Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Małgorzata Pocztarek Sędziowie sędzia NSA Janina Antosiewicz sędzia del. WSA Marian Wolanin (spr.) Protokolant Marcin Rączka po rozpoznaniu w dniu 26 kwietnia 2010 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Wojewody Śląskiego od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 10 grudnia 2007 r. sygn. akt II SA/Gl 626/07 w sprawie ze skargi H. P. i J. P. na decyzję Wojewody Śląskiego z dnia [...] czerwca 2007 r. nr [...] w przedmiocie umorzenia postępowania w sprawie odszkodowania za nabycie z mocy prawa nieruchomości zajętej pod drogę publiczną oddala skargę kasacyjną
Zaskarżonym wyrokiem z dnia 10 grudnia 2007 r. sygn. akt II SA/Gl 626/07 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach uchylił decyzję Wojewody Śląskiego z dnia [...] czerwca 2007 r. nr [...] i utrzymaną nią w mocy decyzję Prezydenta Miasta Zabrze z dnia [...] stycznia 2007 r. w przedmiocie umorzenia postępowania w sprawie odszkodowania za nabycie z mocy prawa nieruchomości zajętej pod drogę publiczną.
W uzasadnieniu wyroku Sąd przytoczył następujące okoliczności faktyczne i prawne sprawy.
Umową z dnia [...] lipca 2003 r. nieruchomość wpisana do KW [...], stanowiąca podwórze, budynki i drogę, została sprzedana małżonkom H. i J. P., którzy ujawnili swoje prawo w księdze wieczystej w dniu [...] lipca 2003 r. Następnie pismem z dnia [...] lipca 2005 r. zwrócili się do Gminy Zabrze z propozycją sprzedaży na rzecz Gminy działki zajętej pod urządzenie drogi. Decyzją z dnia [...] lipca 2006 r. - działając na podstawie art. 73 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 13 października 1998 r. Przepisy wprowadzające ustawy reformujące administrację publiczną (Dz.U. Nr 133, poz. 872 ze zm.) - Wojewoda Śląski stwierdził nabycie z mocy prawa z dniem 1 stycznia 1999 r. przez Gminę Zabrze własności nieruchomości zajętej pod drogę publiczną, oznaczonej w ewidencji gruntów jako działka nr [...] o pow. 74 m2, ujawnionej w KW [...], stanowiącej na dzień 31 grudnia 1998 r. własność H. K., a na podstawie umowy z dnia [...] lipca 2003 r. wpisanej na rzecz H. i J. P. W związku z tym, decyzją z dnia [...] stycznia 2007 r. Prezydent Miasta Zabrze umorzył postępowanie w sprawie ustalenie i wypłaty odszkodowania za nieruchomość zajętą pod drogę publiczną wskazując, że odszkodowanie za nieruchomości zajęte pod drogi - zgodnie z art. 73 ust. 4 ustawy z dnia 13 października 1998 r. Przepisy wprowadzające ustawy reformujące administrację publiczną - jest ustalane i wypłacane według zasad i trybu określonych w przepisach o odszkodowaniach za wywłaszczone nieruchomości, na wniosek właściciela nieruchomości, złożony od dnia 1 stycznia 2001 r. do dnia 31 grudnia 2005 r. Wniosek złożony przez małżonków P. w 2005 r. nie pochodzi od osób uprawnionych do uzyskania odszkodowania, ponieważ odszkodowanie za utraconą własność przysługuje wyłącznie właścicielowi działki. Skoro Gmina Zabrze stała się właścicielem działki nr [...] z dniem 1 stycznia 1999 r., to wnioskodawcy nie mogli nabyć prawa własności tej działki od osoby już tym prawem nie dysponującej. Rozporządzenie działką dokonane przez H. K. po dniu 31 grudnia 1998 r. było zatem bezskuteczne.
W wyniku rozpatrzenia odwołania, Wojewoda Śląski utrzymał w mocy rozstrzygnięcie organu I instancji stwierdzając, że ustalenie i wypłata odszkodowania za nieruchomości zajęte pod drogi publiczne, które z mocy prawa z dniem 1 stycznia 1999 r. przeszły na własność Skarbu Państwa lub gminy, następuje na rzecz osób, których pozbawiono prawa własności, w oparciu o stan faktyczny i prawny nieruchomości na dzień 31 grudnia 1998 r. Po tym dniu utracili oni bowiem tytuł prawny do nieruchomości. Prawo własności działki zajętej pod drogę w dniu 31 grudnia 1998 r. przysługiwało H. K., dlatego to on, jako osoba, która utraciła prawo własności, ma prawo do odszkodowania, natomiast wnioskodawcy takiego uprawnienia nie posiadają.