Pozostawienie bez rozpoznania wniosku złożonego w trybie art. 25 ust. 2 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości /Dz.U. 1991 nr 30 poz. 127 ze zm./ i orzekanie w sprawie dodatkowej opłaty rocznej uznać należy za istotne naruszenie prawa materialnego.
Naczelny Sąd Administracyjny uznał zasadność skargi Ryszarda S. na decyzję Kolegium Odwoławczego przy Sejmiku Samorządowym Województwa S-kiego z dnia 9 lipca 1992 r. w przedmiocie dodatkowej opłaty rocznej z tytułu niezabudowania działki w terminie i na podstawie art. 207 par. 1 i 2 pkt 1 Kpa uchylił zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Zarządu Miasta Z.W., a także - zgodnie z art. 208 Kpa - zasądził od Kolegium Odwoławczego przy Sejmiku Samorządowym Województwa S-kiego kwotę złotych pięćdziesiąt tysięcy tytułem zwrotu kosztów postępowania na rzecz skarżącego.
We wniosku z dnia 19 lipca 1988 r. Ryszard S. wystąpił o "sprzedanie" mu działki budowlanej pod budowę domu jednorodzinnego. Decyzją z dnia 7 listopada 1988 r. Kierownik Wydziału Geodezji i Gospodarki Gruntami Urzędu Miasta Z.W. ustalił Ryszarda i Stanisławę małżonków S. kandydatami na użytkowników wieczystych działki nie zabudowanej nr 232 o powierzchni 851 m, położonej w Z.W. przy ul. Ż. nr 78. Przekazanie działki nastąpiło aktem notarialnym z dnia 28 grudnia 1988 r. repert. A. nr 2067/88, sporządzonym w Państwowym Biurze Notarialnym w Z.W. W par. 5 aktu notarialnego znalazło się ustalenie, iż "W razie stwierdzenia, że działka jest użytkowana niezgodnie z jej przeznaczeniem, w szczególności jeżeli nabywcy nie wybudowali na niej domu jednorodzinnego w zakreślonym terminie - Wydział Geodezji i Gospodarki Gruntami rozwiąże tę umowę i zarządzi odebranie terenu". Termin określała wyżej wskazana decyzja w pkt IVa, zobowiązując wnioskodawców do przystąpienia do zabudowy działki w ciągu lat dwóch i zakończenia jej w ciągu lat pięciu, licząc od dnia zawarcia umowy notarialnej.
W dniu 2 maja 1991 r. Ryszard S. odebrał zawiadomienie o wszczęciu postępowania wyjaśniającego w sprawie nierozpoczęcia budowy domu na powyższej działce, wzywające go do wyjaśnienia zwłoki. Następnie decyzją z dnia 31 grudnia 1991 r. nr GTV.II.8222/6/91, wydaną z powołaniem się na art. 45 ust. 1 i art. 85 ust. 2 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości /Dz.U. 1991 nr 30 poz.127/ oraz par. 28 ust. 1-3, par. 29 ust. 1, par. 30 i 31 ust. 1 i 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 16 lipca 1991 r. "w sprawie zasad i trybu ustalania opłat za niezabudowanie bądź niezagospodarowanie gruntów w terminie" /Dz.U. nr 72 poz. 311/, wymierzono małżonkom S. dodatkową opłatę roczną w wysokości 2 553 000 zł, to jest równowartość 6 procent ówczesnej ceny gruntu "z tytułu niezabudowania gruntu w określonym terminie".
W związku z tą decyzją Ryszard i Stanisława małżonkowie S. skierowali do Kolegium Odwoławczego przy Sejmiku Samorządowym Województwa S-kiego pismo, w którym nie tyle odwołują się od decyzji, ile wyjaśniają przyczynę zwłoki w zabudowie sytuacją gospodarczą. W zakończeniu pisma proszą "o przychylne załatwienie prośby".
Pismo zostało potraktowane jako odwołanie, w którego wyniku Kolegium Odwoławcze utrzymało w mocy decyzję organu I instancji własną decyzją ostateczną z dnia 20 lutego 1992 r. nr KO.19/Odw./92. W uzasadnieniu decyzji ostatecznej przypomniano, że za rozpoczęcie budowy uważa się wykonanie fundamentów. Pomimo upływu 3 lat wieczyści użytkownicy nie rozpoczęli budowy, przy czym niedotrzymanie terminu "nie było spowodowane okolicznościami niezależnymi od nabywcy działki". Dlatego "Zarząd Miasta (...) miał prawo ustalenia w drodze decyzji dodatkowej opłaty rocznej".
W wyniku skargi złożonej na tę decyzję do sądu administracyjnego przez małżonków S. Kolegium Odwoławcze "na podstawie art. 155 i art. 200 par. 2 Kpa" uznało skargę za słuszną i uchyliło własną decyzję z dnia 20 lutego 1992 r. wraz z decyzją organu I instancji z dnia 31 grudnia 1991 r. W uzasadnieniu Kolegium Odwoławcze podało, że decyzja o wymierzeniu dodatkowej opłaty z tytułu niezabudowana działki w terminie ma charakter uznaniowy, a zatem "nie może być uzasadniona tylko stwierdzonym faktem niedotrzymania terminu zabudowy, jak i interesem gminy". Powinna być poprzedzona ustaleniem winy użytkownika i ustosunkować się do jego wyjaśnień. Tego warunku nie spełnia decyzja Zarządu Miasta, a ponadto nie rozważono możliwości stworzonych przez art. 25 ust. 2 ustawy będącej prawną podstawą decyzji.