Skarga Przedsiębiorstwa Produkcji, Usług i Handlu "H." w P. na decyzję Prezesa Narodowego Banku Polskiego w przedmiocie odmowy udzielenia indywidualnego zezwolenia dewizowego i na podstawie art. 207 par. 3 Kpa stwierdził nieważność zaskarżonej decyzji, a także
Tezy

1. Postępowanie zwykłe instancyjne w sprawie indywidualnych zezwoleń dewizowych toczy się wyłącznie przed organami Narodowego Banku Polskiego.

2. Zasady udzielania indywidualnych zezwoleń dewizowych /art. 21 ust. 2 ustawy z dnia 15 lutego 1989 r. - Prawo dewizowe - Dz.U. nr 6 poz. 33/ powinny być wydane w formie właściwej dla aktów normatywnych Prezesa Narodowego Banku Polskiego, to jest w formie zarządzenia ogłoszonego w Monitorze Polskim /art. 53 ust. 1 ustawy z dnia 31 stycznia 1989 r. o Narodowym Banku Polskim - Dz.U. nr 4 poz. 22/.

Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny uznał zasadność skargi Przedsiębiorstwa Produkcji, Usług i Handlu "H." w P. na decyzję Prezesa Narodowego Banku Polskiego z dnia 28 września 1989 r. w przedmiocie odmowy udzielenia indywidualnego zezwolenia dewizowego i na podstawie art. 207 par. 3 Kpa stwierdził nieważność zaskarżonej decyzji, a także - zgodnie z art. 208 Kpa - zasądził od Prezesa Narodowego Banku Polskiego kwotę złotych sześć tysięcy tytułem zwrotu kosztów postępowania na rzecz skarżącego.

Uzasadnienie strona 1/3

Właścicielka Przedsiębiorstwa Produkcji, Usług i Handlu "H." Sp. z o.o. w P. wystąpiła do Departamentu Dewizowego Narodowego Banku Polskiego o zezwolenie na sprzedaż towarów w kraju za waluty wymienialne. Decyzją z dnia 28 września 1989 r. nr D3-7651/1-5296a Prezes Narodowego Banku Polskiego odmówił udzielenia takiego zezwolenia, powołując się na art. 21 ust. 2 ustawy z dnia 15 lutego 1989 r. - Prawo dewizowe /Dz.U. nr 6 poz. 33/ i wyjaśniając, że zobowiązania pieniężne na obszarze kraju mogą być wyrażone tylko w walucie polskiej /art. 358 par. 1 Kc oraz art. 1 dekretu z dnia 27 lipca 1949 r. o zaciąganiu nowych i określaniu wysokości nie umorzonych zobowiązań pieniężnych - Dz.U. nr 45 poz. 332/. Wyjątki od tej zasady muszą mieć podstawę w wyraźnym przepisie prawa. W myśl art. 21 ust. 2 prawa dewizowego ustalone zostały zasady udzielania indywidualnych zezwoleń dewizowych, które nie przewidują możliwości załatwienia pozytywnego sprawy objętej wnioskiem.

W skardze do Naczelnego Sądu Administracyjnego na tę decyzję pełnomocnik właścicielki przedsiębiorstwa "H." wniosła o uchylenie zaskarżonej decyzji pod zarzutem naruszenia art. 358 par. 1 Kc, art. 1 dekretu wymienionego w decyzji, art. 21 ust. 2 prawa dewizowego i art. 77 par. 1, art. 107 par. 1 i 3 Kpa. Zdaniem skarżącej, powołane w decyzji przepisy kodeksu cywilnego i dekretu z dnia 27 lipca 1949 r. nie ustalają zasad, lecz są przepisami ogólnymi, które są wyłączane przez przepisy specjalne lub później wydane. Przepisami stanowiącymi lex specialis są normy prawne wynikające z art. 21 ust. 2 prawa dewizowego i art. 23 ust. 2 ustawy z dnia 23 grudnia 1988 r. o działalności gospodarczej z udziałem podmiotów zagranicznych /Dz.U. nr 41 poz. 325/. Prawidłowa wykładnia celowościowa art. 23 ust. 2 ustawy o działalności gospodarczej z udziałem podmiotów zagranicznych powinna prowadzić do wniosku, że podmioty zagraniczne w celu normalnego prowadzenia działalności gospodarczej powinny uzyskać takie zezwolenie. W decyzji wymieniono podmioty, którym mogą być udzielane zezwolenia, nie wynika to jednak z ustawy. Zasady udzielania zezwoleń powinny być wydane na podstawie ustawy, z powołaniem się na te przepisy, i powinny być opublikowane. W sytuacji objętej decyzją podane zasady "nie mogą budzić jakichkolwiek skutków prawnych". Decyzja z naruszeniem art. 107 par. 1 Kpa nie określa osoby wystawcy. Zdaniem skarżącej, sformułowanie "może", użyte w art. 23 ust. 2 ustawy o działalności gospodarczej z udziałem podmiotów zagranicznych, stwarza roszczenie spółki o wydanie zezwolenia dewizowego.

W odpowiedzi na skargę wniesiono o jej oddalenie; stwierdzono, że zasada wyrażona w art. 358 Kc jest bezwzględnie obowiązująca, a odstępstwo od niej "może nastąpić tylko na podstawie wyraźnego upoważnienia ustawy lub zezwolenia dewizowego, wydanego zgodnie z zasadami prawa dewizowego". Zasady ustalone przez Prezesa Narodowego Banku Polskiego na podstawie art. 21 ust. 2 prawa dewizowego, mające na celu właściwą politykę monetarną, "ograniczają możliwość udzielenia wspomnianego zezwolenia do podmiotów gospodarczych, które spełniają warunki określone tymi zasadami, z wyłączeniem podmiotów gospodarczych działających na podstawie ustawy z dnia 23 grudnia 1988 r. o działalności gospodarczej z udziałem podmiotów zagranicznych /Dz.U. nr 41 poz. 325/ oraz ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o zasadach prowadzenia na terytorium PRL działalności gospodarczej w zakresie drobnej wytwórczości przez zagraniczne osoby prawne i fizyczne /tekst jedn. Dz.U. 1989 nr 27 poz. 148/". Omawiane zasady mają moc wiążącą i w ich świetle Narodowy Bank Polski nie mógł uwzględnić wniosku przedsiębiorstwa "H.", działającego na podstawie cytowanej ustawy z dnia 23 grudnia 1988 r. Artykuł 23 ust. 2 tej ustawy przewiduje sprzedaż towarów i usług w obrocie krajowym za waluty wymienialne po uzyskaniu zezwolenia dewizowego, a więc odsyła do prawa dewizowego. "Z kolei brak wskazania stanowiska służbowego osoby podpisującej decyzję nie pozbawia tej decyzji cech ważności".

Strona 1/3