Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Marek Stojanowski Sędziowie: Sędzia NSA Marian Wolanin (spr.) Sędzia del. WSA Arkadiusz Blewązka po rozpoznaniu w dniu 12 stycznia 2022 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Rzecznika Praw Obywatelskich od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 30 lipca 2020 r., sygn. akt I SA/Wa 2517/19 w sprawie ze skargi Rzecznika Praw Obywatelskich na postanowienie Prezydenta W. z [...] lipca 2019 r., nr [...] w przedmiocie zwrotu podania uchyla zaskarżony wyrok i zaskarżone postanowienie.
Zaskarżonym wyrokiem z 30 lipca 2020 r., sygn. akt I SA/Wa 2517/19, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił skargę Rzecznika Praw Obywatelskich na postanowienie Prezydenta W. z [...] lipca 2019 r., nr [...], w przedmiocie zwrotu podania.
W uzasadnieniu wyroku wskazano, że Prezydent W. zaskarżonym postanowieniem z [...] lipca 2019 r., nr [...] - działając na podstawie art. 66 § 3 kpa - zwrócił H. Ł. podanie złożone w dniu [...] lipca 2019 r. w sprawie umorzenia lub odstąpienia od żądania zwrotu nienależnie pobranego zasiłku pielęgnacyjnego.
Postanowienie to zostało wydane w następującym stanie sprawy.
Prezydent W., decyzją z [...] października 2008 r., nr [...], przyznał H. Ł. od 1 września 2008 r. bezterminowo świadczenie rodzinne w formie zasiłku pielęgnacyjnego w kwocie [...] zł miesięcznie.
Powyższa decyzja zmieniona została w części dotyczącej wysokości zasiłku pielęgnacyjnego w ten sposób, że ustalono wysokość zasiłku: w okresie od 11 listopada 2018 r. do 31 października 2019 r. na kwotę [...] zł miesięcznie, zaś w okresie od 1 listopada 2019 r. na kwotę [...] zł miesięcznie.
Pismem z [...] kwietnia 2019 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych poinformował Prezydenta W. że H. Ł. ma przyznany od 1 grudnia 2011 r. zasiłek pielęgnacyjny.
W związku z uzyskaną informacją Prezydent W. pismem z [...] kwietnia 2019 r., nr [...], wystąpił do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych [...] Oddział w W. o zwrot łącznej kwoty [...] zł tytułem nienależnie pobranego zasiłku pielęgnacyjnego wypłaconego w okresie od 1 grudnia 2011 r. do 30 kwietnia 2019 r. na rzecz H. Ł. Zaś pismem z [...] czerwca 2019 r. zawiadomił H. Ł. o wszczęciu postępowania z urzędu w sprawie uchylenia decyzji przyznającej jej zasiłek pielęgnacyjny.
W dniu 11 lipca 2019 r. H. Ł. wystąpiła do Prezydenta W. o anulowanie lub umorzenie jej zadłużenia, jakie powstało z pobierania przez nią nieświadomie dodatku pielęgnacyjnego.
Po rozpatrzeniu tego wniosku, Prezydent W. postanowieniem z [...] lipca 2020 r. - działając na podstawie art. 66 § 3 kpa - zwrócił wnioskodawczyni podanie w sprawie umorzenia lub odstąpienia od żądania zwrotu nienależnie pobranego zasiłku pielęgnacyjnego. W uzasadnieniu organ stwierdził, że Naczelnik Wydziału Spraw Społecznych i Świadczeń dla Dzielnicy [...] nie jest właściwy do rozpatrzenia prośby z 11 lipca 2019 r., gdyż właściwy w tej sprawie jest sąd powszechny.
Jednocześnie Prezydent W. decyzją z [...] lipca 2019 r., nr [...], uchylił ww. decyzję własną z [...] października 2008 r. przyznającą zasiłek pielęgnacyjny.
Następnie pismem z 15 października 2019 r. Rzecznik Praw Obywatelskich wniósł do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie skargę na ww. postanowienie Prezydenta W. z [...] lipca 2019 r.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z 30 lipca 2020 r. oddalił powyższą skargę. W uzasadnieniu wyroku stwierdzono, cytując art. 1 i art. 2 § 1 kodeksu postępowania cywilnego, że kognicję sądów administracyjnych w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych ustawodawca ograniczył do spraw określonych w art. 83 ust. 4 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2020 r. poz. 266, ze zm.). Do wymienionych w tym przepisie spraw należą decyzje przyznające świadczenie w drodze wyjątku i decyzje odmawiające przyznania takiego świadczenia, decyzje w sprawach o umorzenie należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne oraz decyzje w sprawie wykreślenia zastawu skarbowego. Tymczasem, H. Ł. wystąpiła o umorzenie lub odstąpienie od żądania zwrotu nienależnie pobranego zasiłku pielęgnacyjnego.