Skarga Kazimierza D. i Krystyny S. na decyzję Ministra Edukacji Narodowej w przedmiocie odmowy wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności orzeczenia Ministra Oświaty o przejściu na własność Państwa nieruchomości i na podstawie art. 207 par. 2 pkt 3 Kpa uchylił zaskarżoną decyzję, a także
Tezy

Organ administracji nie może odmówić wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji /art. 157 par. 3 Kpa/, uzasadniając odmowę brakiem podstaw prawnych do stwierdzenia nieważności. O tym, czy zachodzą podstawy do stwierdzenia nieważności decyzji, przewidziane w art. 156 par. 1 Kpa, organ może zadecydować dopiero po przeprowadzeniu stosownego postępowania.

Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny uznał zasadność skargi Kazimierza D. i Krystyny S. na decyzję Ministra Edukacji Narodowej z dnia 2 marca 1993 r. w przedmiocie odmowy wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności orzeczenia Ministra Oświaty o przejściu na własność Państwa nieruchomości i na podstawie art. 207 par. 2 pkt 3 Kpa uchylił zaskarżoną decyzję, a także - zgodnie z art. 208 Kpa - zasądził od Ministra Edukacji Narodowej na rzecz Kazimierza D. pięć milionów złotych oraz na rzecz Krystyny S. czterysta tysięcy złotych tytułem zwrotu kosztów sądowych.

Inne orzeczenia o symbolu:
610 Sprawy komunalizacji mienia
Inne orzeczenia sądu:
NSA w Warszawie (przed reformą)
Uzasadnienie strona 1/3

Minister Edukacji Narodowej decyzją z dnia 2 marca 1993 r. nr DP-0540/0550-124/90/IW odmówił wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności orzeczenia Ministra Oświaty z dnia 30 marca 1960 r. o przejściu z dniem 8 marca 1958 r. na własność Państwa nieruchomości położonej w K. przy ul. K. nr 66, o co wnosili Kazimierz D. i Krystyna S. W uzasadnieniu decyzji Ministra podano, że orzeczenie z dnia 30 marca 1960 r. zostało wydane na podstawie art. 2, art. 9 ust. 2, art. 16 ust. 1 pkt 1 oraz art. 17 pkt 2 lit. "b" ustawy z dnia 25 lutego 1958 r. o uregulowaniu stanu prawnego mienia pozostającego pod zarządem państwowym /Dz.U. nr 11 poz. 37/. Wnioskodawcy żądają stwierdzenia nieważności tego orzeczenia na podstawie art. 156 par. 1 pkt 2 i 7 Kpa, zarzucając, iż brak było podstawy prawnej do jego wydania. Zdaniem Ministra, nie jest trafne twierdzenie wnioskodawców, że przepisy cytowanej ustawy nie miały zastosowania do spornej nieruchomości, gdyż wprawdzie była ona przed dniem 31 grudnia 1954 r. użytkowana przez Szkołę Zawodową nr 1 dla Głuchych w K., jednakże w stosunku do tej nieruchomości nie ustanowiono przymusowego zarządu państwowego. Artykuł 17 powołanej wyżej ustawy dotyczy przedsiębiorstw, jak również innego mienia, którym władanie osoby uprawnione utraciły do dnia 31 grudnia 1954 r. i które pozostawało w faktycznym władaniu państwowych jednostek organizacyjnych, chyba że to władanie opierało się na tytule prawnym wynikającym z przepisów szczególnych innych niż wymienione w art. 1 lub 17 pkt 1 ustawy. Warunek ten został spełniony, ponieważ sporna nieruchomość przed dniem 31 grudnia 1954 r. pozostawała w faktycznym władaniu Szkoły Zawodowej nr 1 dla Głuchych. Brak zatem jest podstaw do uwzględnienia wniosku opartego na przesłankach wymienionych w art. 156 par. 1 pkt 2 Kpa. Natomiast jeśli chodzi o przesłankę zawartą w art. 156 par. 1 pkt 7 Kpa, to art. 156 par. 2 Kpa nie zezwala na jej uwzględnienie.

