W każdym przypadku orzekania o odpowiedzialności podatkowej osoby trzeciej, obowiązkiem organu podatkowego jest rozważenie czy nie zachodzą okoliczności wymienione w art. 40 ust. 2 ustawy z dnia 19 grudnia 1980 r. o zobowiązaniach podatkowych /Dz.U. 1993 nr 108 poz. 486 ze zm./, a to stosownie do art. 7, art. 77 par. 1 i art. 80 Kpa.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Skarga zasługuje na uwzględnienie, gdyż zaskarżona decyzja oraz poprzedzająca ją decyzja Urzędu Skarbowego wydane zostały z istotnym naruszeniem prawa.
Z przekazanych Sądowi akt sprawy nie wynika, by organy podatkowe wszczęły wobec spółki "G." postępowanie egzekucyjne, tak więc twierdzenie zawarte w decyzjach o bezskuteczności tego postępowania nie znajduje uzasadnienia. Nie wiadomo więc na podstawie jakich ustaleń faktycznych dokonano w kontrolowanych decyzjach oceny, że spółka nie posiada żadnego majątku.
Przede wszystkim jednak należy zauważyć, że organy podatkowe obu instancji nie ustaliły faktów istotnych z punktu widzenia art. 40 ust. 2 ustawy o zobowiązaniach podatkowych. Przepis ten nakazuje organowi podatkowemu odstąpić od orzeczenia odpowiedzialności podatkowej ze względu na zasady współżycia społecznego lub inne ważne względy gospodarcze.
Kategoryczne sformułowanie przepisu powoduje, że w każdym przypadku orzekania o odpowiedzialności podatkowej osoby trzeciej, obowiązkiem organu podatkowego jest rozważenie, czy nie zachodzą okoliczności wymienione w art. 40 ust. 2 tej ustawy, a to stosownie do art. 7, art. 77 par. 1 i art. 80 Kpa.
W niniejszej sprawie organ I instancji, poza skierowaniem do skarżącej decyzji o odpowiedzialności podatkowej za zobowiązania Spółki, nie zapewnił udziału strony w postępowaniu /art. 10 par. 1 Kpa/, stąd okoliczności wymagające rozważenia podnosiła dopiero w postępowaniu odwoławczym.
Z uwagi na treść art. 40 ust. 2 cyt. ustawy, bezpodstawnym było odrzucenie okoliczności wskazujących na trudną sytuację rodzinną i majątkową skarżącej, uzasadniających odstąpienie od orzekania odpowiedzialności podatkowej. Szeroki zakres pojęć "zasady współżycia społecznego" lub "ważnych względów gospodarczych" obliguje organ do podjęcia stosownych ustaleń i ocen z urzędu.
Wobec powyższego, na podstawie art. 22 ust. 1 pkt 1 i ust. 2 pkt 1 i 3 w związku z art. 29 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o NSA /Dz.U. nr 74 poz. 368 ze zm./, Naczelny Sąd Administracyjny uchylił wydane w sprawie decyzje, mając przy tym na uwadze art. 332 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa /Dz.U. nr 137 poz. 926 ze zm./.