Sprawa ze skargi na decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w przedmiocie odmowy umorzenia należności z tytułu nieopłaconych składek
Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Marek Kraus (spr.), Sędziowie Sędzia NSA Małgorzata Gorzeń, Sędzia NSA Alicja Stępień, Protokolant Starszy Sekretarz Sądowy Joanna Mierzejewska, po rozpoznaniu w Wydziale I na rozprawie w dniu 10 maja 2022 r. sprawy ze skargi P. K. na decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 17 listopada 2021 r., nr [...] w przedmiocie odmowy umorzenia należności z tytułu nieopłaconych składek uchyla zaskarżoną decyzję.

Uzasadnienie strona 1/10

1. Zaskarżoną decyzją z dnia 17 listopada 2021 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (dalej jako "ZUS" lub "organ"), działając na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. z 2021 r., poz. 735 ze zm., dalej jako "k.p.a.") w związku z art. 83 ust. 4 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2021 r., poz. 423 ze zm., dalej jako "u.s.u.s."), utrzymał w mocy decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 25 września 2020 r., odmawiającą P. K. (dalej jako "Skarżący") umorzenia należności z tytułu nieopłaconych składek.

2. Rozstrzygnięcie zapadło na tle następującego stanu faktycznego i prawnego sprawy:

2.1. Decyzją z dnia 25 września 2020 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych, rozpoznając wniosek Skarżącego o umorzenie należności z tytułu składek, odmówił umorzenia należności z tytułu składek osoby ubezpieczonej będącej jednocześnie płatnikiem składek w łącznej kwocie 163.998,25 zł, w tym na:

- ubezpieczenia społeczne za okres luty 2010 r. - czerwiec 2020 r. w kwocie 115.297,41 zł, w tym z tytułu składek w kwocie 82.925,21 zł, odsetek liczonych na dzień 31 lipca 2020 r. w kwocie 32.305,00 zł, kosztów upomnienia w kwocie 67,20 zł,

- ubezpieczenie zdrowotne za okres: luty 2010 r. - czerwiec 2020 r. w kwocie 48.700,84 zł, w tym z tytułu składek w kwocie 34.403,64 zł, odsetek liczonych na dzień 31 lipca 2020 r. w kwocie 14.230,00 zł, kosztów upomnienia 67,20 zł.

W uzasadnieniu ww. decyzji przedstawiono stan faktyczny i prawny sprawy, po czym wskazano, że brak jest podstaw do uznania należności jako całkowicie nieściągalne i umorzenia ich w oparciu o art. 28 ust. 3 u.s.u.s. ZUS zauważył, że mocą regulacji zawartej w art. 28 ust. 3a u.s.u.s. należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne ubezpieczonych będących równocześnie płatnikami składek na te ubezpieczenia mogą być w uzasadnionych przypadkach umarzane pomimo braku ich całkowitej nieściągalności, jednakże tylko w przypadkach określonych w § 3 ust. 1 rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 31 lipca 2003 r. w sprawie szczegółowych zasad umarzania należności z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne (Dz.U. Nr 141, poz. 1365, dalej jako "rozporządzenie"). W ocenie organu Skarżący nie przedstawił sytuacji potwierdzającej istnienie przesłanki z ww. przepisu rozporządzenia.

2.2. Decyzją z dnia 30 listopada 2020 r. ZUS utrzymał w mocy decyzję z dnia 25 września 2020 r. o odmowie umorzenia należności z tytułu składek, podzielając zaprezentowane w niej stanowisko.

2.3. Skarżący zaskarżył powyższą decyzję do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, w wyniku czego tutejszy Sąd wyrokiem z dnia 8 czerwca 2021 r., sygn. akt I SA/Gd 119/21, uchylił decyzję ZUS z dnia 30 listopada 2020 r.

Z treści uzasadnienia ww. wyroku wynika, że Sąd uznał za konieczne wyeliminowanie z obrotu prawnego decyzji jako wydanej z naruszeniem art. 107 § 1 pkt 8 i art. 138 § 1 pkt 1 k.p.a. Sąd wyjaśnił, że pracownicy Zakładu Ubezpieczeń Społecznych mogą być upoważnieni do wydawania decyzji, lecz osoby te uprawnione są wówczas do podpisywania decyzji "z upoważnienia Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych", ponieważ nie mogą wydawać decyzji we własnym imieniu. Zasady tej nie zmienia fakt utworzenia w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych jednostki zajmującej się m.in. obsługą wniosków o umorzenie należności czy o ponowne rozpatrzenie sprawy o umorzenie należności z tytułu składek - tzw. Centrum Umorzeń, ponieważ jest to wewnętrzną sprawą Zakładu o charakterze organizacyjnym i nie ma wpływu na ustawowo uregulowane kompetencje do wydawania decyzji, o których mowa w art. 83 ust. 1 u.s.u.s. Organem wydającym decyzję jest Zakład Ubezpieczeń Społecznych, a nie Centrum Umorzeń, zatem ani Kierownik Centrum Umorzeń, ani jego zastępca, nie mają samoistnych kompetencji do wydawania decyzji w sprawie umorzenia należności z tytułu składek, a mogą to czynić wyłącznie jako pracownicy Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, działający z upoważnienia Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, na co powinien wskazywać podpis pod decyzją, a samo upoważnienie powinno znajdować się w aktach sprawy.

Strona 1/10