Tezy

Uwłaszczenie banku na podstawie przepisów ustawy z dnia 29 września 1990 r. o zmianie ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości /Dz.U. nr 79 poz. 464 ze zm./ nie narusza praw osób zainteresowanych nabyciem lokali mieszkalnych w budynku położonym na terenie nieruchomości, którą bank został uwłaszczony.

Sentencja

oddala skargę.

Uzasadnienie

Minister Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa decyzją z dnia 27 września 1996 r. utrzymał w mocy decyzję Wojewody P. z dnia 2 lipca 1996 r. odmawiającą wznowienia postępowania w sprawie uwłaszczenia Banku D. w L. nieruchomością położoną w P., oznaczoną jako działka nr 264/3 o pow. 2638 m2.

W uzasadnieniu decyzji Minister podniósł, że Wojewoda P. działając na podstawie art. 2 ust. 3 ustawy z dnia 29 września 1990 r. /Dz.U. nr 79 poz. 464 ze zm./ decyzją z dnia 18 lipca 1991 r. stwierdził nabycie z mocy prawa przez Bank D. w L. prawa użytkowania wieczystego gruntu Skarbu Państwa położonego w P., oznaczonego jako działka nr 264/3 o pow. 2.638 m2 oraz nieodpłatne nabycie własności budynku położonego na tym gruncie. Decyzja ta stała się ostateczna. Pismem z dnia 31 maja 1996 r. Genowefa Ł., Alicja K., Anna Z., Bolesław S., Maria P. i Zbigniew P. wnieśli o wznowienie postępowania wskazując, że zostali w nim pominięci jako najemcy mieszkań. Wojewoda Przemyski decyzją z dnia 2 lipca 1996 r. odmówił wznowienia postępowania uwłaszczeniowego motywując to tym, że wnioskodawcy wznowienia nie byli stronami w tym postępowaniu. Od decyzji tej odwołanie wnieśli wnioskodawcy wznowienia. Minister nie uwzględnił odwołania.

Zgodnie z art. 2 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 29 września 1990 r. ustawodawca uwłaszczył z dniem 5 grudnia 1990 r. państwowe osoby prawne inne niż Skarb Państwa, jeżeli posiadały grunt w zarządzie. Uwłaszczenie to polegało na przekształceniu prawa zarządu w prawo użytkowania wieczystego gruntu i prawo własności budowli. Decyzję potwierdzającą ten fakt wydaje wojewoda w odniesieniu do nieruchomości stanowiących własność Skarbu państwa. Decyzja wojewody ma charakter deklaratoryjny i dotyczy stanu prawnego istniejącego w dniu 5 grudnia 1990 r. Z akt wynika, że wyżej wymieniona działka stanowiła własność Skarbu Państwa - Bank D. Oddział w P. Istniały więc wszelkie przesłanki do potwierdzenia uwłaszczenia. Uwłaszczenie to nie narusza przy tym prawa najmu lokali. Zainteresowani wywodzą swe prawa z posiadanego najmu, zamierzając nabyć lokale mieszkalne. Nie posiadali więc praw rzeczowych do tej nieruchomości, a zamiar nabycia mieszkań oznacza interes faktyczny, nie objęty dyspozycją art. 28 Kpa, określającego pojęcie strony postępowania.

Na decyzję Ministra Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa skargę do Naczelnego Sądu Administracyjnego wnieśli Genowefa Ł., Alicja K., Anna Z., Bolesław S., Maria P., Zbigniew P. Skarżący wskazali w skardze okoliczności, które nie pozostają w związku z przedmiotem sprawy, którym jest odmowa wszczęcia z ich wniosku postępowania uwłaszczeniowego.

