Uczniowie i studenci zamieszkali na obszarze jednostki samorządowej są równoprawnymi członkami wspólnoty samorządowej i w związku z tym - jeżeli zajmują się twórczością artystyczną, upowszechnianiem i ochroną dóbr kultury - mogą im być przyznane świadczenia w postaci stypendium i to niezależnie od pomocy materialnej świadczonej na podstawie ustawy o systemie oświaty.
Naczelny Sąd Administracyjny, po rozpoznaniu sprawy ze skargi Gminy C. na uchwałę Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w K. z 1 lipca 1999 r. (...) w przedmiocie stwierdzenia nieważności uchwał w sprawie przyznania stypendiów z budżetu gminy - uchyla zaskarżoną uchwałę w części dotyczącej:
a/ stwierdzenia nieważności uchwały (...) Rady Miasta w C. z 23 marca 1999 r.,
b/ stwierdzenia nieważności par. 1 ust. 2 oraz par. 2 i par. 3 uchwały (...) Rady Miasta w C. z 22 czerwca 1999 r. - w pozostałej części oddala skargę.
Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w K., uchwałą z 1 lipca 1999 r. (...), działając na podstawie przepisu art. 11 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 7 października 1992 r. o regionalnych izbach obrachunkowych /Dz.U. nr 85 poz. 428 ze zm./ oraz art. 91 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym /t.j. Dz.U. 1996 nr 13 poz. 74 ze zm./, stwierdziło nieważność uchwały Rady Miejskiej w C. z 23 marca 1999 r. (...) zmieniającej uchwałę w sprawie ustalenia zasad przyznawania stypendiów oraz uchwały z 22 czerwca 1999 r. w sprawie przyznania stypendiów (...), jako sprzecznych z art. 28 ust. 2 ustawy z dnia 26 listopada 1998 r, o finansach publicznych /Dz.U. nr 155 poz. 1014 ze zm./. W uzasadnieniu rozstrzygnięcia Kolegium wyjaśniło, iż uchwała z 23 marca 1999 r, wprowadziła zmiany do załącznika uchwały (...) z 17 marca 1998 r. w sprawie ustalenia zasad przyznawania stypendiów.
W par. 2 tej uchwały określono, iż stypendium może być przyznane wybitnie uzdolnionym uczniom i studentom zamieszkałym na terenie Gminy C., a ponadto określono sposób i miejsce składania wniosków o przyznanie stypendiów, ich zawartość oraz termin opiniowania wniosków przez komisję. Zgodnie z tą uchwałą, stypendium miało być przyznane na okres roku budżetowego. W uchwale z 22 czerwca 1999 r. Rada Miejska w C. przyznała z kolei stypendia 19 osobom w dziedzinach: kultura fizyczna, kultura i sztuka oraz oświata i nauka, na okres od 1 lipca do 31 grudnia 1999 r., w kwotach miesięcznych od 150 do 500 zł. Następnie, po przytoczeniu treści art. 28 ust. 2 ustawy z dnia 26 listopada 1998 r. o finansach publicznych, według którego jednostki sektora finansów publicznych dokonują wydatków zgodnie z przepisami dotyczącymi poszczególnych rodzajów wydatków, Kolegium zwróciło uwagę na to, iż zagadnienie stypendiów przyznawanych uczniom zostało uregulowane w art. 91 ust. 1 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty /Dz.U. 1996 nr 67 poz. 329 ze zm./ oraz w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 4 sierpnia 1993 r. w sprawie warunków, form, trybu przyznawania i wypłacania oraz wysokości pomocy materialnej dla uczniów /Dz.U. nr 74 poz. 350 ze zm./. Przepisy te dopuszczają możliwość, określają warunki oraz sposoby przyznania uczniom objętych systemem oświaty pomocy materialnej ze środków przeznaczonych na ten cel w budżecie gminy. Jeśli chodzi o studentów szkół wyższych, to - jak wyjaśniło Kolegium - zgodnie z art. 152 ust. 1 ustawy z dnia 12 września 1990 r. o szkolnictwie wyższym /Dz.U. nr 56 poz. 385 ze zm./, przysługuje im prawo do pomocy materialnej udzielanej z budżetu państwa. Zarówno wspomniana ustawa, jak i wydane na jej podstawie rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 22 stycznia 1991 r. w sprawie warunków, form, trybu przyznawania i wypłacania oraz wysokości świadczeń pomocy materialnej dla studentów studiów dziennych /Dz.U. nr 9 poz. 32 ze zm./ nie wspominają o zadaniach gminy w zakresie udzielania pomocy materialnej, w tym stypendiów dla studentów. W dalszej części uzasadnienia Kolegium zwróciło uwagę na to, iż zagadnienie stypendiów przyznawanych z budżetu jednostek samorządu terytorialnego reguluje także ustawa z dnia 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej /Dz.U. 1997 nr 110 poz. 721 ze zm./, która w art. 7 b ust. 1 przewiduje, iż stypendia mogą być przyznawane osobom zajmującym się twórczością artystyczną, upowszechnianiem i ochroną dóbr kultury, jednak na zasadach określonych w art. 7 b ust. 3 tej ustawy. W rezultacie, Kolegium - stwierdzając nieważność wymienionych na wstępie uchwał - przyjęło, iż nie znajdują one oparcia w przepisach cytowanych wyżej ustaw.