W świetle art. 43 ust. 3 i art. 36 ust. 1 ustawy z dnia 29 listopada 1990 r. o pomocy społecznej /t.j. Dz.U. 1993 nr 13 poz. 60/ do wywiadu środowiskowego /rodzinnego/, będącego w istocie szczególną postacią protokołu w rozumieniu art. 67 par. 2 pkt 2 i 3 Kpa, ma zastosowanie przepis art. 68 par. 2 Kpa.
Osoby biorące udział w sporządzaniu wywiadu środowiskowego powinny podpisać ten dokument bezpośrednio po udzieleniu wyjaśnień, w każdym razie jednak przed wypełnieniem przez pracownika organu rubryki zawierającej decyzję.
oddala skargę w przedmiocie odmowy wydania zasiłku okresowego.
Kazimierz S. zaskarżył do Naczelnego Sądu Administracyjnego decyzję Wojewody w S. z 10 stycznia 1994 r. nr WZPS.9141/166/0/93/94, utrzymującą w mocy decyzję Kierownika Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w P. z 10 grudnia 1993 r. nr GOPS.9141-115/93 o odmowie przyznania zasiłku okresowego. Z uzasadnień decyzji organów obu instancji wynika, że Kazimierz S. jest bezrobotnym bez prawa do zasiłku. Mieszka z siostrą prowadzącą gospodarstwo rolne. Pomagając jej w gospodarstwie, zapewnia sobie wyżywienie i mieszkanie. Wywiad środowiskowy pozwolił ustalić, że we wspólnym gospodarstwie domowym pozostaje 5 osób: wnioskodawca, jego siostra Maria B. prowadząca wraz z synem Janem gospodarstwo rolne o dochodach miesięcznych w wysokości 2.206.000 zł, jego matka - inwalidka II grupy otrzymująca rentę inwalidzką w wysokości 1.737.960 zł i córka Marii B. - Anna, zatrudniona w zakładzie cukierniczym za wynagrodzeniem 1.763.500 zł. Ze względu na prowadzenie wspólnego gospodarstwa domowego dochody wszystkich osób zsumowano i uzyskano przeciętny dochód na członka rodziny w wysokości od 1.141.500 zł, co oznacza, że jest on niższy od najniższej emerytury, tj. od 1.400.000 zł. Niemniej jednak Kazimierz S. nie spełnia ustawowej przesłanki braku możliwości zatrudnienia. Fakt, że pomaga on siostrze w prowadzeniu gospodarstwa rolnego, oznacza, że może on pracować w gospodarstwie i uzyskiwać środki utrzymania. Ponadto organy administracji nie dysponowały w czasie orzekania odpowiednimi środkami pieniężnymi na pomoc społeczną. Zarówno w skardze, jak i we wcześniejszym odwołaniu, Kazimierz S. podkreślił, że nie udało mu się, mimo podejmowania prac sezonowych, nabyć praw do zasiłku dla bezrobotnych. Wprawdzie w decyzji wyliczono średni dochód w rodzinie na 1.141.500 zł, nie uwzględniono jednak, że matka ma 82 lata i wymaga leków, że siostra kupiła gospodarstwo dopiero w 1988 r. i ledwo skończyła je spłacać, a więc trudno tu mówić o dochodowości. On sam ma swój pokoik, a to oznacza, że musi sam kupić opał, opłacić energię, a także nabywać środki piorące.
W odpowiedzi na skargę wniesiono o jej oddalenie, powtarzając wyjaśnienia z uzasadnienia decyzji.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Skarga nie mogła być uwzględniona, ponieważ organy orzekające w sprawie nie naruszyły prawa w stopniu istotnym dla rozstrzygnięcia, a tylko w takim wypadku Sąd mógłby orzec odmiennie. Nie oznacza to, że Sąd nie dopatrzył się w ogóle uchybień prawnych, nie uznał jednak, że miały one wpływ na wynik sprawy. Za takie uchybienie Sąd uznał brak podpisu zainteresowanego na arkuszu wywiadu środowiskowego. Obowiązek przeprowadzenia takiego wywiadu przewiduje art. 43 ust. 3 ustawy z dnia 29 listopada 1990 r. o pomocy społecznej /Dz.U. 1993 nr 13 poz. 60/, który jednocześnie upoważnia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej do określenia zasad przeprowadzania wywiadu oraz wzoru kwestionariusza. Jednocześnie art. 36 ust. 1 tej ustawy głosi, że do postępowania w sprawie świadczeń pomocy społecznej mają zastosowanie przepisy kodeksu postępowania administracyjnego ze zmianami wynikającymi z ustawy. Porównując oba te przepisy, należy dojść do wniosku, że w zakresie sporządzania wywiadu środowiskowego ustawa ani nie wyłącza, ani nie zmienia przepisów kodeksu postępowania administracyjnego w zakresie postępowania dowodowego, a przecież wywiad środowiskowy jest najważniejszym dowodem w sprawie o przyznanie pomocy społecznej. Z punktu widzenia procesowego jest to szczególna postać protokołu /art. 67 Kpa/, z tego zaś wynikają obowiązki określone w art. 68 par. 2 Kpa.