Choć spółkę cywilną uznaje się za podmiot gospodarczy, o którym mowa w art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 23 grudnia 1988 r. o działalności gospodarczej /Dz.U. nr 41 poz. 324 ze zm./, to jednak nadal jest ona organizacją wspólników i nie ma osobowości prawnej. Charakterystyczne dla tej konstrukcji jest pozostawienie wspólnikom prawa podejmowania decyzji, ponieważ spółka nie ma odpowiednich organów. Wspólnicy reprezentują spółkę, ale to nie ona, lecz wspólnicy są włączani wprost w stosunki cywilnoprawne.
Zaciągnięcie zobowiązania przez spółkę jest w istocie zaciągnięciem zobowiązania przez jej wspólników z ich wspólnego majątku, za co odpowiadają solidarnie /art. 863 i art. 864 kodeksu cywilnego/. Działalność gospodarczą w formie spółki prawa cywilnego prowadzą tylko wspólnicy, którzy zmierzają w ten sposób do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego.
Naczelny Sąd Administracyjny po rozpoznaniu sprawy ze skargi Henryka S. i Edyty Ch. - spadkobierczyni Krystyny S. na decyzję Izby Skarbowej w P.-T. z dnia 12 stycznia 1998 r. (...) w przedmiocie podatku dochodowego od osób fizycznych za 1995 r. - uchyla zaskarżoną decyzję; (...).
Decyzją z dnia 4 listopada. 1997 r. Inspektor Kontroli Skarbowej w Urzędzie Kontroli Skarbowej w P.-T. określił Henrykowi i Krystynie małżonkom S. podatek dochodowy za 1995 r. w wysokości 41.546,80 złotych.
Izba Skarbowa w P.-T. po rozpatrzeniu odwołania podatników decyzją z dnia 12 stycznia 1998 r. utrzymała w mocy rozstrzygnięcie organu pierwszej instancji. W uzasadnieniu decyzji wskazano, że spółka cywilna "B." której współwłaścicielami są, Henryk i Krystyna S. w 1995 r. zawyżyła koszty uzyskania przychodów o kwotę 3.277,38 zł z tytułu uiszczonych opłat leasingowych. W dniu 30.06.1993 r. spółka cywilna "A." zawarła z FSO Dom Sprzedaży Samochodów "T." w W. umowę leasingu, której przedmiotem było oddanie do odpłatnego używania samochodu "Polonez 1,9 Truck". Wartość przedmiotu leasingu w dniu zawarcia umowy wynosiła 98.420.000 zł. Dnia 16 września 1993 r. leasingodawca przeniósł prawa do powyższej umowy leasingowej na rzecz spółki cywilnej "B." w R.
Za pięć miesięcy 1995 r. s.c. "B." zapłaciła raty leasingowe w wysokości ogółem 2.293,18 zł /po denominacji/ które zaliczyła do kosztów uzyskania przychodów. Po zakończeniu umowy, w dniu 27.07.1995 r. spółka "B." zakupiła samochód za kwotę brutto 1.200,72 zł a kwotę zakupu netto w wysokości 984,20 zł zaewidencjonowała w kosztach uzyskania przychodów roku 1995. Spółka "B." w latach 1993-1995 uiściła łącznie na rzecz leasingodawcy kwotę opłat leasingowych w wysokości 16.888,97 zł tj. wyższą od wartości netto przedmiotu leasingu określonej w umowie. W związku z tym, że całą wartość rzeczy spłacono w ratach, w okresie krótszym niż następuje jej ekonomiczne zużycie, wydatki związane z powyższą umową w świetle art. 23 ust. 1 pkt 1 lit. "b" ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych /Dz.U. 1993 nr 90 poz. 416 ze zm./ nie stanowią kosztów uzyskania przychodów. Opłaty leasingowe przewyższały wartość samochodu przez co zawarta umowa nie może być uznana za umowę leasingu lecz umowę kupna na raty. Opłaty leasingowe poniesione w 1995 r. były w rzeczywistości wydatkami inwestycyjnymi związanymi z nabyciem środka trwałego.
Organy podatkowe zakwestionowały też odliczenia od dochodu darowizn przekazanych przez spółkę "B." dla Specjalnego Ośrodka. Szkolno-Wychowawczego w R. i Publicznej Szkoły Podstawowej Nr 1 w R. Darowizny te zostały przekazane na cele określone w art. 26 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jednakże zostały one poniesione przez spółkę a nie przez podatników. Odliczeniu od dochodu podlegają wyłącznie darowizny dokonane bezpośrednio przez podatników a nie przez spółkę cywilną, której podatnicy są wspólnikami.
W skardze do Naczelnego Sądu Administracyjnego Henryk i Krystyna S. wnieśli o uchylenie decyzji organów podatkowych obu instancji podnosząc zarzut naruszenia art. 26 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz zarzut naruszenia przepisów postępowania /art. 6-9 i art. 77 Kpa/. Zdaniem skarżących w zakresie zarzutu zawyżenia kosztów uzyskania przychodów z tytułu opłat leasingowych organ I instancji nie zebrał w sposób wyczerpujący materiału dowodowego gdyż nie zostało przeprowadzone postępowanie wyjaśniające u leasingodawcy. Podatnicy w toku postępowania powołali się również na pismo Ministerstwa Finansów z dnia 8 kwietnia 1997 r. dotyczące możliwości odstąpienia od określenia zaległego zobowiązania podatkowego z tytułu dokonanych opłat leasingowych a organy podatkowe nie zajęły stanowiska w tym zakresie. Skarżący podnieśli nadto, że dokonanie darowizn i ich odliczenie w zeznaniu rocznym nastąpiło na podstawie indywidualnych oświadczeń podatników a rachunek potwierdzający dokonanie darowizny został wystawiony przez spółkę włącznie dla celów podatku od towarów i usług. Darowizna na rzecz szkoły podstawowej została dokonana nie ze środków spółki lecz z własnych pieniędzy podatnika.