Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Joanna Banasiewicz Sędziowie Irena Kamińska (spr.) NSA Jolanta Rajewska Protokolant Anna Harwas po rozpoznaniu w dniu 31 stycznia 2008r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skarg kasacyjnych Kopalni [...] S.A. w K., Ministra Budownictwa od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 18 września 2006 r. sygn. akt I SA/Wa 133/06 w sprawie ze skargi Kopalni [...] S.A. w K. na decyzję Ministra Transportu i Budownictwa z dnia [...] nr [...] w przedmiocie wznowienia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji wywłaszczeniowej 1.uchyla zaskarżony wyrok i oddala skargę; 2.odstępuje od zasądzenia kosztów postępowania kasacyjnego.
I OSK 79/07
UZASADNIENIA
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 18 września 2006 r. stwierdził nieważność decyzji Ministra Transportu i Budownictwa z dnia [...] w przedmiocie wznowienia postępowania w sprawie o stwierdzenie nieważności decyzji wywłaszczeniowej, a także poprzedzającej ją decyzji Ministra Infrastruktury z dnia [...]. Ponadto stwierdził, że zaskarżona decyzja nie podlega wykonaniu.
W uzasadnieniu wyroku przedstawiono następujący stan faktyczny sprawy.
Naczelnik Gminy G. [...] sierpnia 1982 r. wydał decyzję, w której orzekł o wywłaszczeniu za odszkodowaniem na rzecz Skarbu Państwa nieruchomości położonej we wsi G. oznaczonej jako działka nr [...] i stanowiącej własność M. M.. Nieruchomość ta została wywłaszczona na potrzeby Dyrekcji Okręgowej Dróg Publicznych w K. z przeznaczeniem pod budowę kopalni ,,[...]".
Wojewoda Ś. decyzją z dnia [...] po rozpatrzeniu wniosku M. M. odmówił stwierdzenia nieważności decyzji Naczelnika Gminy G. z dnia [...] sierpnia 1982 r. w części dotyczącej wywłaszczenia przedmiotowej nieruchomości, zaś w części, w której przedmiotowa decyzja przyznawała odszkodowanie za wywłaszczoną nieruchomość, stwierdził jej nieważność. Prezes Urzędu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast decyzją z dnia [...] utrzymał w mocy decyzję Wojewody Ś. z dnia [...].
Minister Infrastruktury postanowieniem z dnia [...] czerwca 2005 r. wznowił z urzędu postępowanie zakończone decyzją Prezesa Urzędu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast z dnia [...] z uwagi na wystąpienie przesłanki z art. 145 § 1 pkt 5 k.p.a. Następnie decyzją z dnia [...] Minister Infrastruktury uchylił w całości decyzję Prezesa Urzędu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast z dnia [...], a także decyzję Wojewody Ś. z dnia [...]. Dodatkowo stwierdził, że decyzja Naczelnika Gminy G. z dnia [...] sierpnia 1982 r. w części dotyczącej wywłaszczenia nieruchomości położonej we wsi G., oznaczonej jako działka nr [...] została wydana z naruszeniem prawa, ale stwierdzenia nieważności dokonał tylko w części dotyczącej przyznania odszkodowania za wywłaszczenie nieruchomości.
W uzasadnieniu decyzji Minister wskazał, że wywłaszczenie przedmiotowej nieruchomości nastąpiło z rażącym naruszeniem art. 16 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 1958 r. o zasadach i trybie wywłaszczenia nieruchomości (Dz. U. z 1974 r., Nr 10, poz. 64 ze zm.), albowiem treść tego przepisu wskazuje, że jeżeli wywłaszczenie dotyczy kompleksu nieruchomości o powierzchni ponad 10 ha to wniosek o wywłaszczenie powinien zostać zatwierdzony przez właściwy do tego organ. W przedmiotowej sprawie z treści załączonego do akt wniosku o wywłaszczenie przedmiotowej nieruchomości nie wynika, aby został on zatwierdzony przez wojewodę. Decyzja Naczelnika Gminy G. z dnia [...] sierpnia 1982 r., jak podniósł Minister, została wydana z rażącym naruszeniem art. 3 ust. 1 tej ustawy zgodnie z, którym wywłaszczenie było dopuszczalne, jeżeli wywłaszczona nieruchomość była niezbędna na cele użyteczności publicznej, na cele obrony Państwa albo dla wykonania zadań określonych w zatwierdzonych planach gospodarczych. Potwierdzenie niezbędności nieruchomości na cel wywłaszczenia stanowiła decyzja właściwego terenowego organu administracji państwowej miejsca realizacji inwestycji o zatwierdzeniu planu realizacji. W rozpoznawanej sprawie tego rodzaju decyzją była decyzja Wojewódzkiej Dyrekcji Rozbudowy Miast i Osiedli Wiejskich w K. z dnia [...] maja 1980 r., która niemniej jednak utraciła ważność, jak wywodził Minister, wobec niespełnienia przez nią warunków z art. 21 ust. 4 ustawy z dnia 24 października 1974 r. Prawo budowlane (Dz. U. Nr 38, poz. 229 ze zm.) w dniu wydania decyzji wywłaszczeniowej. Stosownie do treści powołanej regulacji ustalenie miejsca i warunków realizacji inwestycji oraz zatwierdzenie planu realizacji traciło ważność, jeżeli inwestor nie uzyskał prawa do terenu lub je utracił, albo w ciągu roku od zatwierdzenia tego planu nie wystąpił o pozwolenie na budowę. Z akt sprawy nie wynika, aby inwestor wystąpił z wnioskiem o przedłużenie terminu do wystąpienia o pozwolenie na budowę. Okoliczność ta oznacza, jak wywodził Minister, że decyzja Naczelnika Gminy G. z dnia [...] sierpnia 1982 r. rażąco narusza art. 3 ust. 1 powołanej ustawy z dnia 12 marca 1958 r., ponieważ niezbędność wywłaszczenia nieruchomości uzasadniono na podstawie decyzji zatwierdzającej plan realizacyjny, która była nieważna w dniu wydania decyzji w przedmiocie wywłaszczenia. W dalszej części uzasadnienia decyzji Minister wskazał, że stwierdzenie nieważności decyzji wywłaszczeniowej w części dotyczącej wywłaszczenia nieruchomości nie jest możliwe, albowiem w sprawie zaistniały nieodwracalne skutki prawne, w rozumieniu art. 156 § 2 k.p.a. Nieodwracalne skutki prawne, jak uzasadniał organ, to zrealizowanie na wywłaszczonej nieruchomości inwestycji w postaci budowy kopalni ,,[...]", co pociągało za sobą przekształcenie tej nieruchomości w taki sposób, że przestała ona istnieć w znaczeniu prawnym. Takich skutków nie wywołała decyzja wywłaszczeniowa w części dotyczącej przyznania odszkodowania, zatem w tym zakresie należało stwierdzić jej nieważność.