Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Małgorzata Borowiec (spr.) Sędziowie NSA Stefan Kłosowski Leszek Włoskiewicz Protokolant Michał Zawadzki po rozpoznaniu w dniu 9 maja 2007r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej B. Z., A. Z., I. T. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 30 listopada 2005 r. sygn. akt I SA/Wa 45/05 w sprawie ze skargi B. Z., A. Z., I. T. na decyzję Wojewody Mazowieckiego z dnia [...] nr [...] w przedmiocie odmowy przyznania odszkodowania za nieruchomość warszawską 1. uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Warszawie do ponownego rozpoznania; zasądza od Wojewody Mazowieckiego na rzecz skarżących B. Z., A. Z., I. T. 2. kwotę 280 zł (dwieście osiemdziesiąt), tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 30 listopada 2005 r., sygn. akt I SA/Wa 45/05 oddalił skargę B. Z., A. Z., I. T. na decyzję Wojewody Mazowieckiego z dnia [...], nr [...] w przedmiocie odmowy przyznania odszkodowania.
Wyrok został wydany w następujących okolicznościach sprawy.
Wojewoda Mazowiecki decyzją z dnia [...] nr [...], po rozpatrzeniu odwołań Z. M., B. Z., A. Z., I. T., utrzymał w mocy decyzję Prezydenta m.st. Warszawy z dnia [...] nr [...], orzekającą o odmowie przyznania odszkodowania za nieruchomość położoną w Warszawie przy ul. [...], ozn. zgodnie z wykazem hipotecznym księgi wieczystej "Nieruchomość Warszawska Nr 5566" - nr inw. 5207, wchodzącą w skład części działek ewidencyjnych nr 8, 13 i 15 z obrębu 6-01-09.
Z uzasadnienia zaskarżonej decyzji wynika, że przedmiotowa nieruchomość warszawska położona przy ul. [...] została przejęta na rzecz Skarbu Państwa w trybie przepisów dekretu z dnia 26 października 1945 r. o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze m. st. Warszawy (Dz.U. Nr 50, poz. 279). Przywołując treść art. 215 ust. 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami organ II instancji stwierdził, że przepis ten dotyczący odszkodowania za wywłaszczone nieruchomości stosuje się odpowiednio do domu jednorodzinnego, jeżeli przeszedł on na własność Państwa po dniu 5 kwietnia 1958 r., oraz do działki, która przed dniem wejścia w życie wymienionego dekretu mogła być przeznaczona pod budownictwo jednorodzinne, jeżeli poprzedni właściciel bądź jego następcy prawni zostali pozbawieni faktycznej możliwości władania tą nieruchomością po dniu 5 kwietnia 1958 r. Przyznanie odszkodowania w trybie obowiązujących przepisów jest więc, zdaniem organu odwoławczego, możliwe po stwierdzeniu, czy istnieją prawne podstawy takiego rozstrzygnięcia oraz tylko w razie spełnienia warunków przewidzianych w przywołanym art. 215 ust. 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r.
Wojewoda stwierdził, że na dzień 21 listopada 1945 r. przedmiotowa nieruchomość była zabudowana. Część znajdujących się na niej budynków była zniszczona i przeznaczona do rozbiórki, a część do remontu. Natomiast warunkiem koniecznym przyznania odszkodowania za dom jednorodzinny jest jego przejęcie na własność Państwa po dniu 5 kwietnia 1958 r. Ustawa nie przewiduje odszkodowania za grunt pod takim domem, grunt taki przeszedł bowiem na własność Państwa bez odszkodowania. Uprawnieni do odszkodowania są poprzedni właściciele dwóch rodzajów nieruchomości: domów jednorodzinnych oraz działek, które mogły być pod takie domy przeznaczone. Odszkodowanie przysługuje przy tym za inną działkę niż ta pod domem jednorodzinnym. Zawarta w art. 215 ust. 2 przesłanka faktycznej możliwości władania działką odnosi się bowiem do działki niezabudowanej, która mogła być przeznaczona pod budownictwo jednorodzinne, a nie do działki pod budynkiem jednorodzinnym.
Na podstawie akt sprawy Wojewoda Mazowiecki ustalił, że budynki znajdujące się na przedmiotowej nieruchomości, wobec niezłożenia wniosku o przyznanie prawa własności czasowej gruntu w terminie określonym w art. 7 ust. 1 dekretu z dnia 26 października 1945 r., przeszły na własność Skarbu Państwa z dniem upływu tego terminu, a więc przed dniem 5 kwietnia 1958 r. Wojewoda Mazowiecki stanął na stanowisku, że zgodnie z orzecznictwem Naczelnego Sądu Administracyjnego dotyczącym gruntów warszawskich, możliwość przeznaczenia działki pod budownictwo jednorodzinne należy ocenić na podstawie istniejącego w dniu wejścia w życie dekretu ogólnego planu zabudowania m. st. Warszawy, zatwierdzonego przez Ministra Robót Publicznych w dniu 11 sierpnia 1931 r. Zgodnie zaś z zapisami tego planu przedmiotowa nieruchomość znajdowała się na terenie przeznaczonym pod zabudowę zwartą o 4 kondygnacjach, do 70% powierzchni zabudowania. Opierając się na danych dotyczących ilości kondygnacji, powierzchni zabudowy i jej wysokości, wynikających z planu zabudowy z 1931 r. oraz w oparciu o definicję domu jednorodzinnego wynikającą z treści art. 3 i 4 ustawy z dnia 28 maja 1957 r. o wyłączeniu spod publicznej gospodarki lokalami domów jednorodzinnych oraz lokali w domach spółdzielni mieszkaniowej (Dz.U. Nr 31, poz. 131 oraz Dz.U. z 1962 r. Nr 47, poz. 228) Wojewoda Mazowiecki uznał, że dają one podstawę do stwierdzenia, że przedmiotowa działka nie mogła być przeznaczona pod budowę domu jednorodzinnego, a zatem brak było podstaw do przyznania odszkodowania.