Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Przemysław Dumana, Sędziowie WSA Bożena Miliczek-Ciszewska, Bożena Pindel (spr.), Protokolant Paulina Nowak, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 19 lutego 2015 r. sprawy ze skargi E. M. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w K. z dnia [...] nr [...] w przedmiocie odmowy umorzenia postępowania podatkowego w sprawie podatku od spadków i darowizn oddala skargę.
Decyzją z dnia [...], nr [...], wydaną na podstawie art. 233 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t. j. - Dz. U. z 2012 r., poz. 749 ze zm.), dalej powoływanej jako: o.p., po rozpatrzeniu odwołania E. M. z dnia 18 kwietnia 2014 r., Dyrektor Izby Skarbowej w K. utrzymał w mocy decyzję Naczelnika Urzędu Skarbowego w Z. z dnia [...], nr [...] odmawiającą odwołującej się umorzenia postępowania podatkowego w sprawie ustalenia podatku od spadków i darowizn z tytułu nabycia nieodpłatnej osobistej służebności na podstawie postanowienia Sądu Rejonowego w Z. z dnia 14 maja 2012 r., sygn. akt [...], które jest prawomocne od dnia 5 czerwca 2012 r.
Podstawą rozstrzygnięcia organu II instancji był następujący stan faktyczny i prawny.
W zeznaniu podatkowym SD-3 z dnia 30 grudnia 2013 r. o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych E. M. wykazała do opodatkowania prawo nieodpłatnej służebności [dożywotniego zamieszkania w domu mieszkalnym położonym na działce nr [...] o powierzchni [...] ha zlokalizowanej w Z.] o wartości [...]zł. Po przeprowadzeniu postępowania uzupełniającego i uwzględnieniu informacji uzyskanych z Urzędu Miejskiego w Z. organ pierwszej instancji ustalił, że wskazana wartość nabytego prawa nie odpowiada średnim wartościom rynkowym tego typu nieruchomości. Wobec tego organ ten w dniu 19 lutego 2014 r. skierował do podatniczki wezwanie do wyjaśnienia i udokumentowania okoliczności potwierdzających zasadność zadeklarowanej kwoty i jednocześnie zaproponował, aby za wartość nabytej służebności przyjąć kwotę [...] zł. Podatniczka nie ustosunkowała się jednak do tego wezwania. Złożyła natomiast wniosek z dnia 27 lutego 2014 r. o umorzenie postępowania podatkowego, który umotywowała swym wiekiem, stanem zdrowia i niskimi dochodami. Wskazaną na wstępie decyzją z dnia [...] Naczelnik Urzędu Skarbowego odmówił jednak uwzględnienia tego żądania ze względu na niewystąpienie przesłanek umorzenia postępowania, o których mowa w art. 208 § 2 o.p.
W odwołaniu E. M. wniosła o uchylenie lub zmianę tej decyzji i umorzenie postępowania podatkowego. Zwróciła uwagę, że omawiane przysporzenie korzysta ze zwolnienia opisanego w art. 4 ust. 1 pkt 15 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t. j. - Dz. U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768 ze zm.; obecnie: t. j. - Dz. U. z 2015 r., poz. 86), następnie oznaczanej w skrócie: u.p.s.d. Podkreśliła też, że organ bezpodstawnie i wadliwie ustalił wartość nabytej służebności w odniesieniu do całej nieruchomości, podczas gdy prawo to ustanowiono wyłączenie na budynku mieszkalnym. Poza tym za nieprawidłowe uznała wyliczenie wartości tego domu.
W wyniku rozpoznania odwołania Dyrektor Izby Skarbowej utrzymał mocy decyzję organu I instancji. Przedstawienie motywów rozstrzygnięcia rozpoczął od przytoczenia brzmienia art. 1 ust. 1 pkt 6, art. 6 ust. 1 pkt 6, art. 7 ust. 1, art. 9 ust. 1 pkt 1 oraz art. 13 ust. 1 i 2 u.p.s.d. Odnosząc się następnie do art. 45, art. 46 i art. 296 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (t. j. - Dz. U. z 2014 r., poz. 121), wyjaśnił, że wartość służebności oblicza się od wartości nieruchomości, na której służebność tę ustanowiono. Zwrócił przy tym uwagę, że w niniejszej sprawie budynek mieszkalny nie stanowi odrębnego od gruntu przedmiotu własności, co oznacza, że obliczenia wartości służebności nabytej przez podatniczkę należy dokonać w oparciu o wartość nieruchomości, której częścią składową jest ten budynek. Następnie odnotował, że wbrew twierdzeniom podatniczki w rozpatrywanym przypadku nie ma zastosowania art. 4 ust. 1 pkt 15 u.p.s.d., gdyż opisywana służebność nie została ustanowiona w drodze nieodpłatnego zniesienia współwłasności, lecz w rezultacie stosownego oświadczenia właściciela obciążanej nieruchomości, co z kolei spełnia hipotezę z art. 6 ust. 1 pkt 8 u.p.s.d. Natomiast zarzut zawyżenia wartości nabytej służebności uznał za przedwczesny, akcentując, że decyzja organu pierwszej instancji nie rozstrzyga w tym przedmiocie, a postępowanie zmierzające do ustalenia tej okoliczności jest w toku.