W sytuacji, gdy stwierdzone zostaną rozbieżności między marżą ujawnioną w księgach podatkowych podatnika a marżą faktycznie przez niego stosowaną, istnieje podstawa do obalenia mocy dowodowej ksiąg podatkowych.
Organy podatkowe stają się natomiast uprawnione, a zarazem zobowiązane, do ustalenia podstaw opodatkowania w trybie art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 19 grudnia 1980 r. o zobowiązaniach podatkowych /Dz.U. 1993 nr 108 poz. 486 ze zm./.
Naczelny Sąd Administracyjny, po rozpoznaniu sprawy ze skargi A. S. na decyzję Izby Skarbowej w K. z dnia 19 maja 1998 r. (...) w przedmiocie podatku dochodowego od osób fizycznych za 1994 r. - oddala skargę.
Zaskarżoną decyzją z dnia 19 maja 1998 r. (...) Izba Skarbowa w K. po rozpatrzeniu odwołania wniesionego przez pełnomocnika A. S. utrzymała w mocy, na podstawie art. 138 par. 1 pkt 1 Kpa w zw. z art. 335 Ordynacji podatkowej decyzję Urzędu Skarbowego w T. G. z dnia 24 października 1996 r. (...) w sprawie ustalenia wysokości zobowiązania w podatku dochodowym od osób fizycznych za 1994 r.
W uzasadnieniu wyjaśniono, że decyzją pierwszoinstancyjną ustalono podatniczce wysokość zobowiązania w podatku dochodowym od osób fizycznych za 1994 r. w kwocie 231.546.000 zł /23.154 zł po denominacji/ od dochodu w kwocie 609.364.549 zł /69.936,45 zł po denominacji/ po odliczeniu 1/3 straty poniesionej z tytułu działalności gospodarczej prowadzonej w 1993 r. oraz zapłaconej składki ZUS.
Nadmieniono przy tym, że dochód podatniczki ustalony został w drodze szacunkowej z powodu stwierdzonych sprzeczności elementów kalkulacyjnych, które przez nią wyjaśnione nie zostały w trakcie postępowania podatkowego. Od decyzji tej odwołanie wniosła pełnomocnik strony, w którym podniesione zostały zarzuty naruszenia przepisów postępowania oraz art. 11 par. 1 ustawy o zobowiązaniach podatkowych. na poparcie tych zarzutów podniesiono, iż decyzja pierwszoinstancyjna nie zawiera stosownego uzasadnienia oraz czyni zarzuty co do błędnych, zdaniem skarżącej, ustaleń dotyczących stosowanych marż. Ponadto w uzasadnieniu wniesiono o zaliczenie w poczet kosztów uzyskania przychodów wydatków poniesionych z tytułu używania w prowadzonej działalności gospodarczej nie wprowadzonego do ewidencji środków trwałych samochodu, pomimo braku ewidencji przebiegu pojazdu osobowego a nadto samochodu dostawczego, w odniesieniu do którego nie posiada dowodów zakupu paliwa.
Odnosząc się do powyższej argumentacji przyznano, że decyzja pierwszoinstancyjna nie zawiera wystarczającego uzasadnienia. Zauważono jednak, że okoliczność ta nie przesądza jeszcze o nieprawidłowości określonego zobowiązania podatkowego. Urząd Skarbowy przy wydawaniu zaskarżonej decyzji opierał się bowiem na materiale zgromadzonym w trakcie postępowania prowadzonego przez inspektora kontroli skarbowej, który znany był stronie. Nadto, jak podkreślono, późniejsze oświadczenia podatniczki potwierdzają zasadność dokonanego wymiaru.
Przechodząc do meritum sprawy podniesiono, że w przedmiotowej sprawie istniały przesłanki do zakwestionowania ksiąg przychodów i rozchodów prowadzonych w 1994 r. i ich pominięcia jako dowodu w sprawie w oparciu o art. 169 par. 2 Kpa z powodu sprzeczności pomiędzy marżą wynikającą z analizy ksiąg, a wysokością marży oświadczonej w trakcie postępowania.
Nawiązując do tego stwierdzono, że z ksiąg przychodów i rozchodów wynika, że marża brutto wynosiła 2 procent, zaś zysk wyrażał się kwotą 221.962.301 st. zł. Z kolei protokołu przesłuchania W. T., która od maja 1994 r. była zatrudniana przez podatniczkę i która ustalała marże handlowe w latach 1994-1995, stosowane marże, w zależności od asortymentu towaru handlowego kształtowały się na poziomie od 2,5 procent do 30 procent. Powyższej sprzeczności podatni czka nie potrafiła wyjaśnić w toku całego postępowania. Wskazano przy tym, że dokonując ustaleń w powyższym zakresie należało wziąć pod uwagę oświadczenie podatniczki, iż do maja 1994 r. mogła stosować marże jakie przyjęto przy dokonywaniu oszacowania podstaw opodatkowania. Uznano zatem, iż potwierdza ono sformułowane wyżej wnioski, które legły u podstaw rozstrzygnięcia pierwszoinstancyjnego.