1. Wydawanie decyzji w pierwszej instancji o wygaśnięciu prawa użytkowania terenu stanowiącego własność Skarbu Państwa w miastach podzielonych na dzielnice należy do kompetencji naczelników dzielnic - zgodnie z art. 8 i art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 14 lipca 1961 r. o gospodarce terenami w miastach i osiedlach /t.j. Dz.U. 1969 nr 22 poz. 159 ze zm./ w związku z art. 37 ust. 3 in fine ustawy z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych /Dz.U. nr 16 poz. 91/. Wobec tego należy stwierdzić nieważność decyzji wydanej w I instancji przez organ wyższego stopnia, ze względu na wadę określoną w art. 156 par. 1 pkt 1 Kpa.
2. Z tych samych powodów należy stwierdzić nieważność decyzji organu II instancji, który - rozpoznając odwołanie od decyzji organu niewłaściwego w sprawie - nie ustosunkował się do tej niewłaściwości i rozstrzygnął sprawę co do jej istoty.
Naczelny Sąd Administracyjny ze względów formalnych uznał zasadność skargi Wrocławskiego Przedsiębiorstwa Konstrukcji Stalowych, Urządzeń Chłodniczych i Przemysłowych "Mostostal" na decyzję Ministra Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska z dnia 29 maja 1981 r. w przedmiocie uznania za wygasłe prawa użytkowania terenu państwowego i na podstawie art. 207 par. 1 i 3 Kpa stwierdził nieważność zaskarżonej decyzji oraz stosownej decyzji Wojewody Wrocławskiego z dnia 30 marca 1981 r., a także, zgodnie z art. 208 Kpa, zasądził od Ministra Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska kwotę złotych sześćset tytułem zwrotu kosztów postępowania na rzecz skarżącego Przedsiębiorstwa.
Wrocławskie Przedsiębiorstwo Konstrukcji Stalowych, Urządzeń Chłodniczych i Przemysłowych "Mostostal", pismem z dnia 21 listopada 1980 r., nr DS/17860/80, powiadomiło Naczelnika Dzielnicy Wrocław-Stare Miasto, że opuści w pierwszym kwartale 1981 r. nieruchomość zabudowaną przy ul. O. nr 72/78 we Wrocławiu, będącą w jego użytkowaniu. Naczelnik Dzielnicy uznał się niewłaściwym w tej sprawie i - powołując się na przepis art. 65 Kpa - przekazał wspomniane pismo Wojewódzkiemu Zarządowi Gospodarki Terenami we Wrocławiu.
Decyzją z dnia 30 marca 1981 r., nr WZGT/TN/PT/1105/81, wydaną z upoważnienia Wojewody Wrocławskiego, uznano za wygasłe prawo użytkowania terenu, o którym mowa, i określono, że protokolarne jego przejęcie nastąpi w terminie do dnia 31 maja 1981 r.
Od decyzji tej Wrocławskie Przedsiębiorstwo Konstrukcji Stalowych, Urządzeń Chłodniczych i Przemysłowych "Mostostal" odwołało się do Ministra Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska, wnosząc o zawieszenie postępowania w tej sprawie do czasu zakończenia toczącego się równolegle postępowania administracyjnego dotyczącego zadysponowania lokalami użytkowymi w budynkach położonych na omawianej nieruchomości.
Odwołanie nie zostało uwzględnione i decyzją z dnia 29 maja 1981 r., nr UAN-4/087-K-381/81, wydaną z upoważnienia Ministra Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska, utrzymano decyzję Wojewody Wrocławskiego w mocy.
Decyzja ta zaskarżona została do Naczelnego Sądu Administracyjnego przez Wrocławskie Przedsiębiorstwo Konstrukcji Stalowych, Urządzeń Chłodniczych i Przemysłowych "Mostostal". W skardze podniesiono zarzuty dotyczące naruszenia art. 97 par. 1 pkt 4 Kpa przez to, że nie zawieszono postępowania do czasu rozpoznania sprawy zadysponowania lokalami użytkowymi w budynkach położonych na omawianej nieruchomości oraz naruszenia par. 15 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 31 maja 1962 r. w sprawie przekazywania terenów w miastach i osiedlach /Dz.U. 1969 nr 3 poz. 19/, gdyż przed wydaniem decyzji o wygaśnięciu prawa użytkowania nie zasięgnięto opinii jednostki nadrzędnej nad dotychczasowym użytkownikiem nieruchomości.
W odpowiedzi na skargę udzielonej Wicedyrektora Departamentu w Ministerstwie Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska, a nie przez organ, którego decyzja została zaskarżona, jak wymaga tego przepis art. 200 par. 3 Kpa, ograniczono się jedynie do stwierdzenia braku "podstaw do zastosowania przepisów art. 138 par. 1 pkt 2 Kpa."