Skargi do Naczelnego Sądu Administracyjnego na powyższą decyzję wnieśli Kazimierz D. i Krystyna S. Kazimierz D. - po ostatecznym sprecyzowaniu wniosku skargi na rozprawie sądowej w dniu 20 grudnia 1994 r. - wnosił o uchylenie zaskarżonej decyzji, zarzucając jej naruszenie prawa materialnego, to jest art. 2, art. 16 ust. 1 pkt 1 oraz art. 17 pkt 2 lit. "b" cytowanej wyżej ustawy, jak również naruszenie przepisów postępowania administracyjnego, a w szczególności art. 7, art. 10 par. 1, art. 89, art. 77 par. 1 i art. 81 Kpa, przez uniemożliwienie mu wzięcia czynnego udziału w postępowaniu i wypowiedzenia się na temat materiału dowodowego, nieprzeprowadzenie rozprawy oraz bardzo powierzchowne rozpoznanie sprawy, co godzi w słuszny interes stron. W skardze wywodzi się, że w orzeczeniu byłego Ministra Oświaty, objętym wnioskiem o stwierdzenie nieważności, błędnie zastosowano cytowane wyżej przepisy prawa materialnego. Przepis art. 2 dotyczy wyłącznie przedsiębiorstw pozostających pod zarządem państwowych ustanowionym na mocy dekretu z dnia 16 grudnia 1918 r. Kamienica stanowiąca własność skarżącego warunkom tym nie odpowiadała. Wskazany w art. 16 ust. 1 pkt 1 "właściwy minister" odnosi się do ministra, w którego gestii jest przedsiębiorstwo pozostające pod zarządem państwowym. Minister oświaty zatem nie był władny wydać orzeczenie z dnia 30 marca 1969 r. Z kolei art. 17 pkt 2 lit. "h" przewidywał wprawdzie możliwość przejęcia na rzecz Państwa każdego innego mienia, którym władanie właściciele utracili przed dniem 31 grudnia 1954 r., jednakże tylko w sytuacji, gdy pozostawało ono we władaniu państwowych jednostek organizacyjnych na podstawie art. 1 lub art. 17 pkt 1 cytowanej ustawy z dnia 25 lutego 1958 r. Kamienica skarżącego była w istocie od 1952 r. w faktycznym użytkowaniu Szkoły Zawodowej dla Głuchych, władanie to jednak było oparte na zupełnie innej podstawie niż wymieniona w tej ustawie. W budynku tym mieścił się od końca XIX w. Zakład św. Józefa dla osieroconych chłopców, należący do Fundacji P. M.. Natomiast sam budynek stanowił własność prywatną skarżącego. Likwidacja tego zakładu nastąpiła na podstawie dekretu z dnia 24 kwietnia 1952 r. o zniesieniu fundacji /Dz.U. nr 25 poz. 172/. Zgodnie z tym dekretem majątek Fundacji P. M. przeszedł na własność Państwa. Nie dotyczy to jednak budynku, który nie był własnością fundacji, lecz był przez fundację wynajmowany. W dniu wejścia w życie powołanej ustawy z dnia 25 lutego 1958 r., to jest w dniu 8 marca 1958 r., budynek ten nie podlegał jej przepisom. Skarżący nie wiedział o toczącym się wówczas postępowaniu, nie doręczono mu też orzeczenia, jak również nie otrzymał żadnego odszkodowania przewidzianego w art. 19 ustawy. W tym stanie faktycznym i prawnym orzeczenie byłego Ministra Oświaty zostało wydane z rażącym naruszeniem prawa. Krystyna S. również wnosiła o uchylenie zaskarżonej decyzji, podając, iż nie miała dostępu do akt sprawy, ale przypuszcza, że sporny budynek był w posiadaniu szkoły na podstawie przydziału ówczesnych władz, wobec czego art. 17 ustawy nie mógł mieć zastosowania. Orzeczenie Ministra Oświaty z dnia 30 marca 1960 r. usankcjonowało bezprawne pozbawienie własności ówczesnych właścicieli hipotecznych.

Strona 1/3
Inne orzeczenia o symbolu:
610 Sprawy komunalizacji mienia
Inne orzeczenia sądu:
NSA w Warszawie (przed reformą)