Sprawa ze skargi na uchwałę Rady Miasta C. w przedmiocie ustalenia dodatkowej opłaty za pobyt dziecka w przedszkolu i żłobku w wysokości 20
Tezy

1. Uprawnienie organów gminy do wydawania przepisów gminnych w zakresie zasad i trybu korzystania z gminnych obiektów użyteczności publicznej nie oznacza prawa do uchwalania podatków i opłat innych niż przewidziane w odrębnych ustawach.

Dochodami gminy, zgodnie z art. 54 ust. 1 pkt 1 ustawy o samorządzie terytorialnym mogą być tylko podatki i opłaty określone w odrębnych ustawach.

2. Jeżeli opłaty za korzystanie z przedszkola traktować jak wynagrodzenie za usługę, to nie mogą one - jako ceny umowne - być ustalane przez organ gminy w drodze uchwał, lecz w drodze umowy pomiędzy stronami.

Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny po rozpoznaniu w dniu 2 marca 1992 r. sprawy ze skargi Krystyny M. na uchwałę Rady Miasta C. z dnia 9 sierpnia 1991 r. Nr 44/VII/91 w przedmiocie ustalenia dodatkowej opłaty za pobyt dziecka w przedszkolu i żłobku w wysokości 200.000 zł miesięcznie - stwierdził nieważność uchwały Rady Miasta C. z dnia 9 sierpnia 1991 r. Nr 44/VII/91 w części objętej par. 2 - ustalającej dodatkową opłatę za pobyt dziecka w przedszkolu i żłobku w wysokości 200.000 zł miesięcznie; (...).

Uzasadnienie strona 1/3

Uchwałą Nr 44/VII/91 z dnia 9 sierpnia 1991 r. Rada Miasta C. na podstawie art. 7 ust. 1 pkt 8 i art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy z dnia 8 marca 1990 r., o samorządzie terytorialnym /Dz.U. nr 16 poz. 95 ze zm./ oraz art. 1 pkt 5 ustawy z dnia 17 maja 1990 r. o podziale zadań i kompetencji określonych w ustawach szczególnych pomiędzy organy gminy o organy administracji rządowej /Dz.U. nr 34 poz. 198 ze zm./ ustaliła zasady odpłatności rodziców /opiekunów/ za pobyt dzieci w przedszkolu i żłobku pokrywające w całości koszty wyżywienia dziecka w przedszkolu i żłobku oraz dodatkową opłatę za pobyt dziecka w przedszkolu i żłobku w wysokości 200.000 zł miesięcznie, według zasad przytoczonych w tej uchwale.

Po sprecyzowaniu stanowiska na rozprawie sądowej w dniu 2 marca 1992 r. skargę na podstawie art. 101 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. samorządzie terytorialnym /Dz.U. nr 16 poz. 95/ na powyższą uchwałę w części dotyczącej opłat za pobyt dziecka w przedszkolu i żłobku w wysokości 200.000 zł miesięcznie złożyła do Naczelnego Sądu Administracyjnego Krystyna M., wnosząc o jej uchylenie w tej części. W uzasadnieniu skargi podniesiono, że zgodnie z treścią powyższej uchwały składa się ona z dwóch elementów. Jeden to ekonomicznie skalkulowana stawka żywieniowa, co zdaniem skarżącej jest zrozumiałe i uzasadnione, oraz drugi, zawarty w par. 2 cyt. uchwały, dotyczący stałej opłaty w kwocie 200.000 zł miesięcznie, która nasuwa szereg zastrzeżeń i wątpliwości. Opłata ustalona w par. 2 uchwały nosi znamiona swoistego podatku, nie podlegającego zwrotowi nawet wówczas, gdy dziecko jest nieobecne w przedszkolu. Rada Miasta C. ustalając opłatę stałą, przekroczyła swoje kompetencje i uczyniła to w drodze swobodnej regulacji.

W odpowiedzi na skargę Wiceprezydent Miasta C. wniósł o jej oddalenie, podnosząc, że stosownie do art. 1 pkt 5 ustawy z dnia 17 maja 1990 r. o podziale zadań i kompetencji określonych w ustawach szczególnych pomiędzy organy gminy a organy administracji rządowej /Dz.U. nr 34 poz. 198/ zapewnienie środków finansowych na utrzymanie przedszkoli należy do gminy i jest to jej zadanie własne. Na podstawie art. 7 ust. 1 pkt 8 i art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy o samorządzie terytorialnym gmina ma prawo ustalić zasady odpłatności za pobyt dzieci w przedszkolach w drodze stosownej uchwały Rady Miasta. Uchwała w tej sprawie przyjmuje formę prawa miejscowego wydanego przez Radę na podstawie upoważnienia ustawowego zawartego w art. 40 ust. 2 pkt 4 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie terytorialnym /Dz.U. nr 16 poz. 95/.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

W sytuacji gdy chodzi o obciążenia finansowe mieszkańców, uprawnienie rad gminy do ich nakładania nie może być domniemywane, lecz musi znajdować wprost podstawę w obowiązujących przepisach, jak tego wymaga art. 18 ust. 2 pkt 8 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie terytorialnym /Dz.U. nr 16 poz. 95/, ustanawiającym zasadę, iż rada gminy uchwala podatki i opłaty tylko w granicach określonych w odrębnych ustawach, jeżeli ustawy szczególne upoważniają radę do działania.

Strona 1/3