Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Ewa Madej, Sędziowie WSA Paweł Kornacki (spr.), Bożena Pindel, Protokolant Dominika Zabielska, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 12 stycznia 2017 r. sprawy ze skargi D. M. na decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia [...] nr [...] w przedmiocie ulg w spłacaniu należności pieniężnych, do których nie stosuje się przepisów Ordynacji podatkowej 1) uchyla zaskarżoną decyzję, 2) zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych na rzecz strony skarżącej kwotę 480 (czterystu osiemdziesięciu) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania.
1. Pełnomocnik D. M. wniósł skargę na decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. z dnia (...) r. utrzymującą w mocy decyzję tego samego organu z dnia (...) r. o odmowie umorzenia należności z tytułu składek na Fundusz Ubezpieczeń Zdrowotnych za okres od grudnia 2005 do sierpnia 2013 r., w wysokości 3.727,50 zł i odsetek za zwłokę w wysokości 2.424 zł naliczanych na dzień (...) r.
2. Zaskarżona decyzja została wydana na gruncie następującego stanu sprawy.
2.1. W toku postępowania przed Sądem Rejonowym w S. mąż skarżącej zobowiązał się do płacenia na jej rzecz alimentów, począwszy od dnia (...) r.
Wyrokiem Sądu Okręgowego w K. z dnia (...) r. małżeństwo skarżącej zostało rozwiązane przez rozwód. Wyrok uprawomocnił się w dniu (...) r. Wobec tego ZUS wskazał, że od tego dnia nie można stosować wobec skarżącej wyłączenia z obowiązku ubezpieczenia zdrowotnego jako osoby posiadającej status członka rodziny. W konsekwencji skarżąca jest zobowiązana do opłacania składek z tytułu pobieranych świadczeń alimentacyjnych. Organ ustalił, że skarżąca od dnia (...) r. nie posiadała innego tytułu do ubezpieczenia zdrowotnego.
Skarżąca dokonała zgłoszenia do ubezpieczenia zdrowotnego z tytułu pobieranych świadczeń alimentacyjnych, dopiero w dniu (...) r.
Decyzją Dyrektora (...) Oddziału Wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia w K. z dnia (...) r. skarżącą objęto obowiązkowym ubezpieczeniem zdrowotnym z tytułu posiadania uprawnienia do otrzymywania świadczeń alimentacyjnych na podstawie prawomocnego wyroku z dnia (...) r. do nadal.
Wobec powyższego ZUS w decyzji wydanej w I instancji z dnia (...) r., nr (...) stwierdził, że skarżąca nie dopełniła ustawowego obowiązku opłacania należnych składek do poboru których organ został zobowiązany i zalega z ich płatnością.
W dalszej kolejności ZUS stwierdził, że w odniesieniu do skarżącej nie zachodzą przesłanki umorzenia należności składkowych, kreujące stan całkowitej nieściągalności w rozumieniu art. 28 ust. 3 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2015 r., poz. 121 ze zm., dalej: u.s.u.s.). Wobec skarżącej zostało bowiem wszczęte postępowanie egzekucyjne, które trwa i nie można jednoznacznie ustalić jego finalnego efektu. Organ wziął również pod uwagę, że skarżąca jest współwłaścicielką nieruchomości, w której nie zamieszkuje. Trwa postępowanie zmierzające do dokonania zabezpieczenia hipotecznego.
Następnie organ przystąpił do analizy art. 28 ust. 3a u.s.u.s. oraz rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 31 lipca 2003 r. w sprawie szczegółowych zasad umarzania należności z tytułu składek na ubezpieczania społeczne (Dz.U. z 2003 r., poz. 1365 - dalej: rozporządzenie z dnia 31 lipca 2003 r.). Wskazał, że oceniając podnoszone przez stronę okoliczności ma prawo do umorzenia należności w ramach tzw. uznania administracyjnego. To oznacza, że organ ma prawo, ale nie ma obowiązku umorzenia należności pomimo zaistnienia ku temu przesłanek. Podkreślił wyjątkowość instytucji umorzenia należności składkowych. W nawiązaniu do realiów sprawy stwierdził, że nie zaszły wyjątkowe okoliczności wskazane w rozporządzeniu z dnia 31 lipca 2003 r.