Z art. 36 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 10 kwietnia 1974 r. - Prawo lokalowe /Dz.U. nr 14 poz. 84/ wynika, że podwyższony czynsz najmu z tytułu nadwyżki powierzchni mieszkalnej, obejmującej co najmniej 1 pokój, może być wymierzony najemcy lokalu jedynie wówczas, gdy nie wyraził on zgody na przeniesienie się do samodzielnego lokalu zamiennego, zaproponowanego mu przez organ administracji państwowej.
Naczelny Sąd Administracyjny uznał zasadność skargi Anieli L. na decyzję Wojewody Siedleckiego z dnia 31 lipca 1982 r. w przedmiocie ustalenia podwyższonego czynszu najmu i na podstawie art. 207 par. 1 i 2 pkt 1 Kpa uchylił zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Prezydenta Miasta S. z dnia 2 czerwca 1982 r.
Decyzją z dnia 2 czerwca 1982 r. nr GT.8130p/10/82 Prezydent Miasta S. ustalił czynsz najmu lokalu nr 14 w domu nr 3 przy ul. W. w S. oraz odmówił przyznania najemcy tego lokalu - Anieli L. - pomocy finansowej na częściowe pokrycie podwyższonego czynszu najmu z tytułu nadwyżki powierzchni mieszkalnej.
Od decyzji tej Aniela L. wniosła odwołanie do Wojewody Siedleckiego, zarzucając, że jest ona sprzeczna z zasadami współżycia społecznego w PRL, a jako taka nie może wywoływać skutków prawnych. zajmowany lokal otrzymała wraz z mężem jako lokal zamienny za lokal składający się z bardzo dużego pokoju, dużej kuchni, łazienki i przedpokoju.
Wojewoda Siedlecki po rozpatrzeniu odwołania, decyzją z dnia 31 lipca 1982 r. nr GT.IB.8176/2/82 utrzymał w mocy decyzję Prezydenta Miasta S. W uzasadnieniu decyzji podał, że wysokość czynszu najmu za lokal nr 14 w domu nr 3 przy ul. W. została ustalona prawidłowo na podstawie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 10 czerwca 1980 r., zmieniającego rozporządzenie w sprawie czynszów najmu na lokale mieszkalne /Dz.U. nr 15 poz. 51/. Odmowa natomiast przyznania pomocy finansowej na częściowe pokrycie czynszu z tytułu nadwyżki powierzchni mieszkalnej podyktowana była przepisami zawartymi w zarządzeniu Ministra Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska z dnia 10 lipca 1980 r. w sprawie zasad i trybu udzielania pomocy finansowej na częściowe pokrycie czynszu za pokoje stanowiące nadwyżkę powierzchni mieszkalnej /M.P. nr 17 poz. 83/. Zgodnie z par. 1 ust. 1 tego zarządzenia pomoc finansowa może być udzielona w przypadku posiadania tylko 1 pokoju, stanowiącego nadwyżkę powierzchni mieszkalnej. W wypadku Anieli L. 2 pokoje stanowią nadwyżkę powierzchni mieszkalnej, a zatem pomoc finansowa nie może być jej przyznana. Fakt, że jeden z pokoi położony jest w amfiladzie, jak też okoliczność, że to organ administracji państwowej przydzielił ten lokal jako lokal zamienny, nie ma wpływu na rozstrzygnięcie sprawy.
Tę ostatnią decyzję Aniela L. zaskarżyła do Naczelnego Sądu Administracyjnego, wnosząc o jej uchylenie i przytaczając w zasadzie te same motywy, które zawarła w odwołaniu.
W odpowiedzi na skargę organ administracji państwowej wniósł o jej oddalenie, gdyż - jak podał - zaskarżona decyzja wydana została zgodnie z przepisami prawa.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Artykuł 36 ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 1974 r. - prawo lokalowe /Dz.U. nr 144 poz. 84/ stanowi, że w razie zajmowania przez najemcę lokalu mieszkalnego o powierzchni większej niż mu przysługuje, i gdy nadwyżka obejmuje co najmniej 1 pokój, terenowy organ administracji państwowej powinien zaproponować najemcy samodzielny lokal zamienny. Jeżeli najemca nie wyrazi zgody na przeniesienie się do lokalu zamiennego, a prawo - zgodnie z art. 36 ust. 2 prawa lokalowego - do dalszego zajmowania lokalu, z tym że za nadwyżkę powierzchni jest obowiązany opłacać podwyższony czynsz. Z przytoczonego wyżej przepisu wynika, że podwyższony czynsz najmu z tytułu nadwyżki powierzchni mieszkalnej, obejmującej co najmniej 1 pokój, może być wymierzony najemcy jedynie wówczas, gdy nie wyrazi on zgody na przeniesienie się do zaproponowanego mu przez organ administracji państwowej samodzielnego lokalu zamiennego. Nawet w takim wypadku, kiedy oczywiste jest, że najemca nie przyjmie lokalu zamiennego, organ powinien go zaproponować, ponieważ w myśl prawa dopiero to powoduje możliwość zwiększenia czynszu /zob. A. Jaroszyński, Z. Kuczyńska: Prawo lokalowe z komentarzem, Warszawa 1978, str. 106/.
W rozpatrywanej sprawie organy administracji państwowej nie proponowały Anieli L. samodzielnego lokalu zamiennego, a zatem nie zostały spełnione warunki do wymierzenia jej podwyższonego czynszu najmu. W tej sytuacji jest oczywiste, że zarówno zaskarżona decyzja, jak i utrzymana nią w mocy decyzja organu I instancji, zostały wydane z naruszeniem prawa materialnego i naruszenie to miało wpływ na wynik sprawy.
Stosownie zatem do art. 207 par. 1 i 2 pkt 1 Kpa należało orzec jak w sentencji.