Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Małgorzata Pocztarek, , , po rozpoznaniu w dniu 26 lutego 2009 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Centralnego Związku Spółdzielni "[...]" w likwidacji z siedzibą w W. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 18 września 2008 r., sygn. akt I SA/Wa 645/08 w sprawie ze skargi Gminy Barcin na decyzję Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia [...] lutego 2008 r., nr [...] w przedmiocie stwierdzenia nieważności decyzji komunalizacyjnej postanawia: oddalić skargę kasacyjną
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 18 września 2008 r., sygn. akt I SA/Wa 645/08 po rozpoznaniu skargi Gminy Barcin na decyzję Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia [...] lutego 2008 r., nr [...] w przedmiocie stwierdzenia nieważności decyzji komunalizacyjnej w pkt 1 uchylił zaskarżoną decyzję oraz decyzję Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia [...] listopada 2007 r., nr [...], w pkt 2 stwierdził, że zaskarżona decyzja nie podlega wykonaniu oraz w pkt 3 zasądził od organu na rzecz skarżącej Gminy kwotę 440 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.
Z uzasadnienia wyroku wynika, że Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji, po rozpatrzeniu wniosku Burmistrza Miasta Barcina o ponowne rozpoznanie sprawy, decyzją z dnia [...] lutego 2008 r., nr [...] utrzymał w mocy swoją decyzję z dnia [...]listopada 2007 r., nr [...] o stwierdzeniu nieważności decyzji komunalizacyjnej Wojewody Bydgoskiego z dnia [...] lipca 1992 r., Nr [...], w części dotyczącej stwierdzenia nabycia przez Gminę Barcin z mocy prawa nieodpłatnie własności nieruchomości oznaczonej w ewidencji gruntów jako działka nr [...] i nr [...] uregulowanej w księdze wieczystej KW Nr [...].
W uzasadnieniu decyzji organ wskazał, że Wojewoda Bydgoski decyzją z dnia [...] lipca 1992 r. stwierdził nabycie przez Gminę Barcin z mocy prawa nieodpłatnie własności nieruchomości oznaczonej w ewidencji gruntów jednostce ewidencyjnej Barcin, obręb [...] ark. [...] jako działka nr ewid. [...] o pow. 1406 m2 i nr [...] o pow. 1761 m2 i działka nr ewid. [...] o pow. 1215 m2, uregulowanej w księdze wieczystej KW Nr [...], opisanej w karcie inwentaryzacyjnej [...].
Z wnioskiem o stwierdzenie nieważności decyzji Wojewody Bydgoskiego z dnia [...] lipca 1992 r. wystąpił Centralny Związek Spółdzielni "[...]" w likwidacji. W uzasadnieniu podniósł, że w dacie komunalizacji działki nr [...] i [...]nie stanowiły własności Skarbu Państwa, bowiem ich właścicielem na mocy decyzji Ministra Finansów Nr [...] z dnia [...] września 1982 r. był Centralny Związek Spółdzielni Rolniczych "[...]" w W., poprzednik prawny Centralnego Związku Spółdzielni "[...]". Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji decyzją z dnia [...] listopada 2007 r. stwierdził nieważności decyzji Wojewody Bydgoskiego z dnia [...] lipca 1992 r., w części dotyczącej stwierdzenia nabycia przez Gminę Barcin z mocy prawa nieodpłatnie własności nieruchomości oznaczonej jako działka nr [...] i [...]. W uzasadnieniu wskazał, że decyzją Ministra Finansów z dnia [...] września 1982 r. została przekazana na własność Centralnego Związku Spółdzielni Rolniczych "[...]", działka nr ewid. [...], która jak wynika z pisma Starostwa Powiatowego w Żninie z dnia 13 listopada 2002 r. obecnie stanowi część działek nr [...] i [...]