W odpowiedzi na skargę Minister Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa podtrzymał stanowisko wyrażone w zaskarżonej decyzji i wnosił o oddalenie skargi.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Stosownie do postanowień art. 147 Kpa, wznowienie postępowania następuje z urzędu lub na żądanie strony, przy czym wznowienie postępowania z przyczyny określonej w art. 145 par. 1 pkt 4 Kpa /"strona bez własnej winy nie brała udziału w postępowaniu"/ - następuje tylko na żądanie strony. Skarżący wystąpili 31 maja 1996 r. do Wojewody P. o wznowienie postępowania zakończonego jego decyzją z dnia 18 lipca 1991 r. uwłaszczającą Bank D. w L. działką nr 264/3. Żądanie wnioskodawców odpowiadało więc przesłance wznowieniowej określonej w art. 145 par. 1 pkt 4 Kpa. Pojęcie strony określone zostało w art. 28 Kpa. Genowefa Ł., Alicja K., Anna Z., Bolesław S., Maria P. i Zbigniew P. mogliby się domagać wznowienia postępowania zakończonego decyzją Wojewody P. z dnia 18 lipca 1991 r., stwierdzającą nabycie z mocy prawa z dniem 5 grudnia 1990 r. przez Bank D. w L. prawa użytkowania wieczystego gruntu Skarbu Państwa położonego w P. oznaczonego jako działka nr 264/3 oraz nieodpłatne nabycie własności budynku położonego na tym gruncie, gdyby wykazali, że decyzja ta dotyczyła ich interesu prawnego. Decyzja uwłaszczeniowa Wojewody P., o której mowa, została oparta, jeśli idzie o prawo materialne na przepisach art. 2 ust. 1-3 ustawy z dnia 29 września 1990 r. o zmianie ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości /Dz.U. nr 79 poz. 464 ze zm./. Art. 2 ust. 1 stanowi, że "grunty stanowiące własność Skarbu Państwa lub własność gminy z wyłączeniem gruntów Państwowego Funduszu Ziemi będąc w dniu 5 grudnia 1990 r. w zarządzie państwowych osób prawnych innych niż Skarb Państwa, stają się z tym dniem z mocy prawa przedmiotem użytkowania wieczystego". Nie narusza to praw osób trzecich. Konsekwencją przekształcenia z mocy ustawy prawa zarządu w użytkowanie wieczyste było jednoczesne nabycie przez dotychczasowego zarządcę własności budynków i urządzeń znajdujących się na gruncie na warunkach określonych w ust. 2 art. 2. Nabycie prawa użytkowania wieczystego i własności budynków oraz urządzeń znajdujących się na gruncie stwierdzane jest decyzją wojewody w odniesieniu do nieruchomości stanowiących własność Skarbu Państwa lub decyzją zarządu gminy w odniesieniu do nieruchomości stanowiących własność gminy /art. 2 ust. 3/. Są to więc decyzje deklaratoryjne potwierdzające jedynie stan, jaki zaistniał z mocy prawa. Analiza przytoczonych przepisów wskazuje, że uprawnienia strony w postępowaniu uwłaszczeniowym przysługują państwowej osobie prawnej legitymującej się prawem zarządu do gruntu /będącego własnością Skarbu Państwa lub gmin/ w dniu, z którym ustawa wiąże powstanie skutku prawnego w postaci przekształcenia zarządu w użytkowanie wieczyste i nabycie własności obiektów budowlanych znajdujących się na gruncie. Stroną tego postępowania może być także podmiot /osoba fizyczna lub prawna/, który podważa prawo własności Skarbu Państwa lub gminy do gruntu objętego zarządem przysługującym państwowej osobie prawnej. Skarżący nie wykazali swych praw strony w postępowaniu uwłaszczeniowym. Nie kwestionują też własności Skarbu Państwa do przedmiotowej nieruchomości. Są oni najemcami lokali mieszkalnych znajdujących się w budynku położonym na nieruchomości w P., zainteresowanymi ich nabyciem. Ich interes ma więc charakter faktyczny, a nie prawny, jak tego od strony wymaga art. 28 Kpa. W świetle materiału dowodowego sprawy nie budzi wątpliwości, że w postępowaniu uwłaszczeniowym zakończonym powyższą decyzją Wojewody P. tylko Bank D. w L., będący w dniu 5 grudnia 1990 r. prawnym zarządcą działki nr 264/3 zabudowanej budynkiem biurowo-mieszkalnym mógł być stroną. Skoro skarżącym nie przysługiwały prawa strony w postępowaniu uwłaszczeniowym zakończonym decyzją Wojewody P. z dnia 18 lipca 1991 r., to wniosek ich o wznowienie tego postępowania mógł być załatwiony przez organ administracyjny tylko odmownie, poprzez wydanie w oparciu o art. 149 par. 3 Kpa decyzji odmawiającej wznowienia postępowania. Prowadzi to do wniosku, że zaskarżona decyzja oraz utrzymana nią w mocy decyzja organu I instancji są zgodne z prawem. Z tego względu na zasadzie art. 27 ust. 1 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym skargę należało oddalić.

Strona 1/1