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Stosownie do art. 206 Kpa Sąd Administracyjny nie jest związany granicami skargi. Przede wszystkim należało zatem rozważyć właściwość organów do wydawania decyzji w pierwszej instancji o wygaśnięciu prawa użytkowania omawianej nieruchomości. W sprawie będącej przedmiotem skargi decyzja w pierwszej instancji podjęta została z upoważnienia Wojewody Wrocławskiego, a Minister Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska rozpatrzył sprawę jako organ odwoławczy, podczas gdy według art. 57 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 15 stycznia 1958 r. o radach narodowych /Dz.U. 1975 nr 26 poz. 139 ze zm./ decyzje w indywidualnych sprawach z zakresu administracji państwowej wydaje w pierwszej instancji w miastach podzielonych na dzielnice - naczelnik dzielnicy, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej. Rozpoznawana sprawa jest niewątpliwie sprawą indywidualną z zakresu administracji państwowej, a miasto Wrocław jest podzielone na dzielnice, a zatem właściwość do jej załatwienia w pierwszej instancji przez naczelnika dzielnicy mógłby wyłączyć tylko przepis szczególny. Należało wobec tego rozważyć, czy przepisem takim jest powołany w decyzji Wojewody Wrocławskiego art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 14 lipca 1961 r. o gospodarce terenami w miastach i osiedlach /Dz.U. 1969 nr 22 poz. 159 ze zm./. Treść tego przepisu należy jednak rozpatrywać w powiązaniu z art. 37 ust. 3 in fine ustawy z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych /Dz.U. nr 16 poz. 91/. Przepis ten stanowi, że dzielnicowe organy administracji państwowej w miastach podzielonych na dzielnice przejmują, oprócz kompetencji dotychczas im przysługujących, także kompetencje miejskich organów administracji w sprawach indywidualnych z zakresu administracji państwowej, należących dotychczas do tych organów jako organów pierwszej instancji. Z mocy tego przepisu uprawnienia zastrzeżone dla organów miast stopnia wojewódzkiego w art. 8 i 9 ustawy o gospodarce terenami w miastach i osiedlach przeszły zatem do właściwości naczelników z dniem 1 czerwca 1975 r., tj. z dniem wejścia w życie ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych. Na tak określoną właściwość naczelników dzielnic w sprawach indywidualnych z zakresu administracji państwowej pozostaje bez wpływu art. 16 ustawy o radach narodowych, dający miejskim radom narodowym miast stopnia wojewódzkiego dużą swobodę w przekazywaniu części swoich uprawnień dzielnicowym radom narodowym. Dodatkowo należy także wskazać, że przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia zadań i uprawnień należących do powiatowych rad narodowych i naczelników powiatów, które przejmują wojewódzkie rady narodowe i wojewodowie /Dz.U. nr 17 poz. 94/, nie przewidują przekazania wojewodom jakichkolwiek uprawnień wynikających z przepisów ustawy o gospodarce terenami w miastach i osiedlach. Reasumując należy uznać, że podejmowanie w pierwszej instancji decyzji o wygaśnięciu prawa użytkowania terenu stanowiącego własność Skarbu Państwa w miastach podzielonych na dzielnice należy do kompetencji naczelników dzielnic. Tak określona właściwość jest dla organów administracji państwowej nienaruszalna, gdyż wynika z przepisów prawa, a zatem nie może być przejęta przez inny organ chociażby był on organem wyższego stopnia. Odnosząc zatem ten stan prawny do sprawy będącej przedmiotem skargi, należało dojść do wniosku, że decyzja Wojewody Wrocławskiego z dnia 30 marca 1981 r. została wydana z naruszeniem przepisów o właściwości rzeczowej /funkcjonalnej/. Organem właściwym do wydania decyzji w pierwszej instancji w sprawie nie mającej przedmiotowo znaczenia ogólnomiejskiego był bowiem Naczelnik Dzielnicy Wrocław-Stare Miasto. Również decyzja wydana z upoważnienia Ministra Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony środowiska, w której rozstrzygnięto sprawę co do jej istoty z pominięciem przepisów o właściwości rzeczowej, jest wadliwa.
Naruszenie zaś przepisów o właściwości w decyzjach, o których wyżej mowa, wypełnia dyspozycję art. 156 par. 1 pkt 1 Kpa, a zatem stosownie do art. 207 par. 1 i 3 Kpa należało stwierdzić ich nieważność. W tej sytuacji zbędne stało się rozważanie zarzutów skargi dotyczących prawidłowości toku postępowania administracyjnego.
O kosztach postępowania orzeczono zgodnie z art. 208 Kpa.