. Organ zauważył, że zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 15 sierpnia 1973 r. w sprawie zasad i trybu przekazywania majątku spółdzielni zdrowia zrzeszonych w Centrali Rolniczej Spółdzielni "[...]" wydziałom zdrowia i opieki społecznej prezydiów rad narodowych (Dz. U. Nr 33, poz. 194), nieruchomości i pozostały majątek spółdzielni zdrowia zrzeszonych w tej Centrali (późniejszym Centralnym Związku Spółdzielni Rolniczych "[...]") podlegały odpłatnemu przekazaniu na własność Państwa. Za przekazany majątek zaś Centrala otrzymywała na własność, jako równowartość, nieruchomości państwowe objęte wykazem uzgodnionym z Ministrem Finansów. Decyzja w sprawie przekazania nieruchomości na własność Centralnego Związku Spółdzielni Rolniczych "[...]" w zamian za majątek byłych spółdzielni zdrowia była podstawą do ujawnienia w księgach wieczystych własności objętych wykazem nieruchomości stanowiących załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 15 sierpnia 1973 r. Nieujawnienie prawa własności nabytych przez CZSR "[...], w księdze wieczystej i rejestrze ewidencji gruntów, na co m.in. wskazuje Burmistrz Miasta Barcina (pismo z dnia 6 stycznia 2006 r., znak: [...]) nie powoduje jego utraty, a w konsekwencji nie prowadzi do komunalizacji tej nieruchomości z mocy art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 10 maja 1990 r. - Przepisy wprowadzające ustawę o samorządzie terytorialnym i ustawę o pracownikach samorządowych (Dz.U. Nr 32, poz. 191 ze zm.). Wobec powyższego decyzja Wojewody Bydgoskiego, w części dotyczącej działki oznaczonej nr [...] i [...], wydana została z rażącym naruszeniem prawa, co stanowi podstawę do stwierdzenia jej nieważności, w odpowiedniej części, na podstawie art. 156 § 1 pkt 2 K.p.a. Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji po rozpoznaniu wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy Burmistrza Miasta Barcina decyzją z dnia [...] lutego 2008 r. utrzymał w mocy swoją decyzję z dnia [...] listopada 2007 r. W uzasadnieniu podniósł, że przeprowadzone postępowanie nadzorcze wykazało, iż decyzja Wojewody Bydgoskiego z dnia [...] lipca 1992 r. obarczona jest wadą rażącego naruszenia art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 10 maja 1990 r., co wypełnia dyspozycję art. 156 § 1 pkt 2 K.p.a. i stanowi podstawę do stwierdzenia jej nieważności. Minister stwierdził, że obecne użytkowanie przedmiotowej nieruchomości mającej na celu zaspokojenie potrzeb społeczności lokalnej, na co wskazano w piśmie z dnia 6 stycznia 2006 r. oraz nakłady finansowe jakie poniesiono w związku z ich realizacją pozostają bez związku z dotychczasowym rozstrzygnięciem. Zdaniem organu, istotne jest bowiem, że w dniu komunalizacji sporna nieruchomość nie stanowiła własności Skarbu Państwa i nie mogła być skomunalizowana na rzecz Gminy Barcin. Sama już bowiem decyzja w sprawie przekazania nieruchomości na własność Centralnego Związku Spółdzielni Rolniczych "[...]" w zamian za majątek byłych spółdzielni zdrowia była podstawą do ujawnienia w księgach wieczystych własności objętych wykazem nieruchomości stanowiących załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 15 sierpnia 1973 r. Nieujawnienie prawa własności nabytych przez CZSR "[...]", w księdze wieczystej i rejestrze ewidencji gruntów, nie powoduje jego utraty, a w konsekwencji nie prowadzi do komunalizacji tej nieruchomości z mocy art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 10 maja 1990 r. Organ wskazał, że nietrafny jest też zarzut skarżącej strony, iż w rozpatrywanej sprawie istniała podstawa do zawieszenia postępowania administracyjnego na podstawie art. 97 § 1 pkt 4 K.p.a. Stosownie do art. 3 ust. 1 ustawy o księgach wieczystych i hipotece tylko domniemywa się, że prawo jawne z księgi wieczystej jest wpisane zgodnie z rzeczywistym stanem prawnym. Jest to domniemanie iuris tantum i jako takie może być obalone przez przeciwstawienie mu dowodu przeciwnego. Nigdzie nie została wyrażona zasada, że dowód przeciwko treści wpisu może być przeprowadzony tylko w postępowaniu o uzgodnienie stanu prawnego ujawnionego w księdze wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym. Domniemanie z art. 3 ust. 1 tej ustawy można zatem obalić w każdym postępowaniu, w oparciu o wszelkie dostępne środki dowodowe.