Wojewódzki Sąd Administracyjny w Kielcach w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Ewa Rojek, Sędziowie Sędzia WSA Maria Grabowska,, Sędzia WSA Mirosław Surma (spr.), Protokolant Sekretarz sądowy Michał Gajda, po rozpoznaniu w Wydziale I na rozprawie w dniu 25 czerwca 2009r. sprawy ze skargi M. R. na decyzję Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego z dnia [...]. nr [...] w przedmiocie odmowy umorzenia należności z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne rolników 1. uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję z dnia [...] nr [...] 2. określa, że uchylone decyzje nie mogą być wykonane w całości.
I SA/Ke 192/09
U Z A S A D N I E N I E
Decyzją z dnia 31 marca 2009r. nr [...] Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego utrzymał w mocy swoją decyzję z dnia 22 grudnia 2008r. nr [...] odmawiającą M. R. umorzenia należności z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenie społeczne rolników, za zmarłego brata J. R., za okres od I kw. 1997r. do IV kw. 2006r. w kwocie 14.282,80 zł.
Organ powołał się na art. 41a ust. 1 pkt 1 i ust. 2 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników, który stanowi, iż Prezes KRUS w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem zainteresowanego, uwzględniając możliwości płatnicze wnioskodawcy oraz stan finansów funduszów emerytalno-rentowego i składkowego, może odroczyć termin płatności należności z tytułu składek na ubezpieczenie, rozłożyć ich spłatę na raty lub umorzyć w całości lub części. W celu zbadania, czy w świetle powyższego przepisu zachodzą przesłanki warunkujące umorzenie, organ przeprowadził postępowanie wyjaśniające. Ustalił, że M. R. nabył na podstawie postanowienia Sądu Rejonowego we Włoszczowie z dnia 13 marca 2007r. spadek w 1/2 części po bracie J. R. Jako spadkobierca został zobowiązany decyzjami z dnia 24 maja 2007r. o odpowiedzialności osób trzecich, do spłaty zadłużenia za J. R., którego kwota na dzień zgonu płatnika w dniu 25 listopada 2006r. wynosiła 14.257,80 zł. Ponieważ M. R. nie uregulował zobowiązania w terminie 14 dni od daty otrzymania decyzji, do zadłużenia przypisano odsetki za zwłokę, liczone od następnego dnia po terminie płatności, do dnia złożenia przez M. R. wniosku o umorzenie należności. W sumie należność M. R. wraz z odsetkami za zwłokę (w kwocie 25,00 zł) na dzień złożenia wniosku wynosiła 14.282,80 zł.
Umową z dnia 12 września 2007r. o dziale spadku została zniesiona współwłasność odziedziczonej nieruchomości i M. R. stał się właścicielem około 55-letniego drewnianego budynku mieszkalnego i budynków gospodarczych oraz gospodarstwa rolnego o powierzchni 6,31 ha fizycznych, co stanowi 0,53 ha przeliczeniowych, natomiast drugi ze spadkobierców M. R. odziedziczył niezabudowane gospodarstwo rolne o powierzchni 6,67 ha fizycznych, co stanowi 2,43 ha przeliczeniowych. W akcie notarialnym podano łączną wartość odziedziczonego spadku oszacowanego na 15.000 zł. W ocenie organu ponieważ mimo działu nie określono wartości poszczególnych części majątku, brak jest możliwości określenia proporcjonalnego obciążenia spadkobierców za długi zmarłego spadkodawcy.
Organ wskazał, że zadłużenie, do spłaty którego został zobowiązany M. R. powstało w wyniku niepłacenia składek na ubezpieczenia społeczne rolników przez jego brata J. R., który podlegał ubezpieczeniu społecznemu rolników od 1 stycznia 1980r. do 31 grudnia 2006r. Wdrażane w 1996r. i 2003r. postępowania egzekucyjne zostały przez Urząd Skarbowy umorzone w 1997r. i 2004r. z powodu braku nieruchomości do zajęcia. Ze względu na brak środków finansowych J. R. nie wyraził również zgody na proponowaną ulgę w formie spłaty zadłużenia w ratach. Niemniej w ocenie organu sytuacja zdrowotna i materialna dłużnika, który zmarł nie może stanowić przesłanki do umorzenia zobowiązań ciążących na M. R.