organ podatkowy. Uchybienie temu terminowi, bez względu na przyczyny takiego stanu rzeczy, wyłącza zastosowanie

Strona 